Katalog

10 NtSAN 2005 / SAYI 994 Postmodern Papa'nm mirası Nilgün Cerrahoelu arihçi Timothy Garton Ash; Papa Karol Wojtyla namı diğer II. Jean Paul ile "duvarın yıkılması" arasındaki denkle mi şöyle kuruyor: "Polonyalı Papa olmasaydı; 1980'de Polonya'da doğan 'Solidarnosc' Daya nışma hareketi hayat bulamazdı. Halka 'direnç telkin eden' Papa gibi bir büyük gücün desteği olmasaydı, 'Solidarnosc' komünist bir rejimde sıkıyönctime rağ men ayakta kalamazdı. Gorbaçov Moskova'da belki gene iktidara gelirdi. Ancak Sovyet împaratorluğu'nun Doğu Avrupa'ya yönelik politikalarındaki değişikliği yaratan ivme 'Solidarnosc'la baş. layan Polonya krizi olmuştur. 'Perestroj,' ıka' ile atbaşı giden Doğu Bloku'ndaki bu büyük değişiklik olmadan, 1989'daki " 'kadife devrimler' yaşanamazdı..." T TESLİMOLMAYIN!' Soğuk Savaş yıllarında Katolik Kilise si'nde büyük sürpriz yaratan Polonyalı Papa'nın liderliği; işte dünyayı böylesine büyük bir depremin kucağına attı. Kato lik Kilisesi'nin başına XVI. yüzyıldan bu yana getirilen ilk "yabancı Pa pa" olan Karol Wojtyla; 1978'de "Kııtsal Peder" unvanını aldı Papa II. Jean Paul ğında kimse 11 yıl içinde Soğuk artık yok. Tarih Savaş'ı bitirebileceğini düşünonu sosyal ve memişti. Ama Wojtyla gerçek anlamda "bloklar arası bir kaahlâki konularda sırgaya" yol açtı. Papa olur olOrtaçağ'ı maz, 1979'da yaptığı ilk iş ülkesini "yeni unvanı" ile ziyaret et aratmayan mek oldu. Varşova'daki komütutumuyla kayda nist rejim için bu geziyi engelle yememek sonun başlangıcı olgeçecek. muştu. Meydanları tıklım tıklım "Barışçı", "Savaş dolduran halka, "Teslim olmayın!" sözleriyle seslenen Papa, Karşıtr Papa yeni doğmakta olan "Solidarimgesi ile daha nosc" hareketinin lideri Lech Walesa'yı kısa sürede kolu kaIj çok tartışılacak... nadı altına aldı. Doğu Bloku'nda doğan bu ilk büyük direniş hareketinin liderine yalnız manevi destek vermekle kalmadı, Vatikan kasalarının ağzını da sonuna dek açtı. Katolik dünyası; "Polonyalı Papa da nerden çıktı?" sorusuna yanıt arayadursun, ABD'de iş başına gelen Reagan "Şeytan împaratorluğu" ilan ettiği Sovyetler Birliği'ne karşı müthiş bir müttefik bulmuştu. Sovyetler'e karşı "Radio Free Europe" mikrofonlarından Doğu Avrupa ülkelerinde propaganda faaliyetleri tam gaz sürerken, Papa da kiliselerde "komünist rejime karşı direnişi destekleyen" papazlar ağı ile devreyegirmis,ti. "Dinsizimansız komünistlere" karşı kilisenin yürüttüğü kampanya yalnız Polonya ile sınırlı değildi üstelik. Ukrayna ve Çekoslovakya gibi "Katolik nüfusun" bulunduğu her yerde Karol Wojtyla'nın "askerleri", bu mücadeleyi sürdürdü. Taa ki 1989 yılında domino taşlan gibi, Doğu Bloku rejimleri düşene kadar! ikastın iç yüzünü ve gerçek dinamiğini muhtemelen yalnız; sürekli akıl karıştıran ve hedef şaşırtan Mehmet Ali Ağca ile artık mezara giden Papa biliyor. Ancak Vatikan'ı yakından izleyen siyasi yorumcular şu yaygın kanıyı paylaşıyorlar: "Suikastın gerçekleştiği 1981 Mayıs'ına gelindiğinde Sovyetler Birliği ve Doğu Bloku'ndaki Komünist liderler; kendilerini bekleyen kaçınılmaz kaderin üzerlerine doğru gelmekte olduğunu dehşetle gördüler. Bu durumda bir tetikçi aracılığıyla pekala "tehdidi yok etmeye kalkışmış" olabilirlerdi. Bu yoruma göre Ağca, tek başına hareket eden bir serseri mayın değil; büyük bir tarihi komploya karşı geliştirilmiş bir başka ta rihi komplonun parçasıydı. Bu "tarihi komplonun" savunucularına göre Ağca, 13 Mayıs 1981 günü San Pietro Meydanı'nda silahını Papa'ya çevirirken, Sovyet ve Doğu Bloku gizli servislerinin bir aracı ve "tetikçisi" olarak devreye girmişti. İDEAL KADIN: 'BAKİRE MERYEM!' 