Katalog

B R İ Ç ŞiarYalçın 524 Kim Haklı? • V « • • DV982 32 • 32 R1O87 B G • V • • A73 ARD7 654 A62 Kuzey 3 SA 654 654 ARDIO 543 K D R1O VI098 V987 DV9 S A T R A N Ç KahramanOlgaç Artifisyel "1 Trefl" açışı en az 17 puan ve konvansiyonel "1 Pik" en az 9 puan garanti ediyordu. Bundan sonraki konuşmalar natüreldir. Batı karo altılısını çıktı. Deklaran valeyle alıp trefl UçlUsünU oynadı. Doğu bir pik defos etti. Güneyde oturan Ross bu trefl şlemini her savunmaya karşı yapmak için nasıl oynadı? CEVAP: Ross, öbür masada aynı kontratı oynayıp batan UnlU Avustralyalı şampiyon Cummingsden daha iyi oynadı. Cummings AD körünü çekti ve Batı ikinci köre çakınca bir de pik verip batmaktan kurtulamadı. Ross körleri sağlamanın acelesi olmadığını düşünerek dört el koz oynadı ve Batının dörllü valesini empasla zaptetti. Ondan sonra AD körünü çekti. Körler 42 ise yerin beşinci körü kolayca sağlanır. Ama Batı ikinci köre uymayınca, Ross umudunu yitirmedi ve karo asını çekti. Dogu şu dunımda sıkışmıştı: Güney 1 SA Batı pik (lamını çıkar, Doğu ruayla ezer, Güney bağışlar ve Doğu pik onlusunu döner. Doğru oyun ve doğru savunmaya oyun çıkar mı batar mı? CEVAP: Üçüncii kibitzer haklıydı. Çünkü nc birinci ne de ikinci kibitzerin söyledikleri doğru değildi. Birinci kibitzer ne demişti? Deklaran pik asıyla aldıktan sonra eli pikle Batıya verirse, ortağı "intihar skuizi"ne gelir demişti. Evet, ejer Balı kalan iki sag pikini de çekerse! Oysa, Batı piklerini çekmck zorunda dcğildir, hcrhangi bir renkle elden çıkar ve deklaran sekiz elde kalır! Doğu kör veya karoyla el tutunca trefl döner ve Güney ister alsın ister bağışlasın oyun batar. İkinci kibiuer ne demişti? O da, Batı üçüncü piki aldıktan sonra sadece BtR pik çeker ve ondan sonra başka bir kâğıt dönerse, oyun batar demişti. Bu da doğru değildir. Çünku Doğu üçüncü pike bir trefl ycmek zorundadır (yoksa kör veya karo keserlerinden birini bırakır ve deklarana bu renklen dokuzuncu löveyi yaptırır). Batı dörduncü bir pik çektiğinde Doğu bir trefl daha yemek zorundadır. Şimdi Batı ne dönerse dönsün, Güney elden veya yerden alır, trefl asını çeker ve böylece Doğunun son treflini elinden alarak kendisini körle yatırır: Karodan başka kâğıdı kalmamış olan Doğu yerin çatalına doğru karo dönmek zorunda kalır. O halde oyunun batarı yok mudur? Vardır. Ama doğru ve dakik bir defansa. Bir defansın birinci şartı Batının piklc el tutunca fazladan bir pik bile oyııamaması, ikinci şartı ise Doğunun UçüncU pike mutlaka TREFL DAMINI (veya valesini) debloke eımcsidir! Deklaran ikinci piki aldıktan sonra AR körünü ve AR karosumı çeker ve ONDAN