Katalog

12 ARALIK 2010 / SAYI 1290 11 Efsane marka kitaplaşıyor Geçmişi neredeyse 60 yıla dayanan Neyir Triko’yu satın alan Real Giyim, ünlü markayı yeniden canlandırırken öyküsünü de tarihe not düşüyor. nnemin giysilerini ilk giymeye başladığım zamanlardan biliyorum Neyir’i. Hatta hâlâ evde dolapta duran Neyir kazakları vardır. Uzun yıllar üretimi yapılmasa da kalitesi nedeniyle adından söz ettirdi. Bildiğiniz gibi geçen günlerde Real Giyim, Neyir markasını satın aldı. Sadece Neyir’i satın almakla kalmadı, iki ay sonra çıkması planlanan bir kitap hazırlığı içindeler. Neyir’i anlatacak olan kitapla ilgili Real Giyim Murahhas Üyesi Sami Varon’la konuştuk. Neyir adı, markanın kurucusu Jak Neyir İzisel’den geliyor. Bir süre erkek ve kadın triko imalatıyla uğraşan İzisel, 1953’te Neyir’i yaratır. Erkek trikosu üzerine ilk mağazasını İstanbul Osmanbey’de açar. Hatta o zamanların gençlerinin buluşmak için favori yeridir Neyir’in önü. Neyir, dönemin en ünlü ve cirosu en yüksek markalarından biri olur. ABD, Fransa, SİNEM Almanya ve Belçika gibi ülkelere kendi markası ile DÖNMEZ ihracat yapar. 1968’te konfeksiyon imalatına girerler, kadınlar için de triko tasarımlar üretmeye başlarlar. Ancak 1980’lerin sonuna doğru ekonomik ve sağlık nedenleri nedeniyle İzisel fabrikayı satar ve Neyir’in üretimine son verilir. Yaklaşık 20 yıl boyunca Neyir markası triko dünyasından uzak durur. Dört beş yıl önceyse Öreneller Triko, Neyir markasını satın alır ve yeniden canlandırır. Ancak ekonomik nedenler markanın yine el değiştirmesine yol açar. Neyir şu an Real Giyim’e ait. Real Giyim de bilmeyenler için, 1930’larda kurulan bir firma. Hatta Türkiye’nin ilk gömlek ve dokuma pijama imalatçılarından. Neyir’i satın aldıktan sonra 1520 yıl Neyir’in satış müdürlüğünü yapmış biriyle görüşmüşler, bilgilerin çoğunu da ondan almışlar. Tabii uzun zamandır sektörde olan bir firma oldukları için pek çok yerden ortak tanıdıkları var. Hatta Neyir Triko’nun o zamanki müşteri portföyü ile Real Giyim’in portföyünün birbiriyle neredeyse aynı olduğu ortaya çıkmış. ZÜLAL KALKANDELEN Halka dönüş oru: “Amerika’daki iki partili siyasi sistemin alternatifi nedir?” Yanıt: “Görebildiğim kadarıyla, tek umut verici alternatif internet.” Sorunun sahibi, İngiltere’de Channel 4 için yaptığı “Disinformation” adlı röportaj dizisiyle büyük ilgi çeken Richard Metzger. Yanıtı verense, yazar/felsefeci Robert Anton Wilson. Ben bu soruyanıtı, 2002’de New York’ta merakla alıp bir çırpıda okuduğum “Disinformation” adlı kitapta gördüm. Yayımlandığında epey ses getiren bu kitaptaki röportajların hepsi ilginç; ama özellikle aklımda yer edenlerden birisi Wilson röportajı oldu. İnternetin nasıl umut verici olabileceğini şöyle anlatıyor Wilson: “Bugün bütün banka, borsa işlerinizi internette yapabiliyorsunuz. Bunun gibi sonunda siyasi güç de, internetin açtığı yolu izleyip, tekrar halka dönecek. Temsili hükümet teorisi, son 200 yılın keşfidir. Hükümdarlığı babadan oğula kalıtım yoluyla elde edenlerin bir avuç eşkıya olduğu keşfedilince, ‘Öyleyse kendi eşkıyalarımızı kendimiz seçeriz, onlar da bizi temsil eder’ dediler. Fakat seçilenler bizi değil, seçilmelerini finanse edenleri temsil ediyor. Eskiden bizi temsil edecek olanlara ihtiyaç olduğu düşünülürdü; çünkü hepimiz birden fikirlerimizi aktarmak için Washington’a gidemezdik. Ama internet üzerinde kendimizi temsil edebiliriz. Ben Senatör Dianne Feinstein’ın orada oturup beni temsil ettiğini iddia etmesindense, bilgisayarım aracılığıyla kendimi temsil etmeyi yeğlerim. O, beni ancak kaçışan bir ceylanı temsil eden aç bir aslan kadar temsil eder.” S A Sami Varon. Fotoğraf: VEDAT ARIK Sami Varon, “Herkesin Neyir’le olan bir bağlantısı vardır” diyerek giriyor konuya. “Neyir markası bizim çocukluğumuzda bundan 35 yıl önce Türkiye’nin ilk üç markasından biriydi. Ağırlıklı triko çalışırlardı. Yılda 300 bin tane triko, ayda 25 bin triko üretirlerdi” diye devam ediyor. Neyir’in bu kadar köklü bir marka olmasını da mağazaların da müşterilerinin de Neyir’e olan bağlılığıyla açıklıyor