Katalog

S A 0 L I Kl Erdal Atabek Çocuklann uğradığı kazalar Çocuklann uğrayabilecekleri kazalara karşı eğitim çok başanlı olamamaktadır. Burada önemli konu, kazaya yol açabilecek koşullara meydan vermemek, kaza sırasında ise soğukkanlılığı yitirmeden gerekeni yapabilmektir. Sebzeler rehberi Ç ocuklann uğradıklan kazalar, önemi hiç azalmadan stiren bir sağlık sorunu. Gelişmiş ülkelcrin bıle oranını azaltamadığı "çocukluk dönemi kazaian" bilgisizlik, ilgisizlik, dikkatsizlik Üçgeninde sürüp gidiyor. Gelişmiş Ulke istatistiklerinde çocuk ölümlerinin en büyuk nedeni kazalardır. 115 yaş arası çocuk ölumlerinin • 354O'ı kaza so% nucu ölümlerdir. Geriye kalan sakatlıklann da önemini azımsamamak gerekiyor. Erkek çocuklann kızlara göre iki kat fazla kazaya uğradığı anlaşılmıştır. Konunun önemi, bazı önlemlerle kazalann önlenebümesinden, kaza anında yapılacakların yaşamsal önem taşımasından kaynaklanmaktadır. Yanma ve haşlanmalar Bu kazada büyük ölçüde kaynar su ile haşlanmalar rol oynamaktadır. Çocuk ya masa örtüsünü çekerek çaydaniığı Uzerine devirir ya da ocakta kaynayan suyu dökerek kazaya uğrar. Kazada en çok yanan bölgeler omuzlar, göğüs, sırt, kollar, bacaklardır. Etkili, acil önlem, haşlanan beden bölumünUn hemen soğuk suyun altında tutulmasıdır. Bunu da, kaza sırasında çocuğun yanında bulunan kişi yapabilir. önemli bir önlem de, kUçük çocuk bulunan evlerde sofra örtüsU kullanmamaktır. Çünku, çocuklarda n şeyi çekme eğilimi var dır. Kazanın bundan sonrası bir sağlık kurumunda çözümlenebilir. lfrafik kazaian Sokak trafığinde çocuklann sık sık kazaya uğradığı görülmektedir. " • Bu konuda, sürücülcrin özellikle eğitimi Uzerinde daha çok durulmalıdır. "Arabaya dogru gelen bir topun arkasında koşan bir çocuk vardır" kuralı hiç unutulmamalıdır. Park etmış arabaların arkasında dikkat çekmeden oynayan çocuklar akıldan çıkmamalıdır. Çocuklar, akıllarına geldiği gibi caddeye koşarlar. özellikle, yolun karşı tarafında annesini, babasını gören çocuk hiçbir şey düşünmeden kendisini yola atar. Ulkemizde çocuklann oyun alanlannın azlığı, çocuklann sokak ortasında oynamalan sorununun önemini bUyütmektedir. Böyle yollara, araçların hızlarını azaltıcı tümsekler, çukurlar yapmanın gereği vardır. Kuşkusuz, anababalann dikkati hepsinden Taze fasulyenin nimeti "Kendlnl fasulye gibi nimetten saymak" sözü, fasulye için söylenmiştir. Daha çok kuru fasulye için. Böbürlenme, haksız bir övünme, yersiz şişinme yerine kullanılır. Oysa, bu sözü ilk kullananlann beslenme bilgisinden habersiz oldukları anlaşılıyor. Çünkü, fasulyenin tazesi de, kurusu da gerçek nimetlerdendir. Keşke birçok insanın fasulye kadar yararı otsa da, bir parcacık şişinmeye hak kazansa. Taze fasulyenin "ayşekadın"ı vardır. Kıymayla pışirileni de, zeytinyağlısı da sevilerek yenir. Kanımca, daha sık yenmelidir. Haşlanarak salatası yapılmalı, et yanında bolca garni olarak yenmelidir. Nedeni, oldukça yüksek mineralleri, zengin vitaminleridir. Zayıflama dıyetlerinde rahatça yenebilir, kalorisi düşüktür. Her zamanki gibi, 100 gram üzerinden degerleri şöyle: Kalorisi 35. Protein 1.9 mg., yağ 0.3 mg., karbonhidrat 6.1 mg. Mineral degerlerine gelince: Sodyum 2 mg., potasyum 243 mg., kalsiyum 56 mg., fosfor 44 mg., magnezyum 26 mg. demir 0.8 mg., fluor 0.01 mg. Vitamin degerleri: A yitamini 60 Ü., E vitamini 0.1 mg., B 1 vitamini 0.08 mg. B z vitamini 0.11 mg. Niasin 0.5 mg., C vitamini 19 mg. Bunlar çiğ olarak degerleri. Haşlandığı zaman sodyum, magnezyum, fluor, E vitamini kalmıyor, ancak A vitamini, B grubu (biraz azalarak), Niasin (azalmadan), C vitamini biraz azalarak varlıklarını sürdürüyorlar. özellikle yüksek B vitaminleri degerleri göz önünde tutulmalı, çarşıda, pazarda kılçıksızını buldukça filemize koymalıyız. D ,,., ı Z0hlrİ6iııiMİ6r . m j öncelikle iki ile dört yaş arası çocuklar zehirlenme tehlikesine acıktırlar. Çocuklar bu yaslarda kılit altında olmayan her şeye yaklaşırlar ve bulduklarını ağızlanna sokarlar. Bu konuda en önemli maddeler, çocuklann ulaşabilecekleri yerlerde bırakılan ilaçlardır. özellikle draje biçimindeki ilaçlar, drajelerin şekerli bir maddeyle kaplanmış olmasından dolayı çocuklara çok çekici gelir. Bu ilaçlardan kendileri için zararb olacak miktarda alabilirler. Burada koruyucu önlem, özellikle gUnlUk kullanım içindeki ilaçları ortada bırakmayı unutmamaktır. BUyUkçe çocuklann uzanmayacakları yere bir şeye koyarak çıkacaklan unutulmamalı, ilaçların her türünün çocuk için zararlı olabileceği dikkate alınarak kilitli bir dolaba koymaya üşenilmemelidir. Sadece ilaç değil, (emizlik malzemesi, asitler, alkaliler, bitkiler gibi degişik maddeler zehirlenmeye neden olabilir. Çocuğun damağına dokunarak kusturmak etkili, acil bir önlemdir. Ancak, geç kalınan durumlarda, asitlerle, alkaliler zehirlenmelerde kusturmak doğru değildir. En kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna ulaşmak, sağaltım için önemlidir. daha önemli. Trafik kazalannda çocuklar genellikle başlarından, boyunlarından, kol ve bacaklarından yaralanırlar. Böyle istenmeyen bir durumda yapılmasr gereken, çocuğun yaralı organlannı koruyarak en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırmaktır. Vitaminler şişmanlatır mı? | Pek çok klşinln merak ettiği bir sorudur bu. Vitaminler şişmanlatır mı? ' Vilaminlerin şişmanlattığı ğörüşünde olanların sayısı da az degildir. Bu görüş sahiplerl, kendllerine vitamin almaları söylendığı zaman karşı çıkarlar: "Ama vitaminler şjşmanlatır." Oysa vitaminler kalori veren maddeler degildir. Bu bakımdan da vitaminlerin şişmanlatıcı etkisi yoktur. Aynı durum mlneraller için de geçeıiidir. Benzerl bir kanıya göre "kalsiyum da flşmanlatır." Oysa kalsiyumun da, dlfler mlnerallerin de kalori vericı bir yanı yoktur. Bazı vitaminler, özellikle B grubu vitaminler bazı kişiler üzennde iştah açıcı bir etkl yaparlar. Bu etklyle yenilen besinlerin miktarı artabillr. Bu besin maddelerlnin kalori verenlerl fazla yendlginde kllo alınır. Burada önemli nokta ikldlr: Birlncisi. iştahın denetlenmesidir. Iklncisi, nelerin kalori verdlğlnln blllnmemesidlr. İştahın denetlenmesi, bazı patolojik durumların dışında bir eğitim, alışkanhk sorunudur. Insanlar blrçok şeyi gerekmediği halde, "ağızlannın oynamaaı" alışkanlıklartyla yerler. Özellikle kolayca el altında bulundurulan bisküviler, krakerler, reklamı sık sık yapılan gofret türü yiyecekler, çikolata, çerezler türünde besinler unlu ve şekerli yapılanyla gereksiz kaloriler verir. Bu alışkanlıkların bırakılması, el altında böyle atıştırılıveren yiyeceklerin bulundurulmaması bu gerekslz kalori alımını önler. Aşırı kalorilerln kaynakları yafl, un, şekerdlr. Bunları yerken dikkat etmemek, kalori dengesini afiız tadına feda etmek, mutfaklarımızın, sofralarımızın genel yanlışıdır. Efler mutfaklanmızı, sofralanmızı alışkanlıklarımıza göre degll de, beslenme bılgısine göre düzenlemeyi Agrenlrsek, bu yanlışları dOzeltebillrlz. Bu arada, vitaminlerin de gerekslz yere aşırı kullanıldıgını belirtelim. Normal, karma beslenme ilketorine göre besin alanlarda vitamin ekslkliği görulmez. Vrtaminleri yedl derde deva anlayışına göre kullanmak da, başka bir yanlış. Her şey, yerinde, zamanında, gerektiğinde dogru. D Boğaza yabancı clsim Bu da, çocuğun bir şeyi yutmak isterken boğazına kaçırması nedeniyle olur. Sıklıkla, ilk belirti nöbet biçiminde ortaya çıkan öksürüktür. Böyle bir durumun görülmesi akla, boğaza bir cismin kaçmasını getirmelidir. Kuşkusuz, böyle bir olay boğulmaya da yol açabilir. Çocuğun sonraki sağaltımı bir sağlık kuruluşunda yapılabilir. Çocuklann uğrayabilecekleri kazalara karşı eğitimi çok başanlı olmamaktadır. Burada önemli konu, kazaya yol açabilecek koşullara meydan vermemek, kaza sırasında ise soğukkkanlılığı yitirmeden gerekeni yapabilmektir. G 21