Katalog

MERHABA JACQUES LE GOFF VE JEAN-PIERRE VERNANT’TAN özün Onuru adlı deneme kitabının bu ‘EMMANUEL LAURENTIN’DEN SÖYLEŞİLER’ hafta kapağımızda yer alan usta yazarı- S mızın şu cümlesinin altını çiziyor Feridun Andaç: “İnsan kendini bilgiyle, sanatla donattığı oranda insandır!” Bizi bize anlatan her hikâyenin ucunda bu var- ‘Tarih Üzerine Bir Diyalog’ dır aslında. Edebiyatın gösterip ortaya çıkardığı da biraz bu sanki! Yazılan bir öykünün romanın, Tarih Üzerine Diyalog, Fransa’da Fernand Braudel ve Marc Bloch’un kurduğu şiirin denemenin insana dairliği, ustamızın deyi- “Annales” okulunun yetiştirdiği, Fransa tarihinin iki önemli ismi olan ortaçağ uzmanı miyle: “Akıl-beğeni-söylem”le belirgince öne çıkar. Jacques Le Goff ile eski Yunan uzmanı Jean-Pierre Vernant’ın 2004’te Emmanuel Yazınsal uğraşının odağında yer alan dene- meciliği onun yazı ömrünün nişanesidir. O, bu Laurentin eşliğinde France Culture radyosu için yaptığı söyleşilerden oluşuyor. Yunus türü şöyle tanımlar: Çetin’in çevirisiyle Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan kitapta, Le Goff ile “Deneme, ender bitkilerin en iyi yetiştiği bil- Vernant yetiştikleri dönemi, hocalarını, tarihe olan bakış açılarını anlatıyorlar. gi tarlasıdır; denemeci de hangi tohumun hangi tarlada boy vereceğini en iyi bilendir. Bu uyuşu- sı bir yaklaşım sergilemesiydi. Elbet- MURAT CAN OKAN mu iyi kuramadı mı ürün mevsiminde onu tarla te beşeri bilimler vardı ama sosyal yerine kıraç topraklar karşılar.” bilimlerden de, toplum bilimlerinden ernand Braudel’in ve Marc Bloch’un Ayrıca, bu düşüncesine şunu da ekler: “Aklı gü- de söz etmeliyiz, zira ikimiz de top- öncülüğünde kurulan Annales zellikte, güzelliği akılda arayan bir türdür deneme.” lumdaki insanla ilgileniyoruz. F Okulu’nun, tarih yorumları ve tarihya- 1960’larda başlayan yazınsal uğraşının çıkış Marc Bloch bu hususun altını kalın zımı konusunda büyük bir ağırlığı var. Üs- noktasında insanın varoluşsal gerçekliği, yaratı- kalın çizmişti zaten. Bağ kurmamız ge- telik hem bir gelenek yaratmasıyla hem de cılığı ön plandadır. Söz’ün gücünü orada görür / reken bu kardeş bilimler hangi bilim- temsilcileriyle okul, tarih üzerine otoritelerin anlar / anlatır. Kavrayıcı bilinç, Aydınlanma dü- lerdi? İktisattı. Bugün biraz tuhaf gele- yetiştiği bir merkez konumunda. şüncesi bu bakışının belirleyicisi olmuştur hep. bilir ama iktisatçılar tarihin geçirdiği Bu okulda yetişip alanlarında önemli isim- Deneme onun için bir bakma / görme / anla- bu yenilenmede önemli bir rol oynadı.” ler hâline gelen ortaçağ uzmanı Jacqu- ma / anlatma aracıdır da. Anlatıcılığının Aydın- es Le Goff ve eski Yunan uzmanı Jean-Pi- lanmacı yanı düşünsel derinlik içerir. Özgünlü- İKTİSAT, BİLİM VE TOPLUM erre Vernant, radyo programcısı Emmanuel ğü düşüncede, duyarlılıkta arar. BİRLİKTELİĞİ Laurentin’in gerçekleştirdiği söyleşide yetiş- Dilin vicdanını öne çıkararak konuşur. Kitap- Le Goff ve Vernant, farklı disiplinler- tikleri dönemi, hocalarını ve tarihle kurduğu larına yöneldiğimizde edebiyatın / düşünsel de uzmanlaşmış isimlerle tartışmalarını ilişkiyi anlatıyorlar. 