Katalog

20 ARALIK 2009 / SAYI 1239 Hazırlayan: SEDAT YAŞAYAN 11 Osmanlı döneminde Avusturya’dan gelen bir cins kumaşa verilen ad. 14. Kurşun plakalı akülerde pozitif ve negatif plakaların birbirine değmesini önleyen yalıtım maddesi... “Müşteri Temsilcisi” anlamında kullanılan kısaltma. 15. Vaşak denilen hayvanın ufak bir türü... Övme, övüş. 16. Gaziantep ilinde Hitit dönemine ait ünlü açık hava heykel atölyesi... Ödünç verilmiş şey. 17. Ardahan ilinde bir ılıca ve madensuyu... İslamlıktan önce Kâbe’de duran üç puttan biri... Adale... Orhan Hançerlioğlu’nun bir romanı. 18. Konuşulan asıl konu... Van ilinde bir göl... Şaşma belirten bir ünlem. 19. Anadolu’nun en eski halkı Luvilerde geyik tanrısı... Başörtüsü olarak kullanılan bir tür ipekli dokuma. 20. Osmanlı devletinin hizmetinde çalışan Rum soylular... Küçük erkek kardeş. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. XVII. yüzyılda yaşamış, Türk müziğinin en büyük bestecilerinden biri... “Akça” da denilen bir armut cinsi. 2. Kayseri ilinde antik bir kent... Dalları sepet örmeye elverişli bir söğüt türü... Kıvılcım. 3. Ortadoğu’da, “Ölüdeniz” de denilen göl... Filmlerde kendine tutulan erkekleri mahveden, güzel ve acımasız kadın tipi... İngiltere’de çok sevilen bir cins bira... “Türkçem benim bayrağım” (F. H. Dağlarca)... Alçak, aşağılık. 4. Meslek... Çok değerli bir kahve cinsi... Mert, kalender ve babacan kimse... Osmanlı donanmasında kullanılmış yelkenli bir gemi. 5. “Efelek” de denilen ve yaprakları sebze olarak kullanılan bir bitki... Afrika müziğine özgü, testiye benzer vurmalı bir çalgı... Ege yöresinde taze sarı incire verilen ad... Eski dilde yağmur. 6. Horoz, hindi gibi hayvanların tepesinde bulunan kırmızı deri uzantısı... Hizmet hayvanlarının tırnaklarına çakılan demir... Sürtme yoluyla kâğıt ya da bir başka düzgün yüzey üzerine aktarılan grafik karakteri... Hollanda’nın plaka imi. 7. 19051978 yılları arasında yaşamış, Sıhhiye Meydanı’nda yer alan ve Ankara’nın simgesi olan “Hitit Güneşi” (daha doğrusu Hatti Kursu) yapıtıyla tanınmış heykelcimiz... “Yaşadım / ağaçları şahidimdir” (B. R. Eyüboğlu)... Bir işi yapma; icraat. 8. Argon elementinin simgesi... Utanılacak şey, ayıp... Rize ilinde bir şelale... Satrançta bir taş... Herhangi bir alanda başkalarından üstün olan kimse. 9. Sularda yaşayan tekhücreli bir canlı... Sümer mitolojisinde sağlık tanrıçası... Çapak balığına verilen bir başka ad. 10. Vakıf gelirinden görevlilere verilen aylık... Çok ince açılmış yufkalar ve kremayla yapılan bir tür Bu haftaki bulmaca ödülünüz ARMAĞANLI BULMACA SOLDAN SAĞA 1. Resimde gördüğünüz, Osmanlıların ekonomik ve toplumsal yapısı üzerine araştırmalarıyla tanınmış tarihçimiz... Uzun kış gecelerinde dost, ahbap, komşu ve akrabaların birlikte yedikleri akşam yemeğine ve o gece yapılan eğlenceye verilen ad. 2. Ermeni mutfağına özgü bir tür aşure... Bezekçilikte kullanılan, yeşil ve pembe dalgalı bir çeşit sedef... Meydan. 3. Birini başkasına karşı kışkırtma... Bir müzik parçasının dinleyicilerin isteği üzerine bir kez daha çalınması... Güney Anadolu’da bir dağ... “Darı unundan baklava, ağacından oklava olmaz” (Atasözü). 