Katalog

Cumhuriyet Ankara 253/8 Mayıs 2009 Gıdayı yok sayan Gıda Yasası’na ‘HAYIR’ ? Turhan ÇAKAR T Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı arım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından tüketici ve meslek örgütlerinden habersiz, onların görüşleri alınmadan kapalı kapılar ardında hazırlanmış olan Veteriner Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Yasa Tasarısı, neredeyse gıdayı yok sayan, gıda güvenliğini ve tüketici sağlığını dikkate almayan bir içerik taşımaktadır. Söz konusu yasa tasarısı, şikâyetçi olduğumuz 5179 sayılı Gıda Yasası’nı bile çok geriye götüren bir tasarı niteliğindedir. Doğru bir gıda yasası, gıdanın üretim, dağıtım ve tüketim süreçlerinde, kısaca, tüketicinin tükettiği gıdanın tarladan sofraya kadar geçirdiği tüm süreçlerde halkın sağlığını ön plana alan bir yasa olmalıdır. Bu süreçlerde bilimsel olarak gerekli olan kalite kontrol ve denetimin doğru, sağlıklı ve etkin bir şekilde yapılabilmesi için ilgili mesleklerin (ziraat, gıda ve kimya mühendisleri ile veteriner hekimleri, biyolog, teknisyen vd.) uygun bir şekilde istihdamı gerekmektedir. Ancak tasarı, mühendislerin istihdamını engelleyen hükümler taşımaktadır. Bununla birlikte, pek çok merdiven altı işletmenin izinsiz olarak gıda üretimi yaptığı ülkemizde otokontrol sistemi getiren ve 15 bin gıdakimyaziraat mühendisinin yapmış olduğu sorumlu yöneticilik tümüyle kaldırılmaktadır. Tasarıda, keyfi uygulamaya açık pek çok yasal boşluklar ve açık noktalar bulunmaktadır. Örneğin, 22. maddede, “Piyasaya arz edilecek olan gıda ve yemlerin onayı ile ilgili hususlar Bakanlıkça belirlenir” denilerek keyfi bir uygulamaya gidilmektedir. Aynı şekilde, bir firmadan üreteceği ürün için bakanlıktan onay alınması istenilir, diğer bir firmadan istenmeyebilir gibi tamamen keyfi ve adil olmayan uygulamalar öngörülmektedir. Tasarının 21. maddesinde, “Yeni gıdalar ile genetiği değiştirilmiş yem ve gıdalara ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir” denilerek, şu anda yasal olmayan GDO’lu yem ve gıdaların kullanımına yasal zemin hazırlanmaktadır. 23. maddede, “Bakanlık, kodekslerin hazırlanmasında ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar ve bu amaçla komisyonlar kurabilir” denilerek bu komisyonlarda üniversiteler, meslek kuruluşları ve tüketici örgütleri dışlanmıştır. Bakanlık, tasarı ile yapacağını belirttiği piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin ortaya koyduğu hükümlerde (31, 32, 34. maddeler) birçok belirsizlikler, keyfi uygulamaya açık seçenekler bulunmaktadır. Veteriner Hizmetleri Gıda ve Yem Yasa Tasarısı hakkında ZiraatKimya ve Gıda Mühendisleri Odaları ile Tüketici Hakları Derneği, 26 Nisan 2009 günü ortak bir basın toplantısı yapmışlar, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü’ne siyah çelenk koymuşlardır. Üç oda ve THD tarafından yapılan ortak açıklamada, söz konusu yasa tasarısının yasalaşması durumunda oluşması muhtemel şu tehlikeler vurgulanmıştır: I Tamamen veteriner hizmetleri ağırlıklı bir yapı kurulacak, gıda ve gıda güvenliği yeterince sağlanamayacaktır. I AB’ye uyum adı altında gıda güvenliği sadece hayvansal ürünlere, bunun üzerinden kimi mesleki kazanımlara in dirgenerek, ülkemizdeki bitkisel ağırlıklı beslenme göz ardı edilecektir. I Gıda güvenliği sürecinden mühendisler tasfiye olacağından, bu alanda yaşanmakta olan sorunlar daha da yoğunlaşarak, tüketici sağlığı tehlikeye girecektir. I Gıda alanı, hayvansal ürünlere indirgenerek veteriner hekimlerin egemenliğine bırakılacaktır. Resmi veteriner hekim tanımı ile kamuda, yetkilendirilmiş veteriner hekim tanımı ile özel sektörde, veteriner hekimlere alan ve istihdam yaratılmasına yol açacaktır. I Kamu sektöründe yer bulmakta zorlanan mühendislerin özel sektörde de is tihdamının önü kesilecektir. I Ekonomik krizin yoğun biçimde yaşandığı günümüz koşullarında işsiz sayısı hızla artarken, binlerce mühendis işsizler ordusuna katılacak, mesleki çatışmalar gündeme gelecek ve çalışma barışı zarar görecektir. I Gıda güvenliğinde ve mühendislerin istihdamında önemli bir yere sahip olan sorumlu yöneticilik uygulamasına son verilerek, mühendislik mesleğine büyük bir darbe vurulacaktır. I Devletin asli görevleri arasında yer alan denetim hizmetlerinin özel kişi ve kuruluşlara devredilmesi söz konusu olacaktır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na çağrı ZİRAAT, Gıda ve Kimya Mühendisleri odaları ile Tüketici Hakları Derneği’nin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na yapmış oldukları ortak çağrı şöyledir: “Ekonomik krizin tüm ülkeyi derinden etkilediği bu süreçte, halkın sağlığının tehlikeye atılması ve binlerce mühendisin çalışma olanağının ortadan kaldırılması kabul edilemez. Bu nedenle; yasa taslağının, bilimsel gerçekler doğrultusunda ve ilgili kesimlerin görüşleri dikkate alınarak, Ziraat Gıda ve Kimya Mühendisleri odaları ile tüketici örgütlerinin de içinde yer aldığı bir komisyon tarafından yeniden hazırlanmasını gerekli görüyoruz. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nı, yukarıda sayılan tüm konularda mühendislik mesleğine saygılı olmaya, tüketici hak ve yararlarını gözetmeye, katılımcı ortamlarda tüm bu düzenlemeleri ilgili odalar, tüketici örgüleri ve diğer meslek örgütleri ile birlikte tartışmaya açmaya ve kamu yararına uygun sonuçlar üretmeye davet ediyoruz. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, sözü edilen tasarının yasalaştırılmasına yönelik ısrarlı tutumunu sürdürmesi durumunda, Gıda, Kimya, Ziraat Mühendisleri odaları ve Tüketici Hakları Derneği olarak, hukuksal sınırlarda tüm demokratik haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.” Yazının birinci alt başlığına kadar olan bölümünün yazılmasında Tüketici Hakları Derneği’nin Gıda Sağlık ve Çevre Komisyonu Başkanı Sayın Güler Dizdar ile komisyon üyemiz Sayın Oral Ergüneş’in tasarı hakkında hazırlamış oldukları rapordan yararlandım. Kendilerine çok teşekkür ederim. Yaratacağı tehlikeler T ük e t i c i H a k l a r ı D e r n e ğ i / TE L: 4 2 5 1 5 2 9 4 1 7 9 3 3 4 4 1 9 3 7 7 4 / t h d@ t u k e t i c i h a k l a r i . o r g. t r w w w . t uk e t i c i h a k l a r i . or g. t r 11