Katalog

23 OCAK 2011 / SAYI 1296 3 Rimbaud, Jimi Hendrix, Andy Warhol; dünya sanat tarihine yön vermiş bu şahsiyetleri Patti Smith’in kitabı Çoluk Çocuk’ta bulabilirsiniz. Ama en çok Robert Mapplethorpe’u: Smith ilk aşkı ve yol arkadaşı ünlü fotoğrafçının ölümünden 21 yıl sonra vasiyetini yerine getirerek hikâyesini anlattı. Aralarındaki özel ilişkiyle ilgili sorularımı da cevapladı. İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız Yayın Yönetmeni: Ayşe Yıldırım Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Sorumlu Müdür: Miyase İlknur Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 34381 Şişli / İstanbul (0212) 343 72 74 (20 hat) Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Pal Reklam Koordinatörleri: Hakan Çankaya / Neşe Yazıcı Rezervasyon Yönetmeni: Onur Tunalı (0212) 251 98 74 / 75 (0212) 343 72 74 (554555) Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt / İstanbul Cumhuriyet gazetesinin parasız pazar ekidir. Yerel süreli yayın. cumdergi@cumhuriyet.com.tr Sanata karşılık oda Yıl 1969’du ve Chelsea Hotel’deydiler DENİZ ÜLKÜTEKİN atti Smith’le Robert Mapplethorpe New York’ta aylaklık ederek dolanırken fotoğraf çekmekte olan turist bir karı koca konuşmaktadır. Kadın “hadi şu bohemleri çekelim” der. Kocası içinse onlar sadece serseridir. “Boşver onlar sadece çoluk çocuk!” der. Patti Smith’in “her ne kadar kendisi kabul etmese de” otobiyografik kitabı “Çoluk Çocuk” 1989’da AIDS sebebiyle hayatını kaybeden fotoğraftçı Mapplethorpe’a adanmış ve Smith'in hayatına Mapplethorpe üzerinden göz atmamızı sağlıyor. Yetmişlerde ve sonrasında müziğe yön veren isimlerden Patti Smith’in Chicago ve New Jersey banliyolerindeki çocukluğuyla başlıyor hikâye. Henüz 19 yaşında hamile kalışı ve çocuğunu bir aileye evlatlık verişi, evden kaçıp New York’a giden otobüse atlaması ve koca şehirde bir başına kalışı, kimi zaman sokakta kimi zaman parklarda sabahlayarak ve çöplerden topladığı yemek artıklarıyla beslenerek bu arada başı sıkıştığında mucizevi tesadüflerle hayatta kalışını anlatıyor. Ve Smith’in Mapplethorpe’la kitapçı dükkânında çaışırken rastlaşmasıyla başka bir boyuta taşınıyor. Biri şair diğeri de ressam olmak isteyen iki gencin tutkusu ve yoldaşlığı hem de birbirlerine olan aşkları etrafında sürüyor. 1960’ların sonunda New York’ta olmak insana tarihin değişimine tanıklık etme şansı da tanıyor. Jimi Hendrix ve Janis Joplin’in ölümlerinden önceki son günlerine yakından şahit olan Smith, okuyucuları yetmişlerle birlikte havadaki iyimserliğin ve devrim heyecanının yerini karanlık bir umutsuzluğun kapladığı günlere ve değişime götürüyor. Yan komşunuzun ölüm döşeğindeki bir bağımlı ya da dünyaca ünlü bir ressam olma şansının eşit olduğu Chelsea Hotel’den, Andy Warhol ve “tebaası”nın uğrak yeri Max’s Kansas City isimli gece kulübündeki performanslara kadar kültür sanat tarihine yön vermiş pek çok kişilik, bitmek P bilmez ilham vericilikleriyle Rimbaud, Wililam Blake, Bob Dylan kitapta yer ediniyor. Sonradan Patti Smith’in de içinde yer alacağı Amerika’daki adı konulmamış punk hareketinin öncü belirtileri sırasında Sanatsal anlamda Robert Mapplethorpe’la birbirinizi Mapplethopre’un hem nasıl etkilediniz? cinsel hem de sanatçı Her ikimizin de özendiği kimliği üzerindeki ve güçlü şekilde ilham aldığı Robert değişimler ve bunun sanatçılar vardı. Bu Mapplethorpe kendisinde yarattığı birikimlerimizi paylaştık. ruhsal hezeyanlar ve Ancak asıl yardımımız Andy Warhol’un birbirimize inanmamız ve üzerinde yarattığı etki, şu cesaretlendirmemiz oldu. sıralar Galeri Nev’de Kitabınızda bir noktada sergisi de görülebilecek Mapplethorpe’un