Katalog

10 NlSAN 2005 / SAYI 994 PAZARIN PENCERESİNDEN Mizaha bozulmak Selçuk Erez AŞKIN G. Serpil Geçmen HALİ doğru yazıp yazmadığını sağlama şansımız olmuyor. Bu siteleri kullananlar oraya eş bulmaya, sevgili bulmaya gidiyor. Sevgili bulmaya gittiğiniz bir yerde ben yeşil gözlüyüm, 175 cm. boyundayım demenin hiçbir manası yok. Çünkü karşınızdaki insanla karşılaşma umudunuz var. Üyelerin genel profıli nedir? Siberalem kullanıcıları, genel internet kullanıcıları gibi kentli kullanıcılar. Daha çok 2535 yaş arasında, çalışan, kredi kartı kullanan üyeler. Çünkü kredi kartıyla hizmetı satın alıyorlar. Türkiye'de internette dolaşan kadın oranı yüzde 1718 civarınmemiz de imkânsız. Birtakım kıstaslarımız var. Porno içerikli, karşı tarafa saldıracak derecede politik, seksist içerikli olamaz. Her grubun kendi kontrol mekanizması var. Birinin telefonunu veriyorlar, hakaret içeren bir mesaj oluyor. Kullanıcı o mesajın altındaki 'Bu mesaj rahatsız edici' linkini tıklıyor. Biz de uyan gönderiyor ve mesajı siliyoruz. İnternet aşklarıyla gerçek aşklar arasında nasıl farklar var? Biriyle barda karşılaşırsınız ya da internet üzerinden konuşmaya başlarsınız. İnternet üzerinden konuşurken 10 öndesiniz. Çün Siberalem üç milyon üyeli bir internet sitesi. Üyeleri 2535 yaş grubunda. Okey, fotoğraf gibi bölümleri olsa da çoğunluk partner arıyor. Siberalem'de tanışıp evlenenlerin sayısı hiç de az değil... T G eçen yılın ocak ayında kırk yıldır Zambia'da yaşayan bir lngiliz yazar olan Roy Clarke'a bu ülkeyi hemen terk etmesi emredilmişti. Clarke'ın suçu, George Onvell'ın "Hayvan Çiftliği" romanından esinlenerek kaJeme almış olduğu bir yazısında, Devlet Başkanı Levy Mwanawasa'yı delirmiş bir file benzetmiş olmasıydı. Bu yazıda, ormandaki hayvanları bir araya toplayan başkan "deli fil", onlara bir yeni yıl mesajı veriyordu; yazıyı okuyanlar, bu fİlin cumhurbaşkanını, onu dinleyen maymunların da hükümet üyelerini çağrıştırdığını anlamakta güçlük çekmedi. Bu mizaha tahammülsüzlük örneği, Fransa'da 19 yy'ın sonlarında, karikatürcü Honore Daumier 'in, Kral LouisPhilippe'i, François Rabelais'nin ünlii tipi devobur adam Gargantua'ya benzettiği için altı ay hapse mahkum edilmesini anımsattığından gazetecilik örgütlerince kınanmıştı. Fransa'da daha 3. Napoleon zamanında devlet büyüklerini, hükümeti rahatçaeleştirmeye başlamış olan Fransız karikatüristlerinin bugün "ti"ye alamayacakları konu yok: Mesela televizyon programlarından "Les Guignols de L'lnfo" programındaki tiplerden "Supermenteur"un (super yalancı) Cumhurbaşkanı Chirac'ı ürkiye'nin en büyük arkadaşlık ve çöpçatan sitesi olan " siberalem. com"un üye sayısı üç milyona ulaştı. Siteyle ilgili sorularımızı siberalem.com editörü Ayşe Gözde Erkalkan yanıtladı. Siberalem ne zamandır faaliyette? Eylül 2000'de açıldı. Açıldıktan sonra, ikinci gün, sitede, aynı anda sekiz yüz kişi vardı. ikinci yılın sonunda 1 milyon üyesi vardı. Çünkü herkes kulaktan kulağa bu siteyi anlatıyordu. Paralı üyeliğe geçmeye nasıl karar verdiniz? Üyelik hâlâ bedava ama o zaman tüm hizmetlcrden yararlanmak da bedavaydı. 