Katalog

Engel yok, çalışmak var! engelli çocukların hayatla bütünleşmeleri, sporla gelişmeleri ve yeteneklerini keşfetmeleri için kurulan Türkiye Özel Sporcular Spor Eğitim ve Rehabilitasyon Derneği’nin Başkanı Necmettin Aydın, toplumun zihnindeki engellerin aşılması gerektiğine dikkat çekerek “Zihinsel engelli gençlere bakışın değişmesi şart. Onların en büyük hayali, engelli tanımından kurtulmak” diyor. DUYGU ATAHAN oğumuzun kendi hayatına hapsolduğu günümüzde sadece kendisi için yaşamayanlar, başkaları için iyi şeyler yapmanın huzuruyla kafasını yastığa koyanlar da var. Bu insanlardan biri Necmettin Aydın. Yeğenlerinden biri spastik olan Aydın, zihinsel engelliler için 78 yıldır bilfiil çalışıyor. Yeğeni sayesinde Metin Sabancı Spastik Çocuklar Merkezi’yle tanışan Aydın, zihinsel engelli çocukların kendilerine güven duymaları ve dar sınırlardan çıkarak hayatla bütünleşmelerini sağlamayı amaçlayan Türkiye Özel Sporcular Spor Eğitim ve Rehabilitasyon Derneği’nin (TÖSSED) başkanlığını yapıyor. “Metin Sabancı Spastik Çocuklar Merkezi’ni gezince ekonomik gücü olan insanların neler yaptığını gördüm ve 78 sene önce girdim bu işlere. Son beş yıldır TÖSSED’in yönetimindeyim, son bir yıldır da başkanıyım. Maddi manevi elimden geleni yapıyorum” diye anlatıyor hikâyesini. Türkiye’de yaşayan zihinsel engellilerin toplumun zihnindeki engellerden acı çektiğini vurgulayan Aydın, zihinsel engelli çocukların en büyük hayalinin “engelli” tanımından kurtulmak olduğunu söylüyor. Onlara “engelli” yerine “özel çocuklar” dediklerini belirten Aydın, bunun sadece bir kelime savaşından ibaret olmadığının, toplumda bu konuda bir bilinç oluşması gerektiğinin altını çiziyor. 8 yaş üzeri zihinsel engellilere olimpiyat oyunlarında eğitim ve yarışma olanakları sağlayarak yeteneklerini geliştirmeleri ve toplum ile ilişkilerini güçlendirmeleri için çalışan TÖSSED, kurulduğu 2003 yılından beri zihinsel engellilerin katıldığı özel olimpiyat çalışmalarını yürütüyor. Dernek, her yıl zihinsel engellilerin katıldığı futbol, atletizm, basketbol, voleybol, bowling, halter, masatenisi, yüzme, binicilik, cimnastik ve kayak olmak üzere 12 dalda toplamda 40 yerel bölgesel ve ulusal düzeyde yarışmalar düzenliyor ve başarılı olanları uluslararası özel olimpiyatlara gönderiyor. Özel olimpiyatlardan da Naim Süleymanoğlu ve Halil Mutlu gibi şampiyonlar çıkmasına rağmen çoğumuz böyle bir organizasyonun varlığından bile haberdar değiliz, çünkü “özel olimpiyatlar” hepimizin takip ettiği “olimpiyatlar” gibi yayımlanmıyor ve duyurulmuyor. Ekim 2007’de Çin’in Şanghay kentinde yapılan ve 12 ülkede canlı yayımlanan “Özel Olimpiyatlar Dünya Yaz Oyunları”nda sporcularımız tarihi bir rekor kırarak 15 altın, 23 gümüş, 17 bronz olmak üzere toplam 55 madalyayla yurda döndüler. Bu yarışmalarda başarılı olmaktan daha önemlisinin katılmak olduğunu Zihinsel Aydın: “Özel Olimpiyatlar Dünya Yaz Oyunları’nda sporcularımız tarihi bir rekor kırarak 15 altın, 23 gümüş, 17 bronz olmak üzere toplam 55 madalyayla yurda döndüler. Ancak özel olimpiyatlarda başarıdan daha önemli olan katılmak. Sözle ifade edilemeyen şeyler var. O çocukların çabasını görmek çok etkileyici.” Ç DÜNYADA “Özel olimpiyatlar” bundan 