Katalog

R PAZAR 8 15/3/07 15:39 Page 1 PAZAR EKİ 8 CMYK 8 18 MART 2007 / SAYI 1095 Evin Cezaevi’nde iki kadın İran’da İslam Cumhuriyeti’nin cinsiyet ayrımını gözeten yasalarını protesto eden beş kadın tutuklandı. Onların mahkemeye çıkarılacakları gün, kadınlar bir kez daha sokaktaydılar. Dövüldüler. 33 kadın gözaltına alındı, Evin Hapishanesi’ne götürüldü. Çoğu salındı ama iki kadın hâlâ tutuklu. Volkan Aran, salıverilen kadınlarla ve avukatlarıyla konuştu, İran’da kadının durumunu yazdı… Volkan Aran ahran’da İran kadın hakları savunucularından bir bölümü 4 Mart Pazar günü Devrim Mahkemesi’nin önünde protesto gösterisi yapmaya karar verdiler. Amaçları geçen sene Hafte Tir Meydanı’nda İran İslam Cumhuriyeti’nin cinsiyet ayrımı gözeten yasalarını protesto ederken tutuklanan ve o gün duruşmaları olan beş arkadaşları için tek vücut olduklarını göstermekti. Polisin müdahalesi sert oldu. “Tutuklama anında dişlerinden bazılarını kaybetti ve ağzı kanlar içindeydi” diyor Nahid Caferi’nin avukatı Nesrin Sotude. “Gizli Servis görevlileri ise bizle beraber gelmek isteyen eşlerimize, çocuklarımıza ve tüm diğer erkeklere vurarak onları bizden ayırmakla meşguldü” diye ekliyor tutuklananlardan Nesrin Afzali. O gün davaları görülen beş kişiyle birlikte tutuklanan 33 kadın ünlü Evin hapishanesinin soğuk, rutubetli, tuvaletsiz odalarında, gözleri bağlı olarak günlerce alıkonulmak üzere sıkış tıkış bir araca bindirildi. “Gösteri izniniz yok diyorlar ama zaten hiçbir protesto gösterisine izin verilmiyor İran’da” diye anlatıyor durumu avukat Sotude. “Oysa anayasanın 27 maddesine göre barış içinde toplanmak ve gösteri yapmak herkesin hakkı.” Devrim Mahkemesi ise İçişleri Bakanlığı’nın izni olmadan yapılan gösterilerin yasadışı olduğunu söylüyor. Üstelik yapılan gösteriyi “ulusal güvenliğe karşı işlenmiş suç sayıyor”. Bu nedenle sorgu yargıcı tutukluluk halinin sürmesine karar verdiği iki kadından Mahbube Abbasgolizade’yi mahkemeye T Yargıç, Mahbube Abbasgolizade’yi mahkemeye kadar kimseyle görüştürmüyor. Fotoğraf: Mahnaz Mohammadi Nesrin Afzali... kadar kimseyle görüştürmüyor. Abbasgolizade’nin kızı Meryem “Annemin ve gazeteciyazar Şadi Sadr’la tutukluluğunun sürdürülmesine karar vermelerinin nedeni, o ikisinin yaptıklarını daha önemli bulmaları. Annem, kadın dernekleri kurulmasına yardım eder, sivil toplum kuruluşlarının nasıl yönetileceği, nasıl işlediği konularında eğitim verir, recm cezasının kaldırılması ve stadyumlarda spor müsabakası izleme kampanyalarını katılırdı” diyor “Sağ salim olduğunu bilsem, dayanacağından eminim. Annem, ülser ama 2004 yılında da bir ay hapis yatmış, ve buna ilaçsız dayanabilmişti”. Kadın hakları savunucuları tutukluluk hallerini ve hapishanedeki kötü şartları protesto için cezaevindeki üçüncü günlerinde açlık grevine başlama kararı alıyorlar. Bunun üzerine iki kadın dışında diğerleri mahkemelerinin süreceği kaydıyla serbest bırakılıyor. Serbest kalanlardan Nesrin Afzali Evin Hapishanesi’nin küçük düşürülme amacıyla politik tutuklular bölümünden alınıp adi suçlar kısmına gönderildiklerini anlatıyor. “Belki de oradaki insanların bizi kötü karşılayacağını düşünüyorlardı. Ama çoğu bizim ne yaptığımızı biliyor, aramızdaki arkadaşlarımızdan bazılarının tanıyorlardı.” Tutuklananlardan bir kısmı ise ilk geceyi gözleri bağlı olarak, soğuk beton üzerinde yatarak geçiriyor. Çekilen