eşcinselliğini saklamaya sanatçı hakkında merak ve hayret uyandıracak çalıştığından bahsediyorsunuz. cinsten. Peki Patti Smith için Mapplethorpe’la olan İlişkimizi kurtarmak için eşcinselliğini ilişkisi ne ifade ediyordu? Şurası kesin ki bastırmaya çalışıyordu. Eşcinselliğe karşı güçlü bir başkalarının anlayamayacağı türden bir ilişkiydi. eğilimi vardı ama yine de beni seviyordu ve Yine de en iyisi Patti Smith’e sormaktı. ilişkimizin bitmesini istemiyordu. O yüzden Bu otobiyografinin Robert Mapplethorpe’a herkesin düşündüğü gibi değildi. Her ikimizin de odaklanmasının sebebi nedir? erkek arkadaşları olduğunda işler fazlasıyla zordu. Bunu asla bir otobiyografi gibi Fakat seçimler yapmamız gerektiğini biliyorduk. düşünmemiştim. Robert ölümünden bir gün önce Fiziksel ilişkimiz sona erdiğinde bile her zaman bana hikâyemizi yazıya dökmemi vasiyet etmişti. birbirimizi sevdik. Ben de söz verdiğim gibi “Çoluk Çocuk”u onun Robert Mapplethorpe’un ölümü hayatınızı nasıl için yazdım. etkiledi? New York’a ilk gelişinizde Robert Robert hâlâ bana rehberlik etmeyi sürdürüyor. Mapplethorne’la karşılaşmanızı da kapsayan Her zaman hislerimin ve düşüncelerimin içinde olaylar sanki gizli bir el tarafından kutsandığınızı yer aldı. Uzunca süre onun hakkında üzüntü gösteriyor. duydum ama bu kitap sayesinde yaşananları Bunu tanımlama biçiminiz çok hoşuma gitti; pozitif bir şekilde aktarmaya çalıştım. Onunla aynı gizli bir el. Tamamen özgür varlıklar olduğumuza yaştaydık, bu yüzden her zaman burada, yanımda inanıyorum. Yine de bizi belli insanlar ve olaylarla olacağını hayal ederdim. Fiziksel olarak burada karşılaştıran bir doğal denge var. O yüzden olamadığı için çok üzgünüm ama ruhu her zaman yaşananlar bence biraz kader biraz da şanstı. benimle olacak. G Allerton’dan ayrılırken neden taksiciye Chelsea Hotel’e gitmesini söylediniz? O ana kadar burası hakkında ne biliyordunuz? Allerton’daki müptezelmelek bana sanat eserleri sayesinde oda kiralayabileceğimi söyledi. Paramız yoktu ve ben de Robert’ın işlerinin birkaçının kabul göreceğini umuyordum. Aradan geçen onca yıldan sonra Chelsea Hotel bir mit haline geldi. Orayı böyle özel yapan neydi? Tarihi bir bina. Birçok muhteşem sanatçı ve şair orada yaşadı. Oscar Wilde, Dylan Thomas, Bob Dylan... Altmışların sonunda ve yetmişlerde herkes oradaydı. Her zaman sanatçı ve müzisyenlerle dolu olurdu. İlham verici bir atmosferdi. G Keder, endişe ve Warhol Jimi Hendrix (altta) ve Janis Joplin’in art arda ölümünden sonra yaşadığınız hayal kırıklığını anlatabilir misiniz? Daha çok keder ve endişeydi. Kederdi çünkü ikisi de çok genç ve yetenekliydi. Jimi Hendrix kültürel sesimize büyük katkısı olan vizyon sahibi bir müzisyendi. Bu büyülü ama kırılgan kuşak hakkında endişeleniyordum. Rock’n roll’un gücünün paylaşılan tüm o hayallerine ne oldu? Warhol (sağda) cemaatiyle mesafeyi hep koruduğunuz ve gözlemci olmayı tercih ettiğiniz gibi bir izlenim edindim. Dışlanmış mı hissediyordunuz, onlardan hoşlanmamış mıydınız ya da ben yanlı bir izlenim mi edindim? Tüm bu söylediklerinizde doğruluk payı var. O cemaatin bir parçası olmak istemiyordum. Bir şekilde kişisel yıkıcılık içindeydiler ve fazlaca Andy Warhol merkezciydiler. Bense özgür olmayı seviyorum. Max’s Kansas City’deki ortam sanat kariyerinizi nasıl etkiledi? Benim için Lenny Kane ve Richard Sohl’un orada olmaları sebebiyle önemliydi. Böylece ilerde Horses’ı oluşturacak şarkıları deneme fırsatı bulduk. Yukarıdaki odalar çalmak ve kendimizi geliştirmek için idealdi. Sonra 1974’te başka bir sanat kulübü CBGB’ye geçtik. Orada tam anlamıyla özgürdük. G C M Y B C MY B