2004’te France Culture dünyamızın birikimine bakışın yansılarını taşı- da anımsatıyor. Meselâ Le Goff, Lévi- radyosu için yapılan bu söyleşi, Tarih Üzeri- yan bir birikimle karşılaşırız. Strauss’la gerilimler yaşıyor. Vernant’ın Roman ve öyküleri, denemeleri, inceleme- ne Diyalog başlığıyla sunuluyor. da tutuştuğu “kavgalar” var fakat bu leriyle bir edebiyat adasıdır O! Masalını Yitiren durum her ikisinin bilgi birikimini artırıyor. İKİ EFSANENİN BULUŞMASI Dev’den Atatürk Anlatıyor’a; Dede Korkut’tan Bahsi geçen bilgi birikiminin nasıl oluştuğunu anlatan Laurentin, 1950’lerden 1980’lere uzanan ve “altın Sözün Onuru’na kadarki bu birikim edebi yol- iki tarihçi, çalışma yöntem ve tekniklerini de paylaşıyor. çağ” diye nitelenen sürecin hem tanığı hem de yorumcu- culuğunun seyrine çıkarır bizleri. Örneğin toplum-yapı ilişkisini kurma süreçlerini anla- su sayılan Le Goff ve Vernant ile söyleşi yapma heyeca- Büyük ustamız Adnan Binyazar kapağımızda. tıyorlar. Her ikisi de uzmanlık alanları olan Ortaçağ ve nını anlatıyor başlangıçta: Feridun Andaç’ın söyleşisi... Eski Yunan’a nasıl bakıp yorumladığını özetliyor. “Jacques Le Goff’un her eseri yıllardır gerek Vernant, Le Goff’la imza attıkları işlerin tam olarak TÜYAP İSTANBUL KİTAP FUARI’NDA Fransa’da gerek yurtdışında ciddi bir okur kitlesine mu- neye denk geldiğine, başka bir deyişle neyi başardıkları- SON ÜÇ GÜN! hakkak ulaşıyor. na ilişkin birkaç cümle kuruyor: 2 Kasım’da başlayan Tüyap 41. İstanbul Kitap Jean-Pierre Vernant’a gelince 1970’lerde Pierre Vidal- “Le Goff ve bendeniz elimizden geleni yaptık, bir yol açtık, Fuarı tüm hızıyla sürüyor. 10 Kasım’da sona ere- Naquet ve Marcel Détienne’le birlikte yayımladığı eserlerin çalıştığımız alanlara yönelik bakış açısını biraz dönüştür- cek fuarda, gazetemizin yazarlarının da yer aldı- başarısı, eski Yunan meraklılarından daha geniş bir kitle dük. Gözden geçirilen şeyler, hakeza noksanlıklar da oldu. ğı panel, söyleşi, atölye çalışmaları, çocuk etkin- tarafından tanınmasını sağlayan (Seuil’ün yayımladığı Ent- Kendime bir konuda pay çıkarabilirim ama: 1964’te kur- likleri ve imza günlerinden oluşan yüzlerce kültür re mythe et politique ve L’Univers, les dieux, les hommes. duğum toplulukta (Eski Toplumlar Üzerine Karşılaştırmalı etkinliğine ev sahipliği yapılmaya devam ediliyor. Récits grecs des origines gibi) eserler sayesinde son za- Üçüncü sayfamızda, ortaçağ uzmanı Jacqu- Araştırma Merkezi, bugün önemli bir merkez hâline gelen manlarda aşılmış durumda. İki ismin diyaloğa girmesini Gernet Merkezi) kendi iş yapma tarzımı veya olaylara ba- es Le Goff ile eski Yunan uzmanı Jean-Pierre sağlamak neredeyse elli yıla yayılan bir teorik yenilenmeyi Vernant’ın Tarih Üzerine Diyalog’unu incelediği kış açımı hiçbir zaman dayatmaya