4. Sahip... İpten düğümlü saçaklarla oluşturulan bir el sanatı... Fransa’da bir kent... Olağanı aşan büyüklüğü olan. 5. “Doğu Anadolu kırmızısı” da denilen bir sığır cinsi... Süpürgeotu... Zorba hükümdar... Aktinyum elementinin simgesi. 6. Korent düzeni sütun başlıklarında ve Bizans oymalarında kullanılan ve kenger bitkisinin yapraklarını andıran süs motifi... Siirt yöresine özgü, nohutlu ya da kıymalı ıspanak yemeği... Bağışlama. 7. İzmir’in Tire ilçesine özgü, ısırgan otu ve peynirle yapılan zeytinyağlı bir yemek... Üstün bir yetkinin gücünü simgeleyen değnek... “ yoluna dökülmedik dilleri neyleyim” (B. R. Eyüboğlu)... Eski Mezopotamya halklarının gök tanrısı... Sergen. 8. Demet durumundaki ekinler... Yönetimi altındaki Semerkand’ı bir bilim ve sanat merkezi durumuna getirmiş, aynı zamanda astronomi ve matematik alanlarındaki çalışmalarıyla da tanınmış Timurlu hükümdarı ve bilgin... Manganez elementinin simgesi... Tiyatrodaki asıl sahneyi anlatmak için kullanılan sözcük. 9. Tunus’un plaka imi... Peygamberleri Hud’u dinlemedikleri için Tanrı tarafından yok edilen kavim... Çin’in ünlü lideri... Üstü kapalı olarak anlatma... Yuvarlak ve yassı biçimli nesne. 10. Sudan’da yaşayan zenci bir halk... Ürdün’de Emeviler döneminden kalma ünlü saray... Sonuçsuz, başarısız. 11. Ayakyolu... Nâzım Hikmet’in bir oyunu... İstanbul’un su gereksinimini sağlayan barajlardan biri... Bizmut elementinin simgesi. 12. Tarımda kullanılan azotlu gübre... Litvanya’nın plaka imi... Derinin buruşukluğunu açmak için saraçların deri üstünde sürttükleri ağzı kürek biçiminde araç... İskambillerle oynanan bir tür oyun. 13. Bir nota... “Olmaz ilaç sinei sadpâreme / bulunmaz bilirim yâreme” (Namık Kemal)... Resim sanatında biçimlerin dış çizgileriyle fon arasındaki yumuşak geçişleri belirten terim... 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:.......................................................................................................................................... Adres:....................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. Tel:............................................................................................................................................ pasta... I. Dünya Savaşı sonrasında İtilaf Devletleri ile Osmanlı devleti arasında 1920’de imzalanan barış antlaşmasının adı. 11. Karakter... Süs, bezek... Yahudilerin kutladığı bir bayram... Akım şiddeti birimi kiloamperin kısa yazılışı. 12. Hırvatistan’ın para birimi... Türkiye’nin plaka imi... Müslüman olmayan evli kadınlar için kullanılan sözcük... Işın... Adları sıfat yapan bir yapım eki. 13. Elektrik döşeminde lamba ya da fiş konacak kolların her biri... Endonezya’da bir kent... Vida sıkmakta kullanılan biçimli ve altıgen aygıt. 14. Antalya ilinde bir yayla... İtalya’da basit ve ucuz küçük restoranlara verilen ad. 15. İlave... Muğla’nın Fethiye ilçesinde, kayak merkezi olan bir dağın adı... Maden külçelerinin eritilip arındırılması. 16. Bir peygamber... Japonya’nın Hokkaido Adası’nda etkin bir yanardağ... Siirt yöresine özgü, kıyma ve bulgurla yapılan bir yemek. 17. Hava ve gaz akımları oluşturmakta kullanılan aygıt... Olumsuzluk belirten bir önek... Küçük tuzlu bisküvi. 