Katalog

18 NİSAN 2010 / SAYI 1256 5 Porselen ve tuvalde yorumlanan opera ZUHAL AYTOLUN ıldız Tunbul, 19721995 yılları arasında oynadığı her eserin başrolünü üstlenmiş bir gala sanatçısı. Repertuarında Turandot’tan Tosca’ya Aida’dan Il Trovatore, Lohengrin’e kadar pek çok eseri barındıran sanatçı, aynı zamanda da Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü sanat danışmanlığı ve başrejisörlüğü görevlerini sürdürmüş ve çok sayıda başarılı esere imzasını atmış. Hatta eğitmenlik misyonuyla da amatör ve profesyonel sanatçı ve aday yetiştirmiş. Müzikal rejisörü ve Işık Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan ve çok sayıda müzikali sahneye koyan Uğur Babürhan da çalışmalarıyla adından söz ettiren bir sanatçı. Bu iki ismi bir araya getiren ise kendini farklı şekillerde de ifade edebilme arayışı. Ortak noktaları ise opera. Tunbul, opera eserlerini porselene işlerken Babürhan da tuvaline aktarıyor. Dünyada da örneği olmayan bir ortak çalışmada yer alan 38 eser çok ilgi çekici. Keza hikâyeleri de öyle. Birbirlerinin kontrastını oluşturduklarını söyleyen sanatçılar, projeyi anlatıyor. Tunbul, başarılı bir sanat kariyerinin ardından 1996 yılında operadan ayrıldıktan sonra İstanbul’a gelerek, porselen üzerine çalışmaya başlıyor. Emekli olmasının nedeni de zirvede bırakmak istemesi. Büyük ve dramatik rolleri oynayan Tunbul, Wagner’le veda ediyor sanat yaşamına. Porselen çalışması da emeklilik döneminde, geçici süreyle kendini ifade etme ihtiyacı sonucunda ortaya çıkıyor. Klasik porselen desenler üzerine kafa yoran Tunbul, gün geliyor ve farklı bir iş üzerine yoğunlaşıyor. Kütüphanesinde gördüğü bir opera kitabından etkilenerek gönülden bağlı olduğu operayı, hobisi porselenle birleştiriyor ve opera eskizlerini porselene aktarıyor. 18 çalışmasıyla yer aldığı sergide, kendi sahnelediği operaları tercih etmemeye özellikle özen göstermiş. “O zaman bir megalomani söz konusu olacaktı. Tamamen antik operalara yer verdim. Yalnızca çok beğendiğim Maskeli Balo’yu aldım sergiye. Yoksa oynadığım çok sayıda operanın eskizi de bende vardı” diyerek anlatıyor çıktığı yolu. Çalışmaları arasında Sihirli Flüt, Oberon, Turandot, Madam Butterfly, Figaronun Düğünü gibi başlıca operalar yer alıyor. Tunbul’un niyeti, bu çalışmanın ilk ve tek kalması yönünde. Devamını tekrarlamayı düşünmüyor. Çalışmalar ise tek tek satışta değil, koleksiyon olarak almak isteyenlere açık. Uğur Babürhan’ın resimle bağı ise tam bir yıl önce başlamış. “Aslında müzikal rejisörüyüm ve Işık Üniversitesi müzikal bölümünde öğretim görevlisiyim. Yaptığımız çalışmalarda anlattıklarımı çizememem bir espri konusu olurdu. Teknik çizim dersi alarak başladım. Yakın dostum ve kostüm tasarımcım Sadık Kızılağaç’ın desteğiyle de devam ettim” diyerek anlatıyor resime başladığı süreci. Günde en az 8 saat çalışarak geçirmiş bu zamanını. İlk tuvalini, fırçalarını, boyalarını almış ve ilk resmini yapmış. O da Lohengrin operası. Çalışmalarını sürdürdükçe de Tunbul’la ortak bir