Katalog

SEVGİ ÖZEL’DEN ‘PUTLARI YIKAN ŞAİRİMİZ NÂZIM HİKMET’İN DİLİ’ ‘Nâzım’ın şiirlerinden yükselen müziğin kaynağını aradım’ Türk dili okudu, Ankara gibi gören oldu, tanınmış Üniversitesi Dil ve Tarih- ad-adresleri eleştirdiği için Coğrafya Fakültesi’nin Türk görmeyen de oldu. 201 Dili Bölümünde hocası Bu duygularını dört duvar Prof. Dr. Vecihe Hatiboğlu’nun ardında hak arayan Nâzım’a açtığı kapıdan öğrenciyken girdi öykünerek paylaşmak istedi ki, Sevgi Özel ve Türkçenin bütün Putları Yıkan Şairimiz Nâzım sokaklarında dolaşmaya başladı. Hikmet’in Dili’nin bu bakışla 21 yaşında Atatürk’ün kurduğu değerlendirilmesini de diliyor. Türk Dil Kurumu’nda, kimi Diyor ki “Nâzım’ın Nâzım kuşağından olan dilciler, ‘vasiyet’ine sahip çıkamadık. yazıncılar arasında büyüdü, Prof. Güzelim Anadolu’da, Dr. Vecihe Hatiboğlu ile önce başucuna çınar dikeceğimiz Türkçenin biçimsel özelliklerini, ‘bir köy mezarlığı’ bulamadık; sonra hocası Prof. Dr. Doğan o yurduna hasret kaldı, biz Aksan’la biçimle anlam ona... Saygıyla anmanın ilişkilerini içselleştirdi. yetmeyeceği bir özlem Nâzım gibi Türkçeye sevdalı bu... Yıllar yılı birikti Sevgi Özel, yarım yüzyılı aşkındır NECATİ SAVAŞ durdu içimde... Okurlarla Türkçe için düşünüyor, yazıyor, paylaştığım için mutluyum.” konuşuyor. Yarım yüzyılı aşkındır önce Türkçe, yeri geldikçe “ben” Sevgi Özel ile özlemle andığı Alpay Kabacalı’nın kendisine, Nâzım dedi. Türkçemiz için yüzlerce yazısı, onca kitabı var; denemeler, Hikmet’in 100. yaşı nedeniyle 2002’de yayımlanan, 100. Doğum öyküler, romanlarla edebiyat bahçesinde de dolaştı. Ödünsüz devrimci Yıl Dönümünde Nâzım Hikmet’e Armağan adlı kitapta yazması Uğur Mumcu’nun yaşamöyküsünü ilk yazan oldu; Atatürk’ü bütün üzere “ödev” vermesiyle tohumlanan Putları Yıkan Şairimiz Nâzım yönleriyle çocuklara tanıttı. Hikmet’in Dili (Kırmızı Kedi Yayınevi) adlı incelemesini konuştuk. Yalan Dünyasının Yalancıları’nda 1950’den biraz önce biraz “DÖĞÜŞECEĞİM,/ benim, bizim, onun, onların değil/ SENİN sonra köyde, kentte doğan kuşağının, 12 Mart 1972-12 Eylül 1980 karanlığındaki kavgalarda kaybolmamasını, Cumhuriyetimize, mukaddes karnın doyana kadar” diye yurdu için, halkı için savaşım Türkçeye emek verenleri anlattı; bunları salt kendisinin anılarıymış veren Nâzım Hikmet’in aziz anısına saygıyla... bucaksız Nâzım Hikmet okyanusuna nasıl girecektim? nerek ve Nâzım’a öykünerek kitaba bu adı koydum. GAMZE AKDEMİR Alpay Kabacalı Abimizin önerisini “ödevim” diye n “‘NÂZIM KORKUSU’NUN KAYNAĞI gamze.akdemir@cumhuriyet.com.tr niteliyorsunuz; bu zor ödeve nasıl hazırlandınız? Sizin DÜN DİLDİ, BUGÜN DE DİL!”’ nitelemenizle “o okyanusa” nasıl girdiniz? Kitapta “Nâzım korkusu” diye bir bölüm var; bu n “Dil yürüyor! Yürüyenin önünde durulmaz” Nâzım’ın özel yaşamını, tutukluluk günlerini, başına ge- korkunun kaynağı ne, bitmedi mi? Nâzım Hikmet lenleri anlatan çok yazı, çok kitap vardı. Çoğunu okumuş- Korkunun kaynağı dün dildi, bugün de dil. Nâzım öz- tum. 1902’de Arap abecesine ve Osmanlıcaya doğan şairin “Dünyanın en iyi insanlarından biri olan Türk halkı- gürce oluşturduğu dünya görüşünden ödün vermediği için salt dil kullanımına eğilen çok yazı, çok kitap da var mıydı? nın ve dünyanın en iyi dillerinden biri olan Türk dilinin yargılanmıştı; yani yargılanmasına yol açan