Katalog

5 MART 2006 / SAYI 1041 15 SOFRA Ballı Meyveli Ekmek 500 gr. karışık meyve kurusu (kayısı, erik, üzüm, incir, elma, armut, dut) 1.52 bardak beyaz şarap 500 gr. çavdar unu 250 gr. tam buğday unu 1 küp yaş hamur mayası (42 gr.) 1 kahve fincanı ılık su 1 tatlı kaşığı şeker, 2 tatlı kaşığı tuz 1’er çorba kaşığı rezene, kişniş ve lavanta 1 kahve fincanı bal Kuru meyveleri birkaç saat veya bir gece önceden şarapta ıslatın. Unu tezgaha eleyin ve ortasına bir çukur açın. Çukura ılık su, şeker ve mayayı koyup etrafındaki unun birazı ile cıvık bir hamur elde edin. Üzerine biraz un serpin ve köpürüp kabarana kadar bekleyin. Baharatlar, bal ve meyveleri ekleyerek hamuru yoğurun. Meyvelerin ıslandığı şaraba ilave olarak 12 bardak kadar su eklemeniz gerekebilir. Çok yumuşak olmayan bir hamur elde edin. Nemli bir bez ile örterek ılık bir ortamda iki misli kabarmasını bekleyin. Tekrar yoğurarak hamuru parçalara bölün ve yassı çörek gibi şekillendirin. Tekrar üstünü örterek 20 dakika kadar daha kabartın. Önceden 200 dereceye ısıtılmış fırında 1/2 saat kadar pişirin. Lavazantiyalı Puduhepa Aylin Öney Tan avazantiya, Kizzuwatna’da bir kent. Eski bir Hurri kenti. Kizzuwatna bugünkü Çukurova havzasının bilinen en eski ismi. Tarsus, Seyhan ve Ceyhan nehirleri arasındaki bereketli topraklar tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış. Lavazantiya kentinin varlığı biliniyor, ancak yeri tam tespit edilebilmiş değil. Yine de Lavazantiya’nın güçlü kızlarından birinin Anadolu tarihindeki yeri büyük. Bölge sadece bereketli toprakları, bol suyu, güzel iklimi ile değil, stratejik konumu ile de önemli olagelmiş. Suriye ve Yukarı Mezopotamya’ya açılan ticaret yolları ile deniz ve kara ulaşımının kilit noktasında bulunması Çukurova bölgesini önemli kılmış. Bölgenin eski sakinlerinden Hurriler, Hititlerle sürekli yazışarak sayısız anlaşmalar yapmışlar. Öyle ki, ileride Mısır ile “Kadeş Barış Antlaşması”nı imzalayacak olan Hititlerin diplomasi inceliklerini Hurrilerden öğrendikleri iddia edilir. Kizzuwatna’nın Hitit ülkesine verdiği asıl “incelik” ise bir rahip kızı olan Puduhepa ile gelir. Hitit Kralı 3. Hattuşili, Kadeş savaşı dönüşü Lavazantiya’ya uğrar ve rahibin kızına tutulur. Kız, evlenmek için devlet yönetiminde eşitlik gibi birçok şart ileri sürer ve bu koşulların kabulü ile kralla evlenir. Artık Anadolu’da bambaşka bir yönetim anlayışı başlayacaktır. Tarihe damgasını vuran Puduhepa kocası ile eşit haklar elde etmiş, devlet evraklarına kralla birlikte kendi damgasını basabilmiş bir kadın. Elde ettiği bu konumla, Puduhepa’nın kadın haklarını savunanların öncüsü olduğu iddia edilir. “Tawananna” yani “Ana Kraliçe” unvanını alan Kraliçeyi feministlerin anası olarak nitelendirenler de var. Puduhepa’nın ataerkil Hititlere bambaşka L da bile iktidar kolay kolay bir kadına bırakılmaz. Belli ki Puduhepa bütün güçlüklerin üstesinden gelebilecek dirayet ve kararlılığa sahipti. Bu sayede de mührünü tarihe bastı. Kendisinden üç bin yıl sonra bile kadınların örnek alacağı bir konuma geldi. Bütün bu bilgileri Hitit tabletlerinden öğreniyoruz. Hititlerin her şeyi kayıt altına almaları ve geriye sayısız yazılı kaynak bırakmış olmaları sayesinde o dönem Anadolu hayatı hakkında birçok detay biliniyor. Hitit dilini çözebilmek kolay olmamış. Sırrı çözen şifreyi ise yaşamın en önemli iki kaynağına borçluyuz: Ekmek ve Su. EKMEK VE BARIŞ Çözülebilen ilk Hititçe cümle şöyle: “NINDA.an ezzateni watarra ekutteni”. Anlamı ise “ekmeği yiyeceksiniz suyu da içeceksiniz”. Hititler için ekmeğin önemi büyüktü. Boğazköy’de çıkan tabletlerden pek çok ekmek çeşidi yapıldığını, evlerde ekmek fırınları olduğunu biliyoruz. Evde ekmeği yapmak kadının göreviydi. Ayrıca NINDA.DÙ.DÙ denilen fırıncılar da halkın ekmek ihtiyacını karşılardı. Kayıtlarda ekmeğin tek çeşit olmadığı incecik yufka gibi olanından, çörek veya börek gibi daha zengin çeşitlere kadar birçok ekmek çeşidi yapılıyordu. Ekmeklere özelliklerine göre farklı isimler veriliyordu. NINDA.GIBIL taze ekmek, NINDA.KUR.RA kalın ekmek veya kurban ekmeği, NINDASIG yufka ekmek, NINDA.KU pasta gibi tatlı bir ekmek, NINDA.