Varon. Her zaman çok güçlü bir yapısı olduğunu ve hep öyle süregeldiğini vurguluyor: “Bugün Neyir’i kuran kişi devam etmiyor belki ama devam etmesi gereken bir marka. Bizim tekstil sektöründe üç nesildir var olan çok markamız yok. İtalya’ya gittiğinizde büyük bir firma olmamasına karşın o zenginliği görüyorsunuz. O zenginlik geçmişten geliyor.” Varon, ortağının da zamanında Neyir’in kurucusu İzisel’le yollarının kesiştiğini anlatıyor. “Ortağımın dayısı fi tarihte bir iplik getirtmişti İtalya’dan. Neyir Bey yıllar yılı o ipliği ithal edip kazaklarında kullanılmıştır.” Neyir’i bir görev bilinciyle daha ileriye taşıyacaklarına inanıyor Varon. Şu an dış ve iç giyim erkek koleksiyonuyla yola çıkıyorlar. İleride kadın ve ev tekstili grubu eklemek gibi planları var. Varon, “Cadde mağazacılığı dediğimiz kuvvetli bir yapıdan bahsediyoruz. Özellikle Anadolu’da mağazalar kendisi markadır. ‘Ahmet Bey’e gidelim o iyisini getirmiştir zaten’ diye gidilenler. Neyir bu yapıda çok güçlü. Neyir’in kendi mağazalarını 20122013’te açacağız. Ondan önce kadında çok istediğim aksesuvarlar var, eğer başarabilirsek, fular, triko elbise gibi” diye anlatıyor hedeflerini. G Kitap iki ay sonra İlklerin markası Neyir, tekstilde ilk defileyi yapan marka. O zamanlar Ankara Hilton Oteli’nde yapılmış defile. Sunucu Halit Kıvanç, manken ise Lale Belkıs’mış. Neyir aynı zamanda kendi markasıyla ABD’ye ürün satan ilk firma. Özgün Türk motifleriyle kadın giysileri satmış. Türkiye’de de en kârlı ilk 100’e giren ilk tekstil firması. G Neyir’i aldıktan sonra tarihini anlatan bir doküman olmasını istemişler. Vural Gökçaylı, Halit Kıvanç, Lale Belkıs ve dönemin yıldızlarıyla görüşecek kitabın yazarı. Bir kriz anında Hayrettin Karaca’nın Neyir Bey’e nasıl yardım ettiği gibi pek bilinmeyen hikâyeler de olacak. Varon, kitabın bir kaynak niteliğinde olacağını ve en çok da eski müşterilerilerine hediye etmek istediklerini söylüyor. G *** İnternetin gücünün nereye varabileceğini Wilson yaklaşık 10 yıl önce anlamış. Bugün hâlâ yaşanmakta olan dijital devrimi, sosyal medyayı küçümseyenler olduğunu gördükçe, aklıma onun sözleri geliyor. Kanımca, son WikiLeaks olayını da bu çerçevede değerlendirmek gerekir. Koltukları işgal edenler, WikiLeaks’in yayımladığı belgelerin resmi görüş olmadığını, ciddiye alınmaması gerektiğini söyleye dursun, bu olay internetin gücünü bir kez daha tartışılmaz biçimde kanıtladı. WikiLeaks’in gazetecilik açısından ortaya çıkardığı en çarpıcı nokta şudur: Geleneksel gazetecilikte gazetecilerin siyasi güç sahipleriyle yakın ilişkiler içinde olması her zaman önemsenir. Oysa siyasi gücün kirli çamaşırlarını ortaya döken WikiLeaks için bunun tam tersi söz konusu... Gerçekleri ortaya çıkarıp kamu hizmeti sunan gazeteciler, bu görevi yaparken kimi temsil eder? Aslında yanıtı açık bir sorudur bu. Bir iletişim fakültesi öğrencisine sorsanız, idealist bir yaklaşımla, “halk” yanıtını verir. Ne yazık ki, ülkemizde son yıllarda yaşanan siyasi baskı, meslekte aşırı yozlaşmaya neden oldu. Bu yüzden, iktidarın çıkarlarını savunan “yandaş medya” görülmedik ölçüde yaygınlaştı ve sorunun yanıtı da “patron ve iktidar” olarak değişti. Ama bu noktadan sonra, gazeteciler şunun farkına varmalıdır ki, internet hayatımızı kökünden değiştirecek yenilikleri getirdi. Eskisi gibi, sadece iktidarın ağzından çıkan lafları yazmakla gazetecilik yapmak olanaklı değildir. Gerçekler, bugün geleneksel medya olmadan da ortaya çıkarılabilir. Duyarlı her yurttaş, yaşadıklarını, tanık olduğu olayları internette diğerleriyle paylaşıp kendisini temsil edebilir. Wilson’ın siyaset için söylediklerinden esinlenirsek; insanlar kendi cam fanuslarında oturup iktidarın çıkarına yazıp çizenleri okumaktansa, geçer bilgisayarının başına kendi haberini kendisi yazar. Ancak gazecilerin görevi bitmez; yazılanların doğruluğunu araştırmak yine onlara ait olacaktır. Demek ki, artık dalkavukluk tarihe gömülmeli; gazetecilik de siyaset de, yeniden halka, gücünü aldığı asıl kaynağa dönmeli. G www.zulalkalkandelen.com [email protected] C M Y B C MY B