2002 yılının ortalarında standart üyelere birtakım hizmetleri kısıtladık. Mesela üçten fazla mesaj atmak istiyorsa bize para vermesi gerekiyordu. Böylece paralı üyelik sistemine geçtik, yani dünyadaki benzerleri gibi sunmaya başladık. Çok başarılı oldu, "siberalem"in trafiğinde en ufak bir azalmaya sebep olmadı. Sizce, neydi üyelerinizi siberalem'de tutan? Elini cebine atıp internetten hizmet almaya alışık bir kitle yok karşınızda. Buna rağmen o kadar cazip bir site ki bıırası. Bir insana en iyi vaadiniz, ona eş, sevgili, partner bulacağınızı söylemektir. Biz de bunu çok iyi yaptık. Onun için hızla büyüdü. KADINLAR AZ AMA AKTİF... Üç milyon üyeyle nasıl uğraşıyorsunuz? Üç milyon aktif üyeden bahsetmiyoruz zaten. Siteye girdiklerinde insanlar üç milyon kişıyle iletişim kur muyorlar. Belli özelliklerde insanları, kendiniz istediğiniz gibi seçebiliyorsunuz. Kriterleıinize uygun olanlar karşınıza geliyor. Her birinin profilinde, onunla ilgili 120 ayrı bilgiyi görüyorsunuz. Adamın haftada kaç kere sinemaya gittiğinden tutun da, tutkun olduğu markalara kadar, hasiberalem.com editörü Ayşe Gözde Erkalkan yatında ilk aldığı albümden son oku duğu kitaba kadar tüm her şeyi öğdayken, siberalem'de her dört üyeden biri reniyorsunuz. kadın. Kadınlar azınlıkta, ama erkek üyeler120 ayrı şeyi sormanın sebebi nedir? Karşınızdaki hakkında ne kadar çok şey den daha aktifler. Üyelerin yüzde 95 i de bübilirseniz, muhabbete başlamak için o ka yük şehirlerde yaşıyor. Grupları takip edebiliyor musunuz? dar vesile vardır. Bu aslında sosyolojik taYaıatılan hergrup, her mesaj editörlerden raflan da olan bir izleme hali. Eğlenceli de aynı zamanda. Karşınızdaki insan hakkın geçip ekrana öyle geliyor. Aslında kötülük da çok ciddi ipuçları verdiğini düşündüğü yapmaya da çok açık bir ortam. Bir erkek eski kız arkadaşının telefonunu da yazabilir. müz bir soru seti bu. Dolayısıyla çok kontrollü olması kaçınılmaz, Ama doğruluğu tartışılır... Tabii, oraya kimsenin ama her grubun içeriğini tek tek kontrol et r Berlusconi için yapılmış kiii'ikatür. anımsatır. Bu tip, Cumhurbaşkanının bazı hukuki sorunlarına değinir ve şöyle der: Çareyi buldum: Hâkimi öldürüp rahat edeceğim! O zaman başka bir hâkim bıılup getirmezler mi? Allah kahrctsin. Bunu düşünememiştim! Öyleyse Fransa'nın bütün hâkimlerini öldürürüm... Hâkimlerin yetişmesi uzun zaman alır... Yenileri yetişinceye kadar ben de Pinochet kadar ihtiyarlamış olurum. O zaman da sağlık durumumun kötülüğü nedeniyle kovuşturulmam! Economist'te iki yıl önce okuduğum bu söyleşi, günümüzde uygar ülkelerdeki mizaha hoşgörü ile yaklaşmanın yüz binlerce örneğinden sadece biridir. Başkalarını görmek için ABD'de ya da Avrupa'da yayımlanan birkaç mızah