ÌEDÉA börek gibi yağlı ekmek, NINDA.LÀL bir tür tatlı börek gibi bir ballı ekmek, NINDA.KASKAL yolculuk için yolluk ekmek, NINDA.ARMANI ay çöreği gibi hilal biçimli ekmek anlamına geliyordu. bir anlayış getirdiğine şüphe yok. Ancak Lavazantiyalı Hurri kızı bunun doğal olduğu bir ortamda büyümüş. Hurriler anaerkil bir yapıya sahipmiş. Puduhepa’nın kocasına göre bir hayli genç ve dolayısı ile epey daha enerjik ve kanlı canlı olduğu düşünülürse idareyi ele almak onun için doğal olmalı. Tarihçiler Puduhepa’nın kadın hakları öncüsü olup olmadığını tartışıyor. Gerçekten kadınlar için çalışmış olduğu tartışmalı. Bu denli güç sahibi olması kocasının kılıbıklığından ya da yaşlılığından da olabilir. Ancak, erkek egemen toplumlarda, bu durum Ekmekler bal ve kuru meyvelerle tatlandırıldığı gibi kişniş, anason, rezene gibi o dönemde yaygın olarak kullanılan baharatlarla da rayiha kazanıyordu. Ekmek kuşkusuz Hititlerin hayatının odak noktasıydı. Ekmek kavgası asırlar sonra kadınların direnişine damgasını vurdu. 1911 yılında St. Petersburg’da kadın işçilerin “Ekmek ve Barış” sloganı ile başlattıkları grev dalgası, 8 Mart gününün bundan böyle “Kadınlar günü” olarak kutlanmasını sağladı. Tarihin ilk eşit koşullarda imzalanmış barış antlaşmasının mimarı olan Hititler, üç bin yıl sonra kadınlar gününde Ana Kraliçeleri ve ekmekleri ile anılmayı hak ediyor. İşte size tarihe kadın damgasını vuran Puduhepa’nın diyarından bir ekmek tarifi. İçindeki lavanta, bu güçlü Hurri kızının memleketini çağrıştırdığı için Puduhepa anısına kondu. aylinoneytan@yahoo.com Rus sahnesini tetkik ahnemizin kıymetli sanatkârı Neyyire Neyir Hanım Rusya’dan şehrimize avdet etmiştir. Dün bir muharririmiz, Rusya’daki seyahat ve intibaatı (izlenimleri) hakkında malumat almak ve burada bulunduğu müddetçe sahneye çıkıp çıkmayacağını anlamak üzere bu kıymetli sanatkârı ikametgâhında ziyaret etmiştir. Neyyire Neyir Hanım muharririmize demiştir ki; Pazar günlerinin vazgeçilmezi uzun kahvaltınızı Pan Café’de 10:0016:00 saatleri arasında yapabilirsiniz. Kahvaltılık çeşitleri, ev yapımı poğaça, tatlı ve tuzlu çörekler, kişler, köfte ve sıcak kanepeler ya da daha hafif bir kahvaltı için mısır gevreği ve meyve salatası yiyebilirsiniz. Tel: 0212 251 16 26 Adres: Akarsu Cad. No: 23, Cihangir. Metin Zakoğlu stundup gösterisinde, çocukları da oyuna dahil ederek, eğlenirken öğrenmelerini sağlıyor. 510 yaş arası çocuklar için yapılan gösteriye sadece 30 çocuk alınabiliyor ve 40 dakika sürüyor. Saat 13.00’teki gösterinin biletleri 20 YTL. Yer: Kulis Sanat Evi Tel: 0216 467 89 67. Kadıköy’deki Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nde “İşgal, Savaş ve Kadın” konulu panel saat 14.00’te başlıyor. Gazeteci Mete Çubukçu, FHKC Siyasi Büro Üyesi, Kadın Kolları Sorumlusu Meryem Ebu Dakka ve Yurtsever Cephe Emekçi Kadınlar İnisiyatifi Temsilcisi Hande Durna konuşmacı olarak katılacak. Tel: 0 216 414 22 39 www.nazimhikmetkulturmerkezi.org S Neyyire Neyir (19031943) “İstanbul’a muvakkat (geçici) bir müddet için geldim. İki üç ay sonra tekrar Moskova’ya gideceğim. Ertuğrul Muhsin Bey, Rusya’nın en büyük