Katalog

4OCAK2004/SAYI92 çılış için Beyoğlu'na kırmızı halılar serildi. Fotoğraflar: Beyoğlu dergisinden MARKİZ yeniden Onur Inal ıllar yılı Galatasaray'dan Tünel'e doğru yürüyen her îstanbullu, bir kerelik de olsa Rus Konsolosluğu binasının karşısındaki.tozlucamlaraşöylebirbaşını dayayıp içerisini seyretmiş, Mösyö Michelle'in, Madam Annette'in, ve arkadaşlarının arkalıksız kartondan yapılmış maketlerine bakıp eski günleri yâd etmiştir. Artıkeskigünlergerigeldi! "MarkizPastanesi", yıllar sonra yeniden açıldı. Markiz'in içinde bulunduğu, eski adıy Avedis Orhanyan Çakır'ın Fransız çikolatasına düşkünlüğü nedeniyle açtığı pastane 1970'lere dek direnmiş, sonra kapanmıştı. ;< • Iv ''fw '•fc ıt s / la Aynalı Şark Pasajı (Passage O r i e n t a l e ) yeni adıyla Passage Markiz u z u n bir restorasyon çalışmasının ardından kapılarını konuklarına açtı. Passage Markiz'de Markiz dışında çeşitli mağazalar da yer alıyor. îsterseniz gelin Markiz'in kısa bir tarihçesine ve nasıl tarihe rnal olmuş bir mekân halinegeldiğinebirgözatalım. Markiz Pastanesi ilk olarak "Lebon" (Löbon) adıyla bugünkü yerinde açılır. Lebon zaman içinde önce Kumbaracı Yo kuşu'nun köşesinde, bugün boş duran yere, daha sonra da şimdiki yerine taşınır. Lebon'un taşınmasıyla boş kalan Passage Orientale'in girişindeki yere de 1945 yılında Markiz Pastanesi açılır. Pastanenin sahibi Istanbul'un tanınmış tüccarlarından " Avedis Orhanyan Çakır"dır. Çakır, Fransa'daki Markiz fabrikasında üretilen çikolatalara düşkünlüğünden dolayıpas' tanenin adını Markiz koyar. Markiz kelimesi, Ortaçağ Avrupası'ndakont ile dük arasında yer alan soylu "marqui"nin eşi anlamında kullanılan Fransızca " marquise" kelimesinden gelir. Zira Markiz'in yazısının üzerindeki kraliçe tacı da bu anlatımı doğrular nitelikte... Markiz'in kendine has bir havası vardı. Duvarlarını Fransız sanatçı "J.A. Arnoux" imzalı ilkbahar (Le printemps), yaz (L'ete) ve sonbahar (L'automne) isimli "Art Nouevaux" fayans panolarsüslüyordu. Ancakbugün bu panolardan iki tane var. Peki ya kışa (L'hiver) ne olmuş diye soracak olursanız, Paris'ten Istanbul'a gelirken yolda kırıldığını üzülerek söyleyebilirim. Muhtemelen yaz mevsimini betimleyen pano da zaman içinde aynı kaderi paylaşmış. Bugün bu panolann bir benzeri Kalamış'taki" Villa Mon Plaisir Yalısı"nda bulunuyor. Fayans panolann dışında "MazharResmolBey"in yaptığıvitraylar iki savaş arası dönemin" Art Deco" tarzının Istanbul'daki son örneklerinden dir. Ayrıca, "Leuminier" imzalıfırını, "îbrahim Safi"nin peyzaj resmi ve Ermeni Usta "Cezerliyen"inyaptığıkartonpiyer süsleriyle Markiz Pastanesi dönemin sanat ve edebiyat çevresini kendisine çekmeyi başarmıştır. Markiz, Istanbul'daki entelektüel kesimin buluşma noktasıydı. Namık Kemal'den Ziya Paşa'ya, Orhan Veli Kanık'tan Haldun Taner'e birçok ünlü isim Markiz'le özdeşleşmişti adeta. Uzun edebiyat sohbetleri, güncel konular ve siyasi tartışmalar Markiz'in kendine has havası içerisindeyapılırdı. HALDUN TANER DİRETMİŞTÎ 1970'li yıllara dek direnen Markiz Pastanesi, bir ara oto tamircisine çevrilmek istendi ancak Haldun Taner'in girişimleriyle koruma altına alındı ve yıllar süren bir yalnızlığa terk edildi. 