18. Çiftliklerde çalışacak mevsimlik tarım işçileri toplayan ve işçilerle çiftlik sahibi arasında aracılık yapan kişi... Islak sıvanın üstüne yapılan duvar resmi... Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası. 19. Nijerya’nın para birimi... İki tarla arasındaki sınır... Türk tuluat tiyatrosunda baş komik görevindeki uşak tiplemesi. 20. Nükleer çağın en büyük fizikçilerinden biri olan ve 1938’de Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan İtalyan bilim adamı. G 1237 sayılı armağanlı bulmacanın çözümü ve kazananlar: 06.12.2009 tarihli bulmacayı doğru yanıtlayarak çekiliş sonucu “Şiirde Devrim / Özdemir İnce” (Yapı Kredi Yayınları) kitabını kazananlar: ADANA’DAN: Özlem Altuntaş ANKARA’DAN: Tuncay Alaybeyoğlu, Saim Mümtaz Çeliker, Mina Anadolu AYDIN’DAN: Aysel Çetinkaya BURSA’DAN: Sabit Günel İSTANBUL’DAN: Ahmet Uyanık, Gülnur Şirin, Tolga Görkem, Perihan Şaylan, Nazan Haseki İZMİR’DEN: Ahmet Nevzat Gökçek, Mahmut Gencer, Hüseyin Yalçın, Nuri Mıdıkhan KAYSERİ’DEN: Hüseyin Kılıç, Aydın Uylaş KÜTAHYA’DAN: Ahmet Akçay MANİSA’DAN: İsmail İlhan, Sevinç Köse SAKARYA’DAN: Haluk Fikret Ak, Kemal Ateşli SAMSUN’DAN: Hüseyin Kabaz TEKARDAĞ’DAN: Mehmet Gazanfer Çağlar ZONGULDAK’TAN: Zeynep Çakır. 1 P A U L O C O E L H O E L C E Z İ R E 2 A L P İ N İ Z M A A K A N A A R A S A T 3 B A A L B V O L A P Ü K B L O B B P L İ 4 L L N A Z E N İ N L L A L O F O B İ L K 5 O B İ O A L O K A S T R A T O O E R K E 6 N İ Ş İ M E N N Y E İ S N O R G N T A T 7 E D A M E K A S A E Z U M E T U D O R E 8 R E D İ F R K A R U M E O D R R O R A K 9 U R U T A Ş A Ğ I L U H A İ K U U R Y A 10 D D K A L E D U S U L İ D A L D B A L A 11 A P İ S A H R A I L I C A A A L E A A T 12 13 O A P L A Y O A D N A A A K R E A M Ğ A A Z Ç E E R R O İ D L C E R R D Ü 14 Y U A N B M A U M A U A L A S V E G A S 15 K A Y L C E L B E L G R E 16 O L A S I O T E L Ş İ İ R 17 F A N E L K N R E A Y A N 18 O R A E K A Z A N K A Y A 19 B R S U R M A R E M R E R 20 İ K İ Z T E P E R A K T I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 BRİÇ Faik Falay SATRANÇ GM Suat Atalık Doğru karar verme Aileler gittikçe küçülüyorlar değil mi? Benim çocukluğumda kış aylarında babaannem Zonguldak’ta bizlerle yaşardı. Evimizin kilit kişilerindendi, yaz aylarına gelince de biz çocuklar ve annem İzmir’e anneannededemlere giderdik. Evin dolu dolu olması çocuklara o günlerde bir şey ifade etmezdi ama zaman ilerledikçe ne güzel günler olduğu iyice netleşmeye başladı. Artık günümüzde yaşlı kuşağa, huzurevi veya yanına bir bakıcıyla birlikte yaşam sunuluyor. Doğru mu yanlış mı bilemem ama bana eskisi kadar güzel gelmiyor. Bu nedenle ben ailemi bayramlarda birlikte olmaya zorluyorum. Bayram günü aile toplu bir yemekte birleşiyor. Bu yıl geçtiğimiz Kurban Bayramı’nda da İzmir’de toplanmaya karar aldırmıştım. BBO’daki dostlarla konuşurken İzmir’e geleceğimi duyunca benden Karşıyaka 5’li Majör Kulübü’ne gelmemi ve onların bayram öncesi çarşamba günkü turnuvalarına katılmamı ve de briçe katkıda bulunacak birkaç el getirmemi istediler. Bu istekleri hoşuma gitti, sonuçta o günkü turnuvanın benim hazırlayacağım ellerle yapılmasını söyledim, kabul dediler. Ben kulüplerdeki