projeye imza atmaya karar vermişler. Babürhan’ın sergide kanvas boyama tekniğiyle yaptığı 20 çalışma yer alıyor. Çalışma süreci de oldukça yoğun. “Yurtiçi ve yurtdışında operaları takip ettim. Çünkü hiçbir esinlenmenin kırıntısını görmek istemem resimlerde. Kendi yorumum olsun isterim. Her şeyi yeni başlayan bir öğrenciymişim gibi” diyor. Ayrıca tabloların altında Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nca reji uygulamaları fikri de koruma altına alınmış durumda. Babürhan, ressam olarak anılmayı tercih etmiyor: “Bir yıldır resim yaparak yaşıyorum ama resim yapmak için yaşamıyorum. Mesleğimi aldatamam. Başka bir aşkım var, bu sadece metresim.” Projedeki tüm bu koleksiyon bir bütün oluşturuyor. Aslında dilekleri bu çalışmaların bir kurumun çatısı altında toplanması. Ankara’dan sonra İstanbul, oradan da Amsterdam ve Berlin’e gidecek sergi için Türkiye’de de, tıpkı yurtdışındakiler gibi, heyecan duyulduğunu görmeyi istiyorlar. G Y Ankara Devlet Operası’ndan emekli prima sanatçısı Yıldız Tunbul ile müzikal rejisörü Uğur Babürhan ortak bir proje ile karşımızda. Hem de çok farklı ve daha önce yapılmamış özgün bir çalışmayla. Ankara Devlet Opera ve Balesi’nde açılan “Contrast II” adlı ortak sergilerinde opera eserlerini kendilerine özgü yöntemlerle yorumluyorlar. Tunbul eskizleri porselene Soldaki çalışma müzikal rejisörü Uğur Babürhan’ın “Turandot” yorumu. Sağ üst köşedeki çalışma ise emekli prima sanatçısı Yıldız Tunbul’un “Sihirli Flüt” operasının eskizinin porselene aktarılmış hali. Fotoğraf: Uğur Demir işlerken Babürhan da opera yapıtlarını kendi bakışıyla tuvale aktarıyor. Bir sanat erozyonu yaşanıyor S C M Y B C MY B anat geçmişi ve birikimleriyle beraber bugüne çok da olumlu bakış atamıyor Babürhan ve Tunbul. “İki kalas bir heves dönemi geçmiş durumda” diyor Babürhan, “İnsanlar artık yurtdışına çok rahat çıkabiliyor ve farkı daha rahat anlayabiliyorlar. Sahne teknolojilerinin ve yatırılan paranın sektörel hale gelmesi Türkiye için önemli. Türkiye yetenek olarak geride değil ama imkân eksikliği var. Bu işin başındaki insanların konuya sahip çıkması gerekiyor.” Tunbul da devletin ve özel sektörün sanata verdikleri değerin çok az olduğunu dile getiriyor. Tanınan ve bilinen büyük isimlere yapılan desteğin yanı sıra diğer sanatçıların da desteklenmesi gerektiğini söylüyor: “Bugünkü Türkiye’de sanat politikasının maalesef yok olmaya itildiğini düşünüyorum. Müthiş bir sanat erozyonu var. Avrupa’da devlet desteği olmasa da ciddi sponsorluklar var. Yaptığımız çalışmaya Türkiye’den ziyade yurtdışından çok destek aldık, onlar daha çok heyecanlandı. Devlet sanatçısına sahip çıkmazsa, özel sektör desteklemezse, Fazıl Say gibi bir bestecimize bile ‘giderse gitsin’ denirse nereye varabiliriz ki? Gençlere umutla bakıyorum ama bir yandan da acıyorum. Bu kadar yetenekli olmalarına rağmen bir kapıdan girmeleri o kadar zor ki. Nereye kadar zorlayabilecekler ya da küsüp çekilecekler mi? Bu anlamda itici bir güce ihtiyaç var.” G