Katalog

18 EYLÜL 2005 / SAYI1017 'Üstün'lüğün göstergesi... Istanbul Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Gül trepoğlu, mücevher tarihiyle ilgileniyor. Bu, sadece bir iş değil onun için, mücevhere düşkün de. tşte trepoğlu'nun yanıtları... Altın ve mücevherin insanlık tarihindeki önemi nedir? Mücevherin serüveni insanlık tarihi kadar eski vc on daki değişimler, toplumsal tarihi, değişimleri de izlemek demck. Çünkü mücevher, her şeyden önce onu taşıyanın toplumsal durumunu sergiliyor. Tabii aşkın ve bağlılığın da simgesi... Ait olduğu dönemin sanatsal üslubıınu en sofistike biçımde yansıtıyor. Altının ve mücevherin bin yıllardır insanlık için çekiciliğini yitirmemesi yalnızca güzelliğin çekim gücüne, benzersiz parlaklığa ya da takiit edilemez renklere bağlanamaz. Yüklenen anlamlar onları çekici kılar, Nedir bu anlamlar? Sadece süslenme güdüsü olamaz herhalde... Bu daha çok, mücevherin kolay crişilmczlik özelliğiyle, toplumda farklı ve üstün olma arayışına cevap verişine dayanıyor. En karmaşık, ama en dolaysız ifade yolu. Ayrıca gerektiğinde nakde dönüştürülmesi de, bu madenlere önem yüklemib,. Bu günümüzde de geçerli. Mücevhere sahip olma arzusu, olanaklarla sınırlansa da kesintiye uğramadan sürdürülüyor. Türkiye'de altın ve mücevherin yeri ne? Kültürümüzde az ya da çok, hep var olmuşlar. Orta Asya'daki taç geleneğinden Osmanh'nın çağrıştırdığı en parlak imgeye ve günümüzün vazgeçilemeyen göstergelerine bakınca yaşamın bır parçası olduldarını görü yoruz. Altın ve mücevhere verilen önem görkemin bir numaralı göstergesi olagelmiş. Sizin için mücevher ne ifade ediyor? Hem bir kadın hem de bir sanat tarihçisi olarak farklı heyecanlar yaşatıyor. Takı kullanmaktan hoşlanıyorum. Değişik tasarımların, renklerin büyüsüne kapılıyor, gördüğüm mücevherleri üzerimde hayal ediyorum. Öte yandan eski mücevher söz konusu olduğunda ilgim bilimsel yöne kayıyor. Kısaca, benim için mücevher anlamlann üst üste yüklendiği bir mikrokozmos. Rolling Stones, müzikte 40 yılı doldurdu. Bu 40 yıla sığanlarsa çılgın konserler, skandallar, milyonlarca albüm satışı... Şimdilerde bunlara Bush karşıtlığı da eklendi. Sekiz yıllık sessizliğini bozan grubun "A Bigger Bang" albümündeki "Streets Of Love" radyolarda aralıksız çalıyor. İşte Rock'n Roll'un 60'lık delikanlılarının H Kuyumculukta lider İstanbul Kuyumculuk üretiminin yüzde 85'ini, ihracatının da yüzde 95'ini Istanbul'daki kuyumcular gerçekleştiriyor. 7 bini faal olmak üzere 12 bin üyesi olan İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Ahmet Karbeyaz ilc konuştuk... Türkiye'de kuyumculuğun geldiği nokta nedir? Kuyumculuk, sanatın, zanaatın ve sanayinin kol kola ilerlediği lokomotif sektörlerden. Artan kapasitelerle 2004'teithalat 250 tona; 1992'de 12.7 milyondolarolan direkt ihracat ise 1 milyar dolara yükseldi. Bavul ticareti ve yurtiçinde turistlere yapılan satışlarla bu miktar 2 milyar doları buldu. 1995'te İstanbul Altın Borsası'nın kurulmasıyla tam liberal yapıya kavuşulması sektörün önünü açtı. Özel firmalara ithalat yetkisinin verilmesi, kapasiteyi bir anda arttırdı. Kısa sürede esnaf tipi üretim çemberi kırılarak hızla endüstriyel üretime geçildi. Hedef, 5 yılda 5 milyar dolar ihracat. Anadolu, 5000 yıllık kuyumculuk geçmişi ile üretim teknikleri ve ürün zenginliği açısından tam bir hazine, Mardin telkarileri, Urfa akıtmaları, Adanaburmaları... Trabzon hasırı dünyada sadece Trabzon'da üretiliyor. 