dergisinin son sayılarından bırikisine göz atmak yeterlidir. Işte ekte sunduğumuz ve Başbakanımızın yakın ahbabı olduğu söylenen Berlusconi'yi bir hayvan olarak göstermiş bir ttalyan karikatürü! Italyan basınında başbakanı da, diğer devlet büyüklerini de kılıç balığından karafatmaya, kediden ahtapota kadar her şeye benzeten karikatürler bulursunuz; ancak ne devletliler, ne de hayvanları koruma derneklerinin üycleri, bunu "hakaret" sayarak mahkemelere başvurmazlar. Bugün karikatürlere, mizaha kızan devlet adamları ancak Afrika'nın geri kalmış, demokrasi konusunda az gelişmiş ülkelerinde yaşarlar. Bu çağda mizaha, karikatüre engin bir hoşgörü niçin yeğlenirr1 Arada gelmtş geçmiş,, zamanla batmış gitmış diktatörlük rejimleri dışında uygar âlemde 19. yüzyıldan bu yana eleştirinin yararlı, muhalefetin faydalı olduğu anlaşılmıştır da ondan! Karikatür iyi tasarlandığında ve iyi çizildiğinde sayfalarla açıklanabilecek bir eleştiriyi bir bakışta kavranacak hale getiren dehşetli bir zekâ ürünüdür; kalabalıklara seslenen kimselerin mim sanatına vakıf oldukları takdirde yapabildikleri gibi saatlerce sürecek nutuklar yerine iki jestle yansıtabilecekleri gibi bir mesajdır ve kolay kolay unutulmaz. Anlamak gerek: Yaşamda bazen en basit şeyleri cn son öğreniriz. Okullarda öğretmedilerse ya da anlatılırken biz dalga geçmişsek, belki de ileri bir yaşımızda yaşam, cr geç bize eleştirilere, karikatürlere sadece tahammül ctmeyi değil, bunları sevmeyi, bunlardan yararlanmayı, bunları kızmadan izleyip olgunlaşmayı öğretecektir! • kü karşınızdakinin, 120 çeşit özelliğini biliyorsunuz. Size uymayanları eleyebiliyorsunuz. Genelde fotoğrafını da görüyorsunuz. Nasıl göründüğünden haberiniz oluyor. internet üzerinden kurulan arkadaşlıkların çok daha sağlam olduğunu düşünüyorunı. Sanal arkadaşlıklarla mutlu olunabileceğine inamyor musunuz? Mutlu olmamak için hiçbir sebep göremiyorum. istediğiniz kriterdeki insanları, tek hamlede önünüze getiriyoruz. Çok rahat ve konforlu bir arkadaş aranma ve bulma ortamı bence. Siberalem'de aşk mı, arkadaşlık mı daha çok tercih ediliyor? Açık arayla aşk tabii ki. Sadece arkadaşlık siteleri de değil, insanların birbiriyle iletişim kurabildiği her yerde, okey sitesi, fotoğraf sitesi de olsa bunların hepsi aslında birer çöpçatan ortamıdır. Insanlar her zaman, her yerde kendilerine partner arıyorlar. Sanal âlemin gerçek çiftleri... siberalem.com'da tanışmış ve evlenmiş çiftlerden Figen ve Bora... Hatta evleneceklerini siberalem editörlerine haber veriyorlar, nikâha çağırıyorlar. Şahitleri de siberalem editörleri oluyor. Figen ve Bora Bursa'da oturuyor. Bu nedenle yüz yüze görüşemedik. Onlar da sorularımızı yine sanal ortamda, eposta yoluyla yanıtladılar. Yalnız soyadlarının kullanılmasını istemediler. Sebebi ise adres ve telefonlarının bulunabilme ihtimali. Figen şöyle diyor: "siberalem'de tanıdıklarımız var, ama tanışmak istemediklerimiz de var. Kendimizi sapıklardan koruyoruz." Hem kendi, hem de eşi adına sorularımızı yanıtlıyor. Ne iş yapıyorsunuz? 