düşüncesini Ustayı anlatan kitapların kaynakçasında, Türk dili ve yabancı diyarlarda tanınmasına vesile olabilmek ömrü- özgürce yansıttığı diliydi. edebiyatı, dilbilim bölümlerinin sayfalarında, akademis- mün en büyük sevinci ve şerefi olur. Bir köylü toprağı- Nâzım korkusu bitmedi. Dün bu gerici kesimin yarattı- yenlerin yazılarını toplayan DergiPark’ta çok dolaştım. nı ve öküzünü, bir marangoz tahtasını ve rendesini na- ğı komünizm korkusu Nâzım’la ilişkilendiriliyordu. Küf- Tek kitabını, birkaç şiirini, çevirisini ele alan yazılar var- sıl severse ben de Türk dilini öyle seviyorum.” lü kafalarda Nâzım hâlâ aynı yerde. Dinci, gerici iktidar- dı; çoğunda Türkçeyi iyi kullandığı belirtiliyordu. Vâ-Nû’lara Mektuplar, s. 84 lar ve şakşakçıları için bugün de Nâzım’ın dünya görüşü- Sözün özü, ilk yazımdan 20 yıl sonra da ustanın salt dil nü paylaşan herkes tehlikelidir. kullanımına eğilen yazı ve yapıtları içeren kaynakça oluş- ALPAY KABACALI’DAN ÖNEMLİ ÖDEV! Komünizm korkusuna başka boynuzlar kulaklar eklen- turamadım. Atlamışsam, yazarları bağışlasın. Okuyucularla yeniden buluştuğunuz, Nâzım’ın do- n di. Son çeyrekte yaşadıklarımızı düşünün, AKP’nin takın- ğumunun 122’inci, Cumhuriyetin 101’inci yılında ya- ‘KİTABA BU ADI, HER DÖNEMDE tısı da düşünce özgürlüğü; yani dil… yımlanan çalışmanız Putları Yıkan Şairimiz Nâzım İKTİDARA YAKIN, TOPLUMA UZAK Hikmet’in Dili’nin 2002’de, 100. Doğum Yıl Dönü- ‘DERS KİTAPLARINDA NÂZIM YOK. KALEMLER OLDUĞUNU DÜŞÜNEREK münde Nâzım Hikmet’e Armağan adlı kitapta yer alan VE NÂZIM’A ÖYKÜNEREK KOYDUM’ ONUN DİZELERİYLE TAŞI GEDİĞİNE “Türkçenin Müziğini Dünyaya Dinleten Şair Nâzım KOYAN YURDUM İNSANI VAR!’ Bu yapıt, sizin sunuşunuzda, arka kapağında da be- n Hikmet’in Dili” başlıklı yazınıza dayandığını öğreniyo- lirtildiği gibi hakkında kitaplıklar dolusu yazılan Nâzım’ın Yapıtın bir yerinde bugün bile Nâzım’ı tanımayan, n ruz. Kitabın öyküsü nasıl başladı? yazdıklarını bilmeyenler var diyorsunuz? dil kullanımına el atan ilk kitap… Adına gönderme ya- Nisan 1999 genel seçimlerinden sonra kurulan koalis- parak sorarsam, bu yapıtla siz de “Putları mı yıktınız?” Birçok yerde, üniversitelerde, dahası TRT’de katıldı- yonda Kültür Bakanlığı DSP’nindi, bakanlıkta oluşturu- “Evet” dersem Nâzım’a saygısızlık, kendime haksızlık ğım oturumlarda komünist Nâzım’ın şans eseri üç beş şi- lan Edebiyat Eserleri Danışma Kurulu’nun başkanı öz- olur. Doğumunun 122’inci yılına dek putları yıkan şairin irle ünlendiğini, Dil Devrimi karşıtı olduğunu söyleyen; lemle andığım Alpay Kabacalı’ydı. dil kullanımına el atmadığımız için önce kendime kızgınım. makalelerini bilmeyen, roman, öykü filan yazmadığını, Alpay Abim 2001’e bir adım kala ödevimi verdi. Arma- Tutuklu Nâzım 1929 Haziran’ında, “Putları Yıkıyoruz” benim gibilerin Kuvâyi Milliye’yi öykü sandığını ileri sü- ğan kitapta Nâzım’ın dil kullanımını yazacaktım. Ödev başlığıyla Resimli Ay’da çıkan iki yazısıyla kendini put- ren koca kafalı poroflar gördüm. önemli, süre kısıtlıydı. laştıran yazarları, şairleri yerden yere vurur. Her dönem- Genç öğretmelerin belleğinde olsa bile ders kitapların- Sevindim; yüzme bilmediğim için de korktum. Uçsuz de iktidara yakın, topluma uzak kalemler olduğunu düşü- da, dolayısıyla gençlerin dünyasında Nâzım yok. >> 4 29 Ağustos 2024