12 bin üyeden kaçı kadın? Ürünler her ne kadar kadınlara hitap etse de maskülen bir sektör.' 87 kadın üycmiz var. Ancak kuyumculuğun ustaçırak eğitiminden sıyrılıp, Iise ve üniversite eğitimine taşınmasıyla, tasarım branşı başta olmak üzere kadınlar da söz sahibi olmaya basjıyorlar... Kuyumculuk dendi mi akla gelen iilkeler hangileri? ttalya, Hindistan veTürkiye... Son dönemde Uzakdoğu da ciddi atılımlar yapıyor. Hangi ülkelere ihracat yapılıyor? ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan başta olmak üzere 60 ülkeye ihracat yapılıyor. AB ülkeleri ise daha geride kalıyor. Hammadde nasıl sağlanıyor? İstanbul Altın Borsası üyesi bankalar kanalıyla ithal ediliyor. Yurtiçinde çıkarılan madenler rafinasyon için yurtdışına gidiyor ve tekrar ithal ediliyor. Kuyumculuk sektörünün önündeki engeller nedir? Hammadde için talep edilen yüksek kredi faizleri ile özellikle AB pazarında Türk kuyumculuk sektörüne uy gulanan KDV oranları. Bir kuyumcu enflasyonundan söz etmek de mümkün. hikâyesi... ROLLİNG STONES'dan 'En Büyük Patlama'... Ali Deniz Uslu Y arım yüzyıla yakın bir zaman dünya müzik arenasında heyecanını yitirmeden yer almak kolay olmasa gerek. Rock'n roll gibi devinimler içerisinde bulunan bir müzikte krallığa oynamak da öyle. Şöhretin getirdiklerini götürdüklerinden fazla tutup müziğini ve tarzını taviz vermeden korumak, 40 yıl çılgın konserlere çıkıp skandallara imza atıp milyonlarca albüm satışına ulaşmak ve tüm bunlar olurken rock müziğin duayenleri olmayı başanp dosta düşmana kendini sevdirmek... The Rolling Stones'u anlatmak için bunlar yeterli mi bilinmez, ama bir gerçek var ki onlar yaşlandıkça gençleşiyor. Grup sekiz yıllık suskunluktan sonra "A Bigger Bang" albümü ile geri döndü. Muhalif tavırlarına "Bush" karşıdığını da ekleyen The Rolling Stones, dünya turnesine de başladı. Albümün ilk şarkısı "Streets Of Love" ise radyolarda aralıksız çalıyor... Rolling Stones serüvenine Dartford'da başladı. Mick Jagger ve Keith Richards'ın temelini attığı gruba piyanist Ian Stewart ve efsane gitarist Brian Jones da katıldı. İlk zamanlar Chuck Berry, Muddy Water, Elmore James'den cover parçalar çaldılar. Grubun adı da bir Muddy Water parçası olan "Rollin Stone Blues"dan geliyor. İlk dönemlerinde canlı performanslar sergileyen grup kısa sürede Londra'da sahne alacak kadar başarıya ulaştı. 1963 yılının Ocak ayında Charlie Watts da Rolling Stones'a katıldı ve grupla beraber ilk konserini verdi. Yapımcı Andrew Loog Oldham grubu Crawdaddy'de izledi. Bu, "Rollin Stones" ve müziği için büyük bir gündü, çünkü grup ile "Decca Records" resmi bir kontrat imzaladı. Ük single "Come On"u, John Lennon,Paul McCartney imzalı "I Wanna Be Your Man" izledi. Rolling Stones'un listelere giren ilk parçası ise "Not Fade Away" oldu. Çığ kendini toplamaya başlamıştı artık. "It's All Over" altın plak alırken, Willie Dixon'dan coverladıklan "Little Red Rooster" büyük ses getirdi. Belki de grubun en ünlü parçası "Satisfaction" 1965 Agustos'unda piyasadaydı. "Satisfaction" grubun müzikal kimliğini tam anlamıyla yansıtırken rock'roll da isim babasına kavuşuyordu. Bu hızla " Aftermath" ve single "19th Nervous Breakdovvn" geldi. "Paint It Black" de döneme damgasını vuran şarkilardan biri olacaktı. ROCK'N ROLL: ŞEYTAN ÜÇGENİ Mick Jagger cesur sözleri ile müziği yeniden yaratıyordu. Sisteme karşı duruşlannı "Sex, drugs and rock'n rollseks, uyuşturucu, rock'ın