tüm bu acıların ve yaşanan yıldırmaların nedeni kadınların eşitlik ve yasalarla kabul edilen cinsiyet ayrımcılığına son verilmesi talepleri... diyor, “ama bu değişikliği yapmasalar bile bu kampanya ve bilgilendirmeler sürecinde İran’ın kadın ve erkekleri, haklarının ya da hak mahrumiyetlerinin bilincine varacak ve kadın hareketinin yayılması için bir taban oluşturacaktır”. Halen Kolombiya Üniversitesi’nde görev yapan İranlı akademisyeneleştirmen, sinema yazarı Profesör Hamid Dabashi de bugün kadın ayrımcılığı konusundaki asıl engelin kültürel değil politik olduğu görüşünde. “Bugün İranlı kadınlar, her zaman oldukları gibi, halklarının yerel zulüm ve yabancı tahakkümüne karşı verdiği mücadelenin ana unsurudurlar” diyor İranlı kadın hakları savunucularının durumunu bizimle paylaşırken, “ve asıl değişmesi gereken onların politik alanda üst konumlara gelmelerinden, miras ve tanıklıkta eşit hakka sahip olmalarına kadar pek çok haktan BİR MİLYON İMZA... mahrum bırakan yasal ve anayasal ayrımcılıktır”. Prof. Hamid Dabashi... İran’da geçen Ağustos ayında Şimdi Birleşmiş Milletler’den, başlatılan “Kadınlara eşitlik için bir Uluslararası Af Örgütü’ne kadar tüm milyon imza kampanyası” bugün de sürüyor. Ancak uluslararası insan hakları savunucuları, tüm dünya kadın kampanyanın duyurulduğu web siteleri devlet tarafından hakları savunucularıyla birlikte Evin Hapishanesi’nde bloke edildi. (Şu an www.we4change.org sitesi kullanılıyor bulunan Şadi Sadr ve Mahbube Abasgolizade’nin ve sadece İranlıların imzasına açık). Kampanyanın tutukluluk hallerinin sona ermesini ve protesto etme koordinatörlerinden Sanam Dolatşahi “Yasal ayrımcılığı haklarının gasp edilmemesini istiyor. Çünkü Nesrin ortadan kaldırmak için bir milyon imza toplandıktan sonra Afzali’nin söylediği gibi seslerini duyuracakları başka bir inanıyorum ki İran hükümeti, bunun İran halkı tarafından yol yok ve gelecek nesiller için bunları yapmak talep edilen bir değişim talebi olduğunu anlayacaktır” zorundalar. İran’da mahkemelerde bugün hâlâ iki kadının tanıklığı bir erkeğinki yerine geçiyor, tecavüze uğrayan kadının kendi iddiasını onaylayacak bir erkek tanık bulması gerekiyor; çalışmak ve seyahat etmek için kocasının, evli değilse babasının izni isteniyor ve kocası istemedikçe hiçbir kadın boşanamıyor. Zinanın cezası ise ölüm. Recmin yani taşlanarak ölüm cezasının fiilen işletilmediği düşünülse de, bugün zina nedeniyle recm cezası yüksek mahkeme tarafından onaylanmış dört kadın, kararın uygulanıp uygulanmayacağını bekliyor. Kocasından başka biriyle ilişkisi olduğunu kabul eden Keriye V., “Sonucuna hazırlıklıyım ve ölüm cezamın yerine getirilmesini bekliyorum” diyor “ama asılarak bir anda ölüvermek istiyorum, taşlanarak yavaş yavaş ölmek çok büyük bir işkence”. Gazeteciyazar Şadi Sadr... Kadınım, girişimciyim Anadolulu işkadınları federasyon kurma yolunda ilerliyor. Kimi fabrika, kimi mağaza sahibi kadınlar kendileriyle birlikte yaşadıkları bölgenin de kalkınacağının, istihdam yaratılacağının farkındalar. Geriye kalan, örgütlenme ve dayanışma... Berat Günçıkan Kibar Özdemir (ortada) KAGİD üyeleri ve Anadolulu kadın girişimcilerle... Ancak parti baraja takılmış. Bu kez Süleyman Çelebi, DİSK’i örgütlemesini istemiş Kahramanmaraş’ta, yine kolları sıvamış, bu arada işinden ayrılıp bir giyim mağazası açmış. Bununla da