1993 yılında Aksoy Grup tarafından satın alınan pasajın restorasyonuna hukuki prosedürlerin gecikmesi nedeniyle ancak geçen yıl başlandı. Veogüngeldiçattı...Markiz,23 Aralık gecesi Chanson'larla açıldı. Beyoğlu tarihinin bir parçası olan Markiz'in, yeniden açılmasıyla birlikte büyük bir ilgi odağı olacağı kesin. Ancak bir zamanlar şapkasız, kravatsız kimselerin giremediği, nice beyefendilerin hanımefendilere evlenme teklif ettiği Markiz Pastanesi'nin gerçekten eski günlerine dönüp dönemeyeceğinizamangösterecek...# Yeni Pas Mark Avru| kentlerinde alışver pasajları aratmayacf güzellikt Küçüklüğü, dekorasyon kahve' pub'larıy Akmerke Capitol gi alışvet merkezlerindt ayrılıyor ancı fiyatls onlardan aşa kalmıyc I Tıpkı eskisi gibi, ama! Nilüfer Zengin it olduğum kuşak itibarıyla bilmem olanaklı değil ama, öyle görünüyor ki, her şey aynen korunmuş olsa da, Markiz eski Markiz değil. Çağın alışkanlıkları, zamanın ruhu değişirken Markiz nasıl aynı kalsın ki... Beyoğlu'nda yaşayan Yazar Esmahan Aykol'la Markiz'in kapısından içeri girdiğimizde bizi önce pastanenin halkla ilişkiler sorumlusu karşıladı. Masaları, masa örtüleri, iskemleleri, menüsü, duvardaki yıpranmış fayans panoları yıllar öncesindeki gibiydi. Ancak, o kadar kalabalıktı ki, oturacak yer bulmakta zorlandık, ve ikinci kattaki pub'a çıkmak zorunda kaldık. Siyah kostümlü garsonlar siparişimizi aldılar. Markiz'de fiyatlar makul, çoğu keseye uygun. Müşteriler arasında 70'li, 80'li yaşlarını süren gümüşbeyaz saçlı şık hanımlar, gördük. Esmahan, "Bak dedi, besbelli gençlik günlerini yâd ediyorlar. Kim biljr belki de dönemin hayranhk duyıüan bir şairi ya da yazarıyla burada göz göze gelmişlerdi." Gerçekten de, kapıdan , giren 70 yaşlannda bir çiftin gözlerinde dış dünyaya yeniden açılmış olmanın sevinci vardı. Ötc yandan, orta yaşlı kadınlar, erkekler... Koyu bir sohbete dalmışlar... Anneleri, babalarıyla, Beyoğlu'nda gidilen bir sinemanın ardından buraya bir dilim pasta yemeye geldikleri günleri anımsıyorlar kuşkusuz... Markiz'in müşterileri arasında Markiz efsanesini dinleyerek büyümüş genç insanlar da vardı, yüzlerinde geçmişe nüfuz etmenin tuhaf heyecanı okunuyordu. Markiz'in Beyoğlu'ndaki öteki kahvelerden bir farkı da, müşterilerin hiç acelelerinin olmaması. Genci, yaşlısı, hiç kimse bir kahve molası için uğramamış belli ki. Evlerinden özel olarak Markiz'e gelmek için çıkmışlar. Onlardan biri olarak Esmehan'a Markiz'in yeniden açılmasıyla ilgili ne düşündüğünü sordum. "Ben de birçok insan gibi heyecanla bekliyordum. Pastaneyi aynen korumuş olmaları güzel. Yeni bir Markiz kültürü başlayacak herhalde" diye yanıtladı. Markiz'e sahiden de hiç dokunulmamış ama, Aynalı Çarşı yıkılıp yerine içinde otel ve otopark olan bir pasaj inşa edilmiş. Yeni Pasaj Markiz'in, Beyoğlu dokusuyla uyuşmayan bir tarafı da var. OĞUZA'IAY Btttün V.srrlcrl Fayans panoları, beyaz örtüleri eskiden kalmış izlenimi veren iskemleleriyle Markiz... Herşeyden önce mağazaların çoğu çok lüks ve pahalı. Içeride bir tur attığınızda Akmerkez'i bile kozmopolit buluyorsunuz. Henüz pasaj Beyoğlu'nun karmaşık ve çok kültürlü yapısına dahil olmuş gibi görünmüyor. Istiklal Caddesi'ndeki Atlas Pasajı, Aznavur Pasajı gibi yerlerde bohem atmosfer, renklilik, ıvır zıvır bolluğu ve ışıksızhk hakimdir. Pasaj Markiz'se hijyenik hali, pahalılığı ve parlaklığıyla yeni bir alternatif sunuyor. Markiz, onu özleyenler ve onunla yeni tanışanlar için iyi bir yeni yıl armağanı.O