8 yıldır bir kimya şirketinin Bursa bölge müdürlüğünde çalışıyorum. Arkadaşlarım, ailem benim için vazgeçilmezdi. Şimdi eşim onların yerini aldı. Ne zamandır siberalem.com'a üyesiniz? 3 yıldır. Nasıl tanıştınız? Bana siberalem'de "selam" dedi sanıyorum, ben de cevapladım, sonra nasıl gelişti inanın hatırlamıyoruz. Tanıştığımızda 2004 Mart ayının sonlarıydı. Haziran ayında görüşmeye başladık. İnternet üzerinde birbirinize nasıl güvenebildiniz? Ilk buluşmaya bir kız arkadaşımla gitmiştim. Bana güven verdi. Zaten Bursa'da kalabalık bir yerde buluştuk. \ İnternet üzerinde kurulan bütün ilişkileri güvenilir buluyor musunuz? Biraz dikkatle o kadar da kötü olmadığını düşünüyorum. Sonuçta arkadaşlarımız ya da ailelerimiz aracılığı ile tanıştığımız insanlar da olabiliyor. internet üzerinden tanıştığımız insanların da dostları, aileleri, işleri ve hayatları var. Aşk nasıl başladı? Rahatsızlandığım bir dönemdi. Beni ziyarete gelmişti. Arkadaşça devam ederken benimle evlenmek istedi. Ilişkimizin başlaması da evlilik niyetiyleydi. Evlenmeye ne zaman karar verdiniz? Haziran sonunda, yani bir ay içinde kararımızı vermiştik bile. 19 Şubat 2005 'te de evlendik. Ben biraz daha nişanlı kalmayı istemiştim aslında. Fakat beklemenin yersiz olduğunu anlayınca evlendik. İyi ki... Başta sanal olan bir ilişkiyi gerçek hayata taşıma süreci nasıl oldu? Sanal ilişki demesek daha doğru olur. Çünkü biz sanalda hiç ilişki yaşamadık. Biz yüz yüze tanıştıktan yaklaşık iki ay sonra bir ilişki yaşamaya başladık. Sanalda ve iki ay sonrasında olan arkadaşlıktı sadece. Sitede bir böliime evliliğinizi anlatmış, olayların hiç ummadığınız şekilde gerçekleştiğini söylemişsiniz. Nasıl gelişti? Ben onun fotoğrafını görmüştüm ama o beni görmedi. Ilk tanıştığımızda çalıştığım Hrma ile ilgili Bora'ya doğruyu söylememiş, aynı sektörden başka bir Hrma ismi vermiştim. Birkaç gün sonra iş arkadaşım, bızim şirket arabası ile Bora'nın çalıştığı Sanayi Bölge Müdürlüğü'ne gidiyor. Bora da otopark kısmına çıkıp bizim şirket arabasında ismi görüyor. Acaba, diyerek Bursa telefonlarını bulup beni arıyor. Sonrasında beni sık sık aramaya başladı ve sürekli görüşmek istedi. Doğum günümde çiçek gönderdi. Ardından gelen çiçek sayılarını hatırlamıyorum bilc. Siberalem.com'a girmeye devam ediyor musunuz? Evet, eskisı kadar sık olmasa da bilgisayarım açık olduğunda, ben dc, Bora da siberalem'de oluyoruz. Yakın arkadaşlarımız var burada. Çoğu İle tanıştık. Bu arkadaşların bir kısmı nikâhımızda da vardı. Siberalem size göre nasıl bir site? Her türlü insanın olduğu, kişiyi kendi özel sorunlarından uzaklaştıran bir şehir gibi. Zamanın nasıl geçtiğıni anlamazsınız burada. Üstelık çoğunluğu gerçekten bizler gibi dosttur. C) kadar da abartmamak gerek sanal âlemi. Figen ve Bora...