roll" söylemi ifade ediyordu. Cinsel içerikli şarkılar ise onları eleştirmek için fırsat kollayanlara iyi bir malzemeydi. "Stupid Girl" feministleri karşılarına almalarına yetmişti. Siyasi duruşları ve ünlü üçlemeye gösterdikJeri ilgi, Amerika turnelerinde sorunlar yaşamalarına sebep oldu. Ancak, Mick ve Keith'in uyuşturucu yüzünden tutuklanması üçüncü albüm "Between The Buttons"un piyasaya çıkmasını erteleyemedi. Mahkeme sürecinde "Sunday Night At The London Palladium " televizyon şovunda, eleştirilen single'ları "Let's Spend The Night Together" ve "Ruby Tuesday" çaldılar. Bütün bunlara rağmen "Rolling Stones" kendini tüm dünyaya kabul ettirmişti. Aynı yıl aralık ayında "Their Satanic Majesties Request" ve bir klasik olan "Beggars Banguet" albümünü çıkardı. Yetmişli yılların başında Brian gruptan aynldı. Onun yerine Bluesbreaks'dan Mick Taylor geldi. Bir süre sonra kendi başına bir rock efsanesi olan Brian Jones, 27 yaşında, evinin yüzme havuzunda ölü bulundu. Tartışmah bu ölüm, genç yaşta ölen rockcılar miti içinde ilham oldu. Rolling Stones, Brian anısına Hyde Park'ta unutulmaz bir konser verdi. Ardından gelen "Honky Tonk Woman" yine bir numaraydı. MickJagger'ın ilk filmi "Performance" ise 1970 yılında beyazperdedeydi. Rock'n roll'un tartışmasız kralı olan grup kendi plak şirketini kurmakta gecikmedi ve "Brown Sugar", "Bitch"i piyasaya çıkardı. Kült albüm "Sticky Finger" da aynı yıl geldi. "Rolling Sto nes" 70'li yılları grup elemanlarının stüdyo evlerinde kaydedilmiş bir dizi albümle geçirdi. 1974'te ise Mick Jagger solo kariyer için gruptan ayrıldı. Eleman değişiklikleri, ayrılıklar, geri dönüşler ve tutuklanmalarla geçen senelere onlarca albüm sığdıran Rolling Stones birçok konser kaydını da albüme, hatta filme çevirdi. Müziklerini, dönemsel esintilerle, 70'lerde blues, 80'li yıllarda reggea ile zenginleştirdiler. Solo albümlere rağmen de grup kimliklerini kaybetmemeye özen gösterdiler. 1985 yılının Şubatı'nda "Dirty Work" albümünün kayıtları için stüdyo çalışmaları başladı. Mick Jagger ise ilk solo albümü olan "She's The Boss"u çıkardı. David Bowie ile birlikte kaydettikleri "Dancing In The Street" de bu dönemde geldi. O yıl Ian Stewart Londra'da ölünce "Dirty Work" albümü Ian Stevvart'a adandı. Aralarında sürekli kavga etmelerine rağmen birbirlerinden vazgeçemeyen Mick Jagger ve Keith Richards, Barbados'taki Eddy Grant'ın stüdyosunda birlikte şarkı sözü yazmayı denemek için bir araya geldiler. Iki ay sonra 12 başarılı şarkıları oldu. Aynı sene ağustos ayında albümden çıkan ilk single "Mixed Emotions"la birlikte grup listelerdeki alıştığı sıraya geri döndü. 1993 yılında 30. yıldönümleri kutlanırken Billy Wyman gruptan ayrıldı. "MTV" ise 1994 yılında gruba ömür boyu başarı ödülü verdi. Rolling Stones Güney Amerika turnesi sonunda akustik "Street Fighing Man" kaydetti. 20()()'li yıllara doğru solo çalışmalar ve füm müzikleri grubu ayakta tutarken 1997 yılında "Brıdges To Babylon" ile geri döndüler. Grup, sessiz kaldığı yıllar da dahı şöhretinden bir şey kaybetmedi. Tüm albümleri olay yarattı. Şimdi de 6O'lık delikanlılar rock'n roll'un yalnızca genç işi olmadığını tüm dünyaya gösteriyorlar. Son albümlerindeki muhalif tavırları Amerikalı eleştirmenlerce her ne kadar ticari olarak görülse de, onca yıldan sonra bu yaşlı delikanlıların yaptığı müziğin samimiyetini tar tışmanın fazla bır anlamı yok, çünkü Rolling Stones yalnızca dinlenir... •