yetinmemiş, KADER’i kurmuş, kadınları hem siyasete çağırmış, hem de siyasette erkek dilinden uzak durmanın önemini anlatmış. Zamanla kentte hem girişimci kadınların sayısı artmış hem de politikayla ilgilenenlerin. Adana İş Kadınları Derneği Başkanı Yasemin Yılmaz bir toplantıda “Anadolu’da kadın girişimci bulamıyoruz” deyince bu kez KAGİD’i kurmuş... Kahramanmaraş Ticaret Odası’nın bugün altı bin üyesi var, bunların 26’sı kadın ve sadece beşaltısı aktif. Bütün Anadolu’da benzer sorunun yaşandığını söylüyor Kibar Özdemir, çözüm ise içinde KAGİDER’in de yer aldığı bir federasyon oluşturmak... Kentte geçenlerde yapılan Anadolu Kadın Girişimciler 1. Zirve toplantısının sonunda, Adana, Hatay, Diyarbakır KAGİD başkanları ile Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Genel Başkanı, KAGİDER Yönetim Kurulu üyesi Birten Gökyay’ın imzasıyla yayımlanan sonuç bildirgesinde, toplantıya katılan 23 kentin kadın girişimcilerinin federasyon için güçbirliği oluşturmasının gerekliliği vurgulandı. Bildirgede, “Anadolu’da başlayan bu hareket, bölgeler arası farkı kaldıracaktır, ancak bunun için bölgesel kalkınma ve teşvik uygulamalarının Anadolu’daki bu bölgelere çekilmesi, işgücü ve istihdamın artırılması gerektiğine inanıyoruz” denildi… NİSPET AİLE KIRAATHANESİ... Toplantıya katılan Hatay KAGİD Başkanı Gülay Yüceer ev ve ofis mobilyası, Adana Başkanı YaseminYılmaz ise ilaçlama, insan kaynakları üzerine çalışıyor. İkisinin de on yılı aşkın bir deneyimleri var. Yüceer Hatay’da kadınların ticarette aktif olduğunu, buna rağmen Ticaret Odası yönetiminde kadının görev almadığını söylüyor. Hayriye Ersoy, Adıyamanlı. Kocasıyla kurdukları yemek fabrikasının yüzde elli ortağı. “Değil eşiniz, babanız bile olsa, çaba harcamadan bir işe sahip olamazsınız” diyor. Toplantıya katılan bir başka girişimci ise Malatya’dan Elmas Ertürk. “Nispet Aile Kıraathanesi”ni işletiyor. Beş çocuk annesi. “Elimde sermayem olsa” diyor, “kendi markamı vereceğim büyük bir işletme kurmayı düşünüyorum”. Anadolu’da kadın girişimcilerin sayısı her geçen gün artıyor. Bu, toplantıya katılan Bahar Korcan’ı da heyecanlandıran bir hareketlilik… Şimdi sırada federasyon kurmak ve dayanışma var! B ir kadının değil, birçok kadının öyküsü saklı bu girişimde… Kimi aile şirketinin devamlılığını sürdürse de, çoğu işe sıfırdan başlamış… Kimi mobilya üretiyor, kimi yosun, kimi tekstil fabrikasının ortağı, kiminin mağazası var, kiminin kafeteryası. İdeolojileri farklı, farklı partilere oy veriyorlar, hayatı farklı algılayıp farklı yaşıyorlar, ama kadın girişimcilerin bir çatı altında toplanmasında kararlılar. Bunun yolu federasyondan geçiyor, onlar da bu yolculuğa çıkmaya hazırlar… Kibar Özdemir, Kahramanmaraş Kadın Girişimciler Derneği’nin (KAGİD) kurucusu. Kahramanmaraş doğumlu ama Ankara’da büyümüş, sonra kentine dönmüş, DSİ’de çalışmaya başlamış ve SHP’de politika yapmak istemiş. “Burada kadınlar politikaya bulaşmaz” yanıtını almış önce, ama parti kadın kollarının açılması kararını alınca akla önce onun ismi gelmiş. Sekiz yıl boyunca Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da kadınları örgütlemiş, 1999’da da milletvekilliğine göz dikmiş. İşte o zaman işin rengi yine değişmiş, o güne kadar onu destekleyenlerin çoğu geri çekilmiş, “Siyaset paralı iştir, o nasıl yapacak” denmiş, ama o yine de önseçimde, 45 bin oyla ilk sırayı almış.