bir film kumpanyasının rejisörü olarak film çekmek üzere Moskova’dan ayrılmıştır. Ben de bu fırsattan istifade ederek buraya geldim. Tiyatroculuk sanatı Rusya’da pek ziyade terakki etmiştir (ilerlemiştir). Hatta diyebilirim ki Rusya, sanat noktai nazarından bütün dünya sanatına üstün gelmektedir. Bu, yalnız benim fikrim ve düşüncem değildir. Bu hakikat, Rus sahnesini, Rus sanatını tetkik etmek (incelemek) üzere Moskova’ya gelen bütün Garb (Batı) müellifleri, sanatkârları bunu söylemektedirler. Ben Moskova’nın en mühim sanat müesseselerinden biri olan Meyerhold Tiyatrosu’nda çalışıyorum. Bu tiyatronun bütün provalarına iştirak ettim. Ruslar, bu Şark (Doğu) kadınının sahneye çıktığına ve tiyatro sanatı hakkında tetkikatta bulunmak üzere bu gibi seyahatleri yaptığına bir türlü inanamadıklarından bana çok kolaylık göstermektedirler. Benim bulunduğum tiyatroda tahsil gören birçok ecnebi de vardır. Bunlar, tiyatronun ancak bazı provalarına iştirak edebildikleri halde beni bütün provalarda bulunduruyorlar. Rusya’da tiyatrodan başka eğlence yoktur. Tiyatrolar, yalnız pazartesi gecesinden başka her gece lebaleb dolmakta ve halkın tiyatro ihtiyacını tatmin etmektedirler. Ruslar, Ertuğrul Muhsin Bey’i çok takdir etmektedirler. Bilhassa orada yeni tekamüle (gelişmeye) başlayan sinemacılıkta Muhsin Bey’den çok istifade edebileceklerine kanidirler. Muhsin Bey’in memleketimize gelerek burada film yapıp yapmayacağını soruyorsunuz. Bu hususta malumatım yoktur. Eğer Ruslar Şark filmi yapmak isterlerse, Muhsin Bey ellerinde gayet güzel bir vasıtadır. Muhsin Bey’den her cihetçe (yönden) istifade edebilirler. Bu sene ramazan temsillerine iştirak edip etmeyeceğimi anlamak istiyorsunuz. Arkadaşlarım bu hususta çok fazla ısrar ediyorlar. Fakat şimdilik verilmiş hiçbir kararım yoktur. Belki birkaç oyun için sahneye çıkabilirim. Mesela “Bora”, “Rakibe”, “Eski Rüya” piyeslerindeki rolleri almak isterim. Fakat bu muvakkat bir zaman için olacaktır. Moskova’da başlangıçta bıraktığım tahsili tamamen elde etmek için oraya dönmeye mecburum. Benim Rus sahnelerinde rol alacağım ve oradaki temsillerde bulunacağım hakkında bir şayiadan haberdar oldum. Benim Rus sahnesinde rol almaklığıma imkân yoktur. Çünkü oradaki tetebbuat (incelemeler) ve tahsilim Ruslar için değil, memleketim içindir.” 22 Mart 1926 Yönetmenliğini Naz Erayda’nın yaptığı “Sansürcü”, saat 16.00’da Dot Tiyatrosu’nda izlenebilir. Güneş Berberoğlu, Uğur Polat ve Almıla Uluer’in oynadığı oyunun yazarı Anthony Neilson. Tel: O212 251 4545 Bilet: Biletix Satış Noktaları ve Dot Tiyatrosu. Federico Fellini filmlerinin toplu gösterimi kapsamında, Gianfranco Angelucci’nin “Ve Fellini’nin Kazanovası” adlı belgesel filmi saat 17.30’da gösterilecek. Yer: İstanbul Modern Müzesi Sinema Salonu Bilgi: 0 212 293 98 46. Teoman, Bostancı Gösteri Merkezi’nde dinleyicileri ile buluşuyor. Biletleri 22.50 YTL olan konser, saat 18.00’de başlayacak. Tel: 0216 338 02 27 Akşam yemeğinin ardından günü sonlandırabilir ya da geceye devam edebilirsiniz. Ahırkapı’daki Giritli Restoran, restore edilmiş eski bir Sultanahmet evinde sağlıklı ve keyifli mezeler ve taptaze balıklar sunuyor. Girit usulü yemeklerin yanı sıra, mezeler ve zeytinyağlılar da tadılmayı bekliyor. Tel: 0212458 22 70 458 72 19 Çıplak Ayaklar Kumpanyası’nın “Pièce à Conviction” adlı dans gösterisi 21.00’de Taksim Sahnesi’nde dans severlerle buluşacak. Tel: 0212 249 69 44 Ayrıntılı Bilgi: www.ciplakayaklar.com Hazırlayan: CANAN ONURAL sudoku.okulu@gmail.com YANITLAR Haftanın kolayı Haftanın kolayı Haftanın zoru Haftanın zoru Yanıtlar bir sonraki Pazar’da CUMHURİYET 15 CMYK