Katalog

ENERJİ 6 BOTAŞ aleyhine uygulamalar Doğalgaz Yasası değişikliği gündemde BOTAŞ’ın mücadelesi Bu tür santrallara gaz ileten hatların kentsel doğalgaz dağıtım şirketlerine devri ile birlikte doğalgazın maliyetinde meydana gelecek artışın aynen elektrik fiyatlarına yansıyacak olması ve bu santrallara yapılacak doğalgaz tesliminin bizzat BOTAŞ tarafından yapılacağı düşüncesiyle imzalanan doğalgaz satış sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülükler nedeniyle, ciddi sıkıntılar yaşanması söz konusudur. Zira söz konusu sistemin AGDAŞ’a devri ile birlikte, taşınan doğalgaz miktarı üzerinden hesaplanan ve aynen elektrik fiyatlarına yansıyacak olan taşıma bedeli AGDAŞ’a ödenmekte ve söz konusu santrallara doğalgaz temini, devir ile birlikte BOTAŞ tarafından değil AGDAŞ tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle, Ankara 3. İdare Mahkemesi’nin 2004/3006 E, 2005/1173 sayılı kararının kesinleşmesinin hemen sonrasında, mahkeme kararı gereği devir kapsamına dahil edilen sistemin AGDAŞ’a devri için yapılan müzakereler devam ederken, doğabilecek kamu zararının önlenmesi için; BOTAŞ ETKB’ye başvurmuştur. BOTAŞ, gelinen noktada ortaya çıkan sorunun aşılması için; 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Yasası’nda bir değişiklik yapılarak, bu santrallara doğalgaz arzını sağlayan boru hattı ve istasyonların BOTAŞ tarafından işletilmesine ilişkin hususun, açık ve net bir şekilde yasada düzenlenmesi gerektiğini bildirmiştir. BOTAŞ bu doğrultuda hazırladığı yasa değişikliği taslağını da 2007 yılının Ekim ayında Bakanlığa iletmiştir. son bulacak mı? düzenleme ile, Ankara Anakent Belediyesi EGO Genel Müdürlüğü’nün BOTAŞ’a borçlarının 440 milyon TL tutarında gecikme faizleri silindi. Yıllardır biriken 676 milyon TL tutarlı borcunun ödenmesi de; belirsiz bir tarihe ertelendi. Alacaklarını tahsil etmesi önlendiği için ödeme güçlüğü içine düşen BOTAŞ ise, ticari bankalardan kullanmak zorunda bırakıldığı krediler için yalnızca 2008’de 1.5 milyar TL faiz öderken, süresinde ödeyemediği vergilerin gecikme faizlerini de yüklenmek zorunda kaldı. Bütün bu olumsuz koşullara ve engellemelere karşın, iletim hatları yatırımlarını sürdüren BOTAŞ, 12 bin kilometreye ulaşan iletim hatlarıyla ülke çapında 8 milyon kullanıcıya doğalgazın erişimini sağladı, 64 ile doğalgazı ulaştırdı. Bu sayının yakın zamanda 72’ye çıkması öngörülüyor. Yıllık cirosu 21 milyar TL olan, doğalgaz arzı 37 milyar metreküpü aşan bu kamu kuruluşu, bütün bu faaliyetlerini engellemelere karşın sürdürdü. BOTAŞ üst yönetimi, sürekli olarak bu ulusal şampiyonunun zayıflatılmaması, tersine güçlendirilmesi çağrısında bulundu. Ancak bu çağrılar lkemizin en büyük kamu kuruluşlarından olan ve doğalgaz ithalatı, iletimi, dağıtımı ve satışı ile ham petrol taşımacılığı yapan Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş (BOTAŞ), son yıllarda izlenen politikalarla zayıflatılmaya çalışılmaktadır. 2001’de Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) 15 günde 15 yasa talimatları doğrultusunda, kamuoyunda tartışılmadan, ilgili uzmanlık kuruluşlarının görüşlerine başvurulmadan; çok hızlı bir şekilde çıkarılan 4646 sayılı Doğal Gaz Yasası, daha önce BOTAŞ’ın ve belediye şirketlerinin tekelinde olan doğalgaz temin ve arz faaliyetlerinin bütününün piyasaya açılmasını, BOTAŞ’ın elindeki gaz temin anlaşmalarının özel kuruluşlara devrini ve BOTAŞ’ın küçültülerek yalnızca iletim hizmeti veren bir kuruluş olmasını öngörüyordu. Elektrik, doğalgaz, petrol ve LPG piyasalarını düzenleme görevini üstlenen Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) bir kamu kuruluşu olan BOTAŞ aleyhine, piyasa ve özel sektör lehine kararlar aldı, uygulamalara yöneldi. Öte yanda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB), kendisine bağlı bir kuruluş olan BOTAŞ’a çalışmalarında yeterli destek vermedi. Yine ETKB’ye bağlı, Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ) ve Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ’den (HEAŞ) alacaklarını tahsil etmesi önlendi. “Kişiye özel” bir yasal Ü Oğuz TÜRKYILMAZ MMO Enerji Çalışma Grubu Başkanı [email protected] Elektrik, doğalgaz, petrol ve LPG piyasalarını düzenleme görevini üstlenen EPDK bir kamu kuruluşu olan BOTAŞ aleyhine, piyasa ve özel sektör lehine kararlar aldı, uygulamalara yöneldi. Öte yanda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, kendisine bağlı bir kuruluş olan BOTAŞ’a çalışmalarında yeterli destek vermedi. BOTAŞ’ın bakanlığa bağlı EÜAŞ ve HEAŞ’tan alacaklarını tahsil etmesi önlendi. ETKB ve hükümet nezdinde bugüne değin yeterli karşılık bulamadı. Kamunun yüksek basınçlı boru hatları kaybı Cumhuriyet Enerji’nin Haziran 2008 sayısında yayımlanan “Doğalgazda İletim Hatları Oyunu” başlıklı yazımızda ayrıntılı bir şekilde anlatıldığı üzere, Adapazarı Gaz Dağıtım A.Ş. (AGDAŞ) tarafından; bölgedeki enerji santrallarına gaz ileten yüksek basınçlı boru hatlarının kendilerine devredilmesi için, BOTAŞ aleyhine idari yargıda dava açılmıştı. Dava sürecinde EPDK, idari yargıya gerçekleri yansıtmayan ve kamu çıkarlarına aykırılığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı onaylı müfettiş raporlarıyla da saptanan hatalı görüşler bildirmiş ve dava BOTAŞ aleyhine sonuçlanmıştır. Kesinleşen karar sonrasında; Ulusal İletim Şebekesinin bir ayrılmaz bir parçası olan ve Türkiye’nin en önemli santrallarından biri olan Adapazarı ENKA Intergen Santralı’na gaz arzını sağlayan iletim hattı, sahip olduğu lisans kapsamında AGDAŞ’a yapılacak devir kapsamına alınmıştır. Yanlış uygulama müfettiş raporuyla saptandı Kamu zararına neden olan bu gelişmeler üzerine, konu hakkında soruşturma yapmak üzere harekete geçen ETKB Müfettişliği tarafından hazırlanan 28 Aralık 2007 tarihli raporda, söz konusu boru hattının AGDAŞ’a devredilmesi halinde BOTAŞ tarafından milyonlarca ABD doları taşıma bedeli ödenmek zorunda kalınacağı göz önüne alınarak; bu konuda 4646 sayılı yasada ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