ikili turnuvaların briçe çok da katkısı olmadığına inanıyorum. Neden mi, millet iki pik veya bir sanzatuda kalınacak elleri dört pik veya üç sanzatu deklare ediyor rakipleri defansta çok başarılı olmadıkları için yapıp topskor alıyorlar, veya rakip dört majör dediği zaman 45 içeri girecek beş minörle baraj yapıyor rakip beş majör deyip battığında yine kendilerini çok başarılı görüyorlar. Bakın biz briçte ne kadar iyiyiz diyorlar. Bunların farkına varmaları için 5’li majör briç kulübüne “doğru karar turnuvası” diye bir turnuva hazırladım. Bu turnuvada gerek deklare, gerek atak gerekse de oyun veya defansta doğru yapmalarına puan vardı, rakiplerinin hatasına onlar puan kazanamazlardı. Mesela parskor 3NT1 olan bir elde onlar 3 sanzatuyu tam yapsalar puan alamazlar, rakipleri doğru defansla batırabilselerdi bu el onlara puan kazandıracak tür bir eldi, rakipleri bu elden puan alamamıştı. Buna benzer 18 bord oynattım, ilk başlarda biraz şaşırdılar ama sonra hem anladılar hem de hoşlarına gitti. Bence briç kalitesini arttıracak türde bu tip oyunları hiç olmazsa 3 ayda bir direktörlerin düzenlemesinde fayda var. Karşıyaka Briç Kulübü bana, ben de onlara çok ısındık. Dilerim bu yaptığım turnuva onların briçlerini biraz yükseltmiş olur. G Basit satranç 1. Piki yerden alıp karo empası yapılır, pas geçerse 13 löve bile alınabilir ama empas geçmez ve de koz oynamaya devam edilirse batılır. Bu el zamanının örnek ellerinden biriydi. İngiliz Terence Reese zamanının en önemli oyuncularındandı. Bu elde piki yerden alıp küçük trefliyi oynar, Doğu as girince buna kör asını atar. Karo gelişini as ile alır koz ası çeker, koz partaj çıkmaz, kör ruva ve damı çeker, koz ile yere gider körlere karoları kaçar ve oyunu yapar! Batı m 763 n 82 o KJ85 p K1065 Doğu m2 n 954 o 1073 p A98742 Hantı Mansiysk’deki dünya kupası finali Gelfand ile Ponomaryov arasında süredursun, Londra Satranç Klasiği turnuvası 8 Aralık 2009’da başladı. 8 oyunculu 2696 reyting ortalamasıyla 18. kategori turnuvanın açılışı sonrası daha ilk turda Tal Anı turnuvası galibi eski dünya şampiyonu Kramnik ile aynı turnuvanın ikincisi Carlsen karşı karşıya geldiler: GM Carlsen (2801) GM Kramnik (2772), Londra 2009, İngiliz Açılışı 1. c4 Af6 2. Ac3 e5 3. Af3 Ac6 4. g3 d5 5. cd5 Ad5 6. Fg2 Ab6 (İngiliz Açılışı’nın bu varyantı kelimenin tam anlamıyla tersten Sicilya Savunması Dragon Varyantı’na varmakta. Doğru renklerle oynandığında beyaza uzun roklu mat hücumu da veren bu devamyolu bu kez ters renklerle aynı fikre dayanmamakta.) 7. 00 Fe7 8. a3 00 9. b4 Fe6 10. Kb1 f6 11. d3 a5 (Başka bir fikir de yine e2 erine baskı yapmayı amaçlayan direkt 11…Ad4 12. Ad2 c6 13. e3 (13. Ade4 Kf7 14. e3 Ab5) Ab5! 14. Vc2 Ac3 15. Vc3. Oluşan konuma baktığımızda tersten oynanabilecek sistemlerin neden çok da fazla tercih edilmediğini anlayabiliriz, siyah tam anlamıyla beyaz gibi oynamayınca bir tempo fazlasına rağmen denge bozulmuyor.) 12. b5 Ad4 13. Ad2 Vc8!? (GM Mişa Gureviç’in öncülüğünü yaptığı Vc8Kd8 fikri bu oyuna dek siyahın en etkili devam yolu sayılmaktaydı. Sanırım oyunumuzda olanlar bu kanıyı değiştirecektir. 13…Ad5?? 14. Fd5! Fd5 15. e3 Ae6 16. e4 iyi bilinen bir açılış tuzağıdır. 