Katalog

16 OKURKEN Türey KÖSE 12 Ağustos 2011 Cuma 371 ‘Hocaların hocası’ Prof. Şener, kitap birikimini Devlet Tiyatroları’na emanet etti... Akademisyen, roman kahramanları arasına karışırsa! “ EcinnilerRusça Katiplar ve Onları Okuyanlarla Maceralar” , New York’ta doğan, Stanford Üniversitesi’nde karşılaştırmalı edebiyat doktorası yapan Elif Batuman’ın ilk kitabı. Öyle sadece akademisyenler için yazılmış görünen, karmaşık kuramsal ifadeler, içinden çıkılması zor çeviri cümlelerle okuru bunaltan kitaplardan değil. Tersine eğlenceli, bilgilendirici. “Akademisyen” yazarımız sevdiği Rus yazarların peşine takılıyor; Rusça, Özbekçe öğreniyor, Rusya’ya, Semerkand’a gidiyor. Tolstoy’un, Dostoyevski’nin, Babel’in kitaplarını, yazıldıkları dönemi ve atmosferi incelerken, hayatın içinden “güncel” bir bakış açısı ve yorum ekliyor. Gezilerini, izlenimlerini anlatırken bizi hem Rus yazarların dünyasınazamanına götürüyor, hem de roman kahramanlarıyla kişisel yaşamızamanımız arasında özdeşlikler kuruyor... Kitabın yayımlanması öyküsünün başında, Elif Batuman’ın “yaratıcı yazarlık”la “edebiyat eleştirisi” arasında yaptığı seçim var. Batuman “yaratıcı yazarlık kültürünün ‘zanaat’ idealini hatırlatması” nedeniyle eleştiriyi seçmiş. “‘Kuram’ın herhangi biri için edebiyatı yıkma gücüne sahip olduğuna, insanın sevdiği bir şeyi inceleyerek tehlikeye atmasının mümkün olduğuna inanmaktan” vazgeçmiş. “Sevgi bu kadar narin bir şey miydi? Sevginin amacı da insana daha çok öğrenme, daha derinlere dalma, cinlere karşıma isteği vermek değil miydi” sorularından yola çıkmış... Özellikle “Tolstoy’u kim öldürdü” ve “Ecinniler” başlıklı bölümler keyifle okunuyor. Banyosundaki tartıyı kütüphaneye götürüp Tolstoy’un toplu eserlerini tek tek tartan bir akademisyenden söz ediyoruz. Tolstoy’un doğduğu, Savaş ve Barış ile Anna Karenina’ya yazdığı ve gömüldüğü yer olan Yasnaya Polyana adlı çiftlikte yapılan Uluslararası Tolstoy Konferansı’na katılan uzmanlar, Tolstoy’un hayatı ve ölümü ile ilgili tartışmalar kitabın en renkli, çarpıcı, heyecanlı bir inceleme kitabında da heyecan oluyormuşbölümleri. Elif Batuman’ın kitabını gezi yazısı, deneme, inceleme, hatta zaman zaman bir romanınöykünün parçaları gibi okumak olanaklı. Dante toplantısı için Floransa’ya gelen Batuman’ın kendini Dostoyevski’nin 9 ay geçirdiği apartmanın önünde bulduğu bölümde büyük yazarın “Dante’nin şehri”nde Budala’yı bitirdiğini ve hatta bu kentteki günlerini “Sibarya sürgününden daha kötü” diye nitelendirdiğini öğreniyoruz. Öte yandan, Elif Batuman’ın yüksek lisans yıllarında hayatına giren ve Ecinniler’in şeytansı bir cazibesi olan kahramanı Stavrogin’i çağrıştıran Hırvatistan’dan gelmiş Matey’in öyküsü başlıbaşına bir öyküroman parçası tadında. Dostoyevski’nin kahramanlarının çözümlendiği kuramlar ile “akademisyenimizin” yaşamı arasındaki koşutluklar hem okuma kolaylığı sağlıyor, hem de “kuram”ı canlandırmaya yarıyor. Elif Batuman’ın Özbekçe öğrendiği Semerkand’daki günleri, bir gezgin güncesi olarak da okunabilir. Semerkand günlerinde Nasreddin Hoca da var, Ali Şir Nevai de, Puşkin de. Elif Batuman’ın evinde kaldığı Gülya da, kendisine Özbekçe öğreten Muzaffer de, eski Özbek edebiyatı doktorası yapmış Dilaram da, erkek arkadaşı Eric de...“Ecinniler” “yaratıcı yazarlık” ile “edebiyat eleştirisi”ni birleştiren bir kitap. Beni yeniden Toltsoy’a, Dostoyevski’ye, “büyük” Rus yazarlara çağırdı... EcinnilerElif Batuman, Doğan Kitap, 284 sayfa. 900kitaplıkhazine NKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölüm Başkanlığı’ndan 1995 yılında emekli olan ve tiyatro çevrelerinde “hocaların hocası” olarak bilinen Prof. Dr. Sevda Şener, tiyatro ile ilgili çok sayıda kitabın bulunduğu arşivini Devlet Tiyatroları’nın (DT) yeni açılan Refik Ahmet Sevengil Tiyatro Kü A ner, 1928 yılında doğdu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 1956 yılında mezun oldu. İki yıl sonra aynı okulda açılan Tiyatro Bölümü’nde asistan olarak göreve başladı. ‘Meraklıları okusun’ tüphanesi’ne bağışladı. Ankara’daki tiyatroseverlerin yakından tanıdığı bir isim Prof. ŞeMeslek yaşamı boyunca pek çok tiyatro eserine imza atan Şener, şöyle konuştu: “Devlet Tiyatroları kütüphanesine yaklaşık 900 kitap verdim. İyi kaynakların çoğu İngilizce. Tiyatro ve sanat teorisi kitaplarının yanı sıra tiyatro eleştirisi ile tarihi konusunda bulunabilecek iyi bir birikimim var. Antik tiyatro üzerine çok kitaplarım var. Kimi kitapları bulamamışım fotokopi çektirip ciltleştirerek saklamışım. Ayrıca birçok oyun var. Bizim yazarlarımızın oyunlarının bir bölümünü sakladım. Bunları ben okudum, meraklıları okusun istiyorum.” Kurulan uydu kentlerin içinde birçok ayrıntının düşünüldüğünü, alışveriş merkezleri, spor alanları gibi mekânların bulunduğunu dile getiren Şener, “Ancak kimse kitaplıktan, konser salonunda, tiyatrodan söz etmiyor. Keşke yeni yapılacak yerleşim birimlerinin hepsinde birer kitaplık olsa. Maalesef böyle bir bilinç uyanmadı” diye konuştu. Kütüphanede hangikaynaklarvar? Ulus’taki Küçük Tiyatro binasında haziran ayında açılan Devlet Tiyatroları Refik Ahmet Sevengil Tiyatro Kütüphanesi’nde DT’nin oyun görüntüleri, görsel tüm malzemeleri dijital sistemle arşiv altına alınıyor ve yararlanmak isteyenlerin hizmetine sunuluyor. Binlerce tiyatro teksti ve kitabın koruma altına alındığı kütüphaneden rejisörler, oyun yazarları, oyuncular, öğrenciler ve tiyatro ile ilgilenen tüm amatör, profesyonel kişiler yararlanabiliyor.