SONRA pikle elden çıkar (bıınu yapmazsa, Batı el tutunca kör veya karo döner ve artık Doğu trefl damını debloke etmemiş olsa bile oyunun çıkarı kalmaz). Batı şimdi trefl RUASINI (veya onlusunu) döner. (Küçttk bir trefl dönerse oyun yine çıkara girer: Deklaran bu eli Doğuya bağışlar, trefl dönüşünü asla alır ve körle Doğuyu yatırır.) Ruayı dönerse, Doğunun öbür trefl onörünü (valeyi) de debloke etmesi, onluyu dönerse elde kalmamak için dokuzluyu verrnesi gerekir. Deklaran bu löveyi almak zorundadır (yoksa Batı sağ piklerini çckerek oyunu batırır). Ve artık yapabileceği bir şey yoktur: Sekiz elini alıp teslim olur (eli Doğuya verirse, Doğu trefl ile eli ortağına geçirir ve Batı sağ piklerini çekerek oyunu batırır.) • • • 4 D8 D974 ... Doğu yerin kör dokuzlusunu sağlatmamak için pik yemek zorunda kaldı. Bunun Uzerine Ross pik asını çckip pik oynadı. Doğunun ruasıyla Batının doğuştan ikili olan damı "kafa kafaya" düşünce oyunun batarı kalmadı: Deklaran Doğunun kör dönUşünü yerden aldı, kör kupuyla ele geçti ve metr pik valesi on ikinci eli oldu! Rakip ellerin dağılımı şöyleydi: D8 8 D97643 V542 BATI DOGU R10952 V1O753 1082 (Güneyin pikleri sağlanmış olduğu için, Ross Doğunun kör dönuşüne çakıp kör ruasına ihtiyaç kalmadan mctr pikleriyle de oyunu yapabilirdi.) 526 İkizler 1. V A54 • 32 • RV98542 • 3 V RV6 • AD754 2. A A54 • 92 • RV98542 3 R62 AD873 AD103 • A • AD103 • Koz çıkısına 1 ve 2 numaralı elleri, her savunma ve her dağılıına karşı 6 Trefl (pötişlem) yapmak için nasıl oynarsınız? H I.c4 e5 2.Ac3 d6 3.g3 c5 (lngiliz açılışında Botvinnik sisKarpov (bamlede) tem denilen bir savunma. Siyah, d4 karesini kontrol ederken hıa8 çaprazı ile d5 karesinde zayıflıklara neden oluyor. Başka alternatiflere bakalım: 3..g6 4.Fg2 Fg7 5.d3 bir tür d4 sürülmcmiş ŞahHind savunması ya da 3..Fe6 4.Fg2 c6 5.d3 f5 6.f4! Af6 7.Af3 Abd7 8.00 g6 9.Ag5 Fg8 10.e4 h6 ll.Af3 f x e 4 12.Ah4 Ff7 13.Axe4 beyaz üstün, HübnerLjubojeviç, Tilburg 1978, beyaz oyunu 41. hamlede kazandı. Bu varyantta daha zayıf bir yol da şöyle: 3..Fe6 4.Fg2 c6 5.d3 Af6 6.Af3 Fe7 7.00 00 8.c5 h6 9.c x d6 F X d6 10.b3 Abd7 11 .Fb2 Ve7 12.Vc2 Fg4 13.h3 F x f3 14.F x f3 Fa3 15.Fx a3 V x a3 16.Kfdı beyaz biraz daha iyi, AverbachBalashov, SSCB 1973. Yine aynı yıl 3..Fg4 4.Fg2 c6 5.Af3 Af5 6.00 Abd7 7.d4 Fe7 8.h3 Fh5 9.Ah4 00 10.Af5 Ke8 Il.d5 c x d 5 12.Axd5 A x d 5 Kasparov (42.f4) 13.Fxd5 Vc7 14.b3 Ff8 15.Fg2 beyaz üstün, SmejkalBalashov Sochi. Ya da 3..Fg4 4.d4 Ac6 S.dS Ab8 6.Fg2 Af6 7.Af3 Fe7 8.h3 Fd7 9.00 00 10.e4 Aa6 1 l.Fe3 Ae8 12. Aeı c5 13.f4 Ff6 14.Af3 beyazın birazcık üstünlüğü var, D.ByrneSmyslov, Mar del Plata 1962 ve son bir varyant: 3..f5 4.d4! Fe7 5 . d x e 5 d x e 5 6.Vxd8Fxd8 7.Fg2Af6 8.b3c6 9.Fb2Abd7 10.Af3 00 11.00 Ke8 12.Kadı Fc7 13.Ah4g6 14.e4 f4 15.Af3 f xg3 16.hxg3 Ac5 17.b4 Ae6 18.Kfeı beyaza yarar bir oyun sonu, TaimanovVaganian, Leningrad 1967.) 