13…Fd5!? 14. Ad5 Ad5 15. Fb2 a4 tekrar rağbet görecek gibi duruyor.) 14. e3 Af5 15. Vc2 Kd8 (15…a4 16. Fb2 Kd8 eski deyimle takdim tehir.) 16. Fb2 a4 17. Kfc1! (17. Kfd1 Ad6 18. Fa1 geçerli bir alternatif olsa da Carlsen’in seçimi daha etkili gözüküyor.) Ad6 18. Ade4 Ae8 19. Ve2! Yenilik (Daha önce ne oynandığının aslında pek de bir önemi yok. Genç Norveçlinin planı çok derin bir şema içeriyor: ana tema da d4 ve Ac5i birleştirmek üzerine kurulu.) Ff8 (19…Vd7?! 20. d4! sonrası d eri tüm olasılıklarda tabu haline geldiği için beyazın ana fikrinin gerçekleşmesine yardım ediyor: a) 20… ed4 21. ed4 Fg4 (21…Vd4? 22. Ac5!) 22. Ve1Vd4? 23. Aa4! Va4 24. Ac3 ve b) 20…Fc4 21. Ve1 ed4 22. ed4 Vd4? 23. Aa4! hep beyazın lehine.) 20. f4! ef4 21. gf4 Vd7 22. d4 c6 23. Ac5 Fc5 24. dc5 Ac4 25. Kd1 Vc7 26. Fc1 Aa5! 27. bc6 bc6 28. Aa4 KART TEKNİĞİ 1 m 1098 n J10763 o 62 p QJ3 m AKQJ54 n AKQ o AQ94 pG 2p 2m 6m B K D P P P 2o P 4m Herkes pas Oyun: 6 m Atak: m 3 m Terence Reese gibi oynayacak mısınız? DEFANS 2 m AJ9 n 96 o QJ10863 p KJ m KQ32 n QJ74 o AK p 543 K 1o 3o D P P G 2 SA 3 SA B P P 2. Kör 8 kimde? Ortakta olsa 10 değil 8 koyardı demek ki kör ortakta beşli değil dörtlü. Köre devam edersek iki kör iki de karo alırız oyun olur oyunun batması için karo dışında üç löve almamız gerekiyor bu üç löveyi nasıl alabiliriz? Pik oynayarak! Pik 2 oynayın Güney yerden 9 koyar ve de 10 ortakta ise ortak piki alıp kör değil piki dönecektir çünkü kör isteseydik 2 değil daha büyük pik ile giderdik. O zaman 3 pik 2 karo alarak oyun batırılabilir. Doğu m 1064 n 10532 o 75 p Q762 Güney m 875 n AK8 o 942 p A1098 Ortak 10 koydu Güney as aldı karo oynadı, ortakta kör kaçlı? Defansı planlayın. Dilek, öneri ve şikâyetleriniz için eposta adresim: faikfalay@gmail.com / http://faikfalay.blogspot.com C M Y B C MY B Oyun: 3 SA Atak: n 4 Basit satranç benim bilhassa Balkanlar’da hep duyduğum bir deyimdi. Beyazın planı şu ana kadar etkili olmuşa benziyor. Ama netice de beyaz bir er fazla olsa da konumumuz hiç de basite benzemiyor. Örneğin 28…Ab3 29. Kd8 Kd8 sonrası siyahların kompanzasyonu aşikâr. 28…Kd1?! (Kramnik d hattında birbirlerine bakan kaleleri ilk değişen taraf olmayı seçerek temel bir hata yapıyor.) 29. Vd1 Kd8 30. Vc2 Vf7 31. Ac3! (İşte bu hamle herhalde Kramnik’in gözünden kaçtı. 31. Ab6?! Ab3 32. f5 Vh5!! 33. fe6 Kd1 34. Şf2 Vh4 35. Şf3 (35. Şe2? Ve1 beyaz şahı mat ağlarına sokar.) Vh5 36. Şg3 Vg5 daimi kişlerle berabere olur.) Vh5? (Beyazların bir önceki hamlesinin basit gözükmesine rağmen gücünü fark eden Kramnik demoralize olup manasız bir hamle yapıyor. 31…Ab3 32. Ae4 Kc1 33. Kc1 Fd5 dirençliydi.) 32. Ae2 Ff5 33. e4 Fg4 34. Ag3 Vf7 35. Ff1!+ (Ne demeli? Basit satranç!) Fe6 36. Vc3! Ka8 (Siyahın tüm taşları alakasız karelerde. 36…Ab7? 37. f5 Fa2 38. Kb2 Şh8 39. Vc2 taş kazandığından siyah Aa5i yerinden kıpırdatamıyor. Şimdi de Ka8 battal oldu.) 37. Kb4 Vd7 38. f5 Ff7 39. Ff4 Vd1 40. Şf2 Ab3 41. Fe2 Vb1 42. Fc4 Ka3 43. Ae2! Terk çünkü 44. Ff7 Şf7 45. Vc4 Şf8 46. Kb7 sonrası mata çare yok. Tüm ağır figürler Ab3’ü koruma görevini üstlendiğinden siyah şah kanadına yönelen saldırıya karşı çaresiz! İşte size bir kez daha basit satranç! 10 G