27 yıl koltuğunda kalarak, en uzun soluklu Papalardan biri olarak bir rekor daha kıran Karol Wojtyla; icraatlarıyla hep tartış,ma yarattı. Sportif, medyatik, AĞCA:SERSERİMAYIN! Işte II. Jean Paul dönemi bu arka plan içinde okunduğunda RusBulgar komplosunıın tetikçiliğini üstlenen Ağca suikastı bambaşka bir boyut kazanıyor. SuSportif, medyatik, aktif, dinamik; savaş karşıtı söylemler ve dinler arası diyaloğa önem veren dışa dönük, "gezginci" yüzüyle "modern" ve "barışçı" bir portre çizen Papa, "sosyal" ve "ahlâki" konularda reformlara set çekmişti... Papa, Rahibe Teresa ile... Tarih 1997. aktif, dinamik; savaş karşıtı söylemler ve dinler arası diyaloğa önem veren dışa dönük, "gezginci" yüzüyle "modern" ve "barışçı" bir Papa portresi çizerken; "sosyal" ve "ahlâki" konulardaki tutuculuğuyla reformculuğa set çeken "gerici" mirasıyla iz bıraktı. Italya gibi Avrupa'nın en Katolik ülkelerinde 70'li yıllarda kazanılmış "kürtaj" mücadelesine karşı yenıden bayrak açtı. "Kürtajı soykınmla eş tutan" II. Jean Paul için evlilik dışı cinsellik aşılmaz bir tabu olarak kaldi. Katolik kilisesinin başı için, "ideal kadın" örneği hâlâ "Bakire Mcryem"di. Kürtaja olduğu gibi eşcinselliğe ve boşanmaya da şiddetle karşı olan Papa, Kilise hiyerarşisinde kadınların görev almasına ve "papazlık" yapmasına asla geçit vermedi. DNA embriyo araştırmaları ve tup bebek uygulamalarına karşı başını çektiği "Haçlı Seferleri" sonunda, "bilim düşmanı" ve "kadın düşmanı" damgası yedi. "Fakirlerle dayanışma" söylemlerine karşın, ziyaret ettiği Üçüncü Dünya ülkelerinde "nüfus planlamasına" hep karşı çıktı. AIDS'den kırılan Afrika ve Güney Amerika ülkelerinde, dünya sağlık örgütleri tarafından yapılan tüm destek çağrılarına ve uyarılara rağmen, güvenli seks için önerilen "prezervatif kullanımına karşı" savaş açtı. Papa'nın bu Ortaçağ bağnazlığını eleştiren çevreler, "medyatik kimliğinde insani yüzüyle" öne çıkan II. Jean Paul'un gerçekte milyonlarca insanın kırılmasına kayıtsız kaldığını söylemekten geri kalmadılar. Vatikan devletinin başı olarak Avrupa Insan Hakları Sözleşmesi'ni imzalamaya yanaşmayan Papa'nın en çok eleştiri alan icraatlarından biri de, Katolik Kilisesi'nde patlak veren "pedofoli" skandalının üstünü örtmesi oldu. Özellikle ABD'de büyük infiale yol açan "Sübyancı Kardinaller" krizini geçiştirmeyi yeğleyen Papa; 21. yüzyılın insan hakları anlayışı ile bağdaşmayan "din adamlarına evlilik yasağını" kaldırmaya da hiç yanaşmadı. Papa II. Jean Paul Doğu Bloku'nun düşüşünden sorumlu... Ancak Kiiba Devlet Başkanı Castro Papa'yla görüşmeyi reddetmedi. Tarih: 1998. Suikasttan 2 yıl sonra, 1983'te Papa, "tetikçi" Ağca'yı cezaevinde ziyaret etmişti. AYDINLANMANIN RÖVANŞI Hans Küng gibi "teologlar", "global koyun" medyasıyla kitleleri meydanlara toplayan Papa'nın bu icraatlarıyla gerçekte; milyonlarca Katoliği "yabancılaştırdığını" ve Vatikan'dan uzaklaştırdığını söylüyor. Bu görüşü paylaşan Kilise önderleri; cemaatın giderek azaldığını, Avrupa'da papaz yetiştiren din okullarının boşaldığını, gelişmiş Batı ülkelerindeki kiliselerin ancak Afrika ve Güney Amerika gibi Üçüncü Dünya'dan "pa pazithal ederek" ayakta kalabildiğini anlatıyorlar. Vatikan'ın dehlizlerinde esen bu büyük fırtınalara rağmen; II. Jean Paul, Isa'nın kilisesini devasa bir "piar" şirketi gibi yönetti. Gençliğinde yaşadığı tiyatro deneyiminden de gelen beceriyle, "global sahneyi" ve "global siyaseti" çok büyük ustalıkla kullandı. Kuyruğundan eksilmeyen medya ordularıyla "camilere" gitti, "sinagoglara " girdi. "Haçlılar" ve "Soykırım" için "Katolik Kilisesi namına" değilse bile, "kilisenin evlatları" adına özürler diledi. Adını, hümanist din adamı Aziz Francesco Assisi'den alan "Assisi" kentinde, bir "süper star" gibi daima kendisinin merkezinde olduğu "dinlerarası diyalog" toplantıları düzenledi. "Opus Dei" gibi en gerici Katolik tarikatlarla el ele vcrirken, kendisini "uygarlıklar buluşmasının kavşağındaki" bir büyük ruhani lıder olarak takdim etti. Ancak bu arada Türkiye'nin AB üyeliğine karşı sık sık bir silah olarak kullanılan "Avrupa'nın Hıristiyan Kimliği" ibaresinin Avrupa anayasasına geçirilmesi için devasa bir kampanya açmaktan da geri kalmadı. Dini, siyasetin aracı kılmaktan hiç çekinmedi. Avrupa Hıristiyan Demokrat Partililer aracılığıyla, Avrupa kurumlan ve Avrupa Parlamentosu nezdinde Avrupa'nın laik teamüllerine karşı her fırsatta mücadeie etmekten geri durmadı. II. Jean Paul'ün bıraktığı "postmodern" miras özünde; aydınlanmanın rövanşıdır. Buna kuşkunuz olmasın. •