4.Fg2 Ac6 5.a3 (Sakin bir devam 5.Af3 g6 6.00 Fg7 7.Aeı Age7 8.Ac2 00 9.Ae3 vc Aed5) 5..g6 (5..a5 6.e3 g6 7.Age2 Fg7 8.AbS daha iyi degildi.) 6.M (Bu bir yenilik degil. Siyah, zayıf d6 piyadesi yüzünden epey sıkıntı çekecek gibi. 6..cxb4 7.axb4 A x b 4 8.Fa3 Ac6 9.Af3 a6 10.00 Af6 U.d4 güçlü bir baskı var.) 6..Fg7 7.Kbı Age7 8.e3! (burada Kasparov 24 dakika düşündü. Şah atını c2 den geliştirerek büyük çaprazdaki filini daha etkili kuUanmak istiyor.) 8..00 9.d3 Kb8 (29 dakikalık bir düşünce de Karpov'dan! 9..f5 10.Age2 f4 11 .e x f4 Fg4 planı siyahın hosuna gitmedi.) 10.Age2 Fe6 (Belki 10..Vd7 sonra Fb7' yi hazırlayan b6 ile büyük çaprazda bir denge sağlanabilirdi. b5 ile iştenecek atı ise d8 yolundan, önce fS sürerek, f7 karesine transfer iyi bir plandı.) 11.b5 (Siyah, Gufeld'e göre c x b4 ve d5 sürmeyi düşünüyordu.) ll..AaS 12.Fd2! (Beyaz, rok yapsaydı siyahın 12..dS hamlesi pusuda bekliyordu. Kasparov, son hamlesi ile bunu önlüyor. 12..d5 13.cxd5 14.Ae4! Kc8 15.Va4 b6 16. Kcı! piyadelerden biri sizlere ömür.) 12..b6 13.04 Ab7 14.e4 (26 dakikalık dUşünme süresinde Kasparov, hocası Botvinnik'in öğrencilik yıllannda kendisine fısıldadıgı gizli sırları anımsamaya çalısıyordu sanıyorum. Burada 14.Va4 ya da 14.f4 düsOnülebilirdi.) 14..Şh8 (Karpov, burada 13 dakika harcadı. Herhalde Ag8, f5 ve Af6 planını beğenmeyerek yavaş buldu.) 15.Vcı f5 16.Fg5 VeŞ 17.Fxe7 V x e 7 18.exf5 Fxf5?l (Şüpheli bir hamle. d5 karesinde ozon tabakasındaki deliğe benzer bir boşluk var. g x f5 ve Kg8 olabilirdi.) 19.AÖ5 Vd7 2O.Vd2 Aa5 21.Aec3 KaeS 22.Ae4 Ab7 23.a4 (Eğer siyah. atını daha etkin hale getirmek için d8 yoluyla e6' ya getirmek isterse beyaz, a4a5 ve Kaı ile a hattını ve rakibinin b6 karesini islerdi.) 23..Aa5 24.h4 Ab7 25.Şh2 KM 26.Kaı Aa5 27.Ka3 Kf7 28.Vc3 Kd8 29.Ka2 Fh6 3O.Ag5 KffS (30..F x g5 31.h x gS ve Khı, Şgı, Af6 ve f4 gibi hamlelerle büyük bir hücumu gelistirirdi Kasparov.) 31.Ke2 Fg7 32.Vc2 MdcS 33.Ae3 Fh6 34.Fd5 Fg7 35.Vdı h6 36.Ae4 Vd8 37.K«2 Fc8 38.Ac3 h5 (39. .Fb7 oynanırsa 4O.Vg4 Ş x h7 41 .hî var.) 39.Fe4 Ke6 40.Acd5 Fh6 41.Ag2 Şg7 42.f4 (Burada beş saatlik oyun süresi doldu ve oyun ertesi güne ertelendi. Bakalım zarftan hangi hamle çıkacak?) 42..e xf4? (Burada 42..FV7 oynanmalıydı. 43.fS F x d 5 44.f x e 6 F x e 6 siyah hâlfl hayatta. Bu varyantta siyaha yaramayan bir devam 42..Fb7 43.f5 g x f5 44.F x f5 F X d5 45.c X d5 Kef6 46.V x h5 arkadan g5 fıkriyle.) 43.Agxf4 (Yıldıan parladığı an. 43..Fx f4 44.Ax f4 Kf6 45.Axh5! g x h5 46.V x h5 ve şimdi kuşbakışı öbür varyantlara bakalım: A 46..Kxfı?? 47.Vg6 ve arkasından mat. B 46..Kh8 47.Vg5 ŞH 48.Kaf2 Khh6 49.Vxh6 var. C 46..Kh6 47.Kxf8 V x f 8 48.Vg5 kale kazanır. D 46..Ff5 47.F x f5 varyantlar labirenti böylece sürer gider.) 43..Ke5 44.A x g6! K X fı 45.V x fı K x e4 (Yoksa siyah bir piyade geride ve de "tarifsiz kederler içinde" kalırdı.) 46.d x e4 Ş X g6 47.Kf2 Ve8 48.e5! d x e5 (Siyah burada 48..V x e5 oynasa hemen kaybederdi. Nasıl mı? Şöyle: 49.Ke2 Vd4 5O.Ae7 ile Fc8'i alırdı.) 49.Kf6 Şg7 5O.Kd6 siyah oyunu terk eder. Çünkü 5O..Vf8 Vf6 hücumuna karşı tek hamle. Ona da V x f8 ve arkasından K x h6 var. tki büyük ustanın kullandıklan zaınaıu da gösterelim. Kasparov: 3 saat 8 dakika, Karpov: 3 saat 19 dakika. D Dünya Satranç Blrinclllğl: Maçın 8. oyunu KasparovKarpov (Sevilla 1987) 525 Ross Podyumda iki kez Ust Uste dünya şampiyonu olan Hugh Ross Amerikan takımının en az tanınan, fakat en parlak oyuncularından biridir. 55 yaşındaki bu enformatikçi ilk dünya şampiyonu unvanını 1976'da MonteCarlo'da kazanmıştı. Avustralya'ya karşı oynanan bir maçta başarılan aşağıdaki şlem Ross'un klasını daha o zamandan göstermişti: • V • . • A4 R9642 AV D763 "Yenl Yıl Satranç Yarışması" konusunda bir açıklama Sorularını Cumhuriyet DERGl'nin 27 Aralık 1987 tarihli % . sayısında duyurduğumuz Satranç Yarışması'nın Uç diyagramındaki Uç küçük hatanın varlığını, 10 Ocak 1988 tarihli sayımızda, derginin 3. sayfasında açıklamış ve bu soruların değerlendirme dışı tutulacağını belirtmiştik. Nitekim, Kahraman Olgaç yanıtları değerlendirir ve "en çok puan alan 50 kişiyi" belirlerken, bu doğrultuda hareket etti. (Söz konusu Uç diyagramdaki bu Uç hatanın düzcltmesı şöyle idi: 6. soruda siyah şan g8 karesinde; 7. soruda co'daki piyade d5 karesinde; 14. soruda ise, fö'daki beyaz at e5 karesinde olacaktı.) Ancak, bunun dışında, sonuçları ve "en çok puan alan 50 kişiyi" açıkladığımız geçen hafta, vahim bir hata daha yaparak, açıklama yazısında, "cekiliş sonucu" ibaresi kullanılmıştır. Aslında, yukarıda da belirttiğimiz gibi, listemizde adlan yer alan 50 kişi, "en çok puan alan 50 kişi"dir. DUzeltir, okurlanmızdan özür dileriz. EtM:40 Viktor Kitshigin SSCB 1980 Harald Diffenbach HalleNeustadt 1980 BeckemeyerKarlsson Berlin 1987 m m Beraberlik rtr^g 9 LM tki hamlede mat 93İZ cqv"i ÎJ«VI Beyaz kazanır. : • V763 v AD • R5 • ARI098 Güney 1 Trefl 2Trefl 2 Pik 3 Kör 5 Kör Kuzey 1 Pik 2 Kör 3 Trefl 4 SA 6 Trefl P§ » £ 8331 üd 21