46 yıl önce eski Amerikan Başkanı John F. Kennedy’nin kız kardeşi Eunice Kennedy Shriver’ın kendi evinde zihinsel engelliler için düzenlediği günlük kamplarla başlar. Shriver, zihinsel engellilerin düşünüldüğünden çok daha yetenekli olduğuna inanır ve 1962 yılında 35 zihinsel engelli çocuğu evinde ağırlayarak onların çeşitli fiziksel aktivitelerdeki yeteneklerini keşfetmeye karar verir. “Shriver kampı” adıyla duyulan zihinsel engellilere yönelik kamp fikri ülke geneline yayılır ve ABD’nin Illinois kentinde ilk özel olimpiyat oyunlarının başlamasını sağlar. Zihinsel engellilerin fiziksel olarak fit, üretken ve kendine güvenen bireyler olmasını sağlamak amacıyla bireyleri yarışarak gelişime yönelten özel olimpiyatlar bugün “Uluslararası Özel Olimpiyatlar Organizasyonu” altında yürütülüyor ve 80’in üzerinde ülkede 2.5 milyondan fazla zihinsel engelli sporcuyla faaliyetlerini sürdürüyor. Aydın Zihinsel engel nedir? Uluslararası Zihinsel Engelliler Spor Federasyonu’nun Dünya Sağlık Örgütü’yle birlikte koyduğu kriterlere göre, bir kişinin zihinsel engelli sayılabilmesi için: Zihinsel fonksiyonlarının işleyişinde önemli bir sınırlama olması (Amerika Zihinsel Engel Derneği bunu 70 ya da daha altı IQ düzeyi olarak tanımlıyor), İki veya daha fazla uyum sağlama alanında (iletişim, kişisel bakım, ev yaşantısı, sosyal uyum, sağlık ve güvenlik, kendi kendini yönlendirme, fonksiyonel faaliyetler, boş zamanlar ve çalışma) yetersizlik olması ve bu engellerin 18 yaşından önce edinilmiş olması gerekiyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre dünya nüfusunun yüzde 3’ü zihinsel engelli ve bu oran, yaklaşık 170 milyonu ifade ediyor. dile getiren Aydın, “Türkiye’de yapılan yarışmalarda karşılaşılan en büyük sorun seyirci eksikliği. 150 sporcunun olduğu bir yarışmada toplasanız 20 seyirci oluyor. Vali ve il milli eğitim müdürlerinin bu açığı gidermesi gerekli” diyor. Aydın, “Şanghay’da en çok seyircilerden etkilendim. Tribünlerin en boş olduğu zamanlarda bile yarısı doluydu. Yarışmalarda, devlet yapısı sayesinde anaokulundan üniversiteye kadar her kesimi görmek mümkündü” diyerek çocukların çabasının görülmeye değer olduğunu şu sözlerle anlatıyor: “Sözle ifade edilemeyen şeyler var. O çocukların çabasını görmek çok etkileyici. 100 metrelik mesafeyi katetmek için didinen o insanları görmek bambaşka bir şey.” Necmettin Aydın son olarak, mayıs sonunda “Türkiye’nin Özel Olimpiyatlar Avrupa Basketbol Şampiyonası”na ev sahipliği yapacağının müjdesini veriyor. Marmaris’te yapılacak şampiyonaya 16 ülkeden katılım olacağını belirten Aydın, seyirci desteği beklediklerini ısrarla vurguluyor. TÜRKİYE’DE Özel olimpiyat çalışmaları Prof. Dr. Hıfzı Özcan sayesinde 1982 yılında Türkiye’ye gelir. Türk Spastik Çocuklar Derneği’nde başlatılan çalışmalar, 2002 yılına kadar Sabancı ailesinin desteğiyle 45 ilde 4 bin 500 sporcuya ulaşınca Kasım 2003’te Dilek Sabancı başkanlığında Özel Sporcular Spor Eğitim ve Rehabilitasyon Derneği adıyla özerk bir statü kazanır. 2006 yılında adının başına Türkiye ibaresini de ekleyen dernek, bugün Türkiye Özel Sporcular Spor Eğitim ve Rehabilitasyon Derneği adıyla faaliyetlerini sürdürüyor ve kayıtlı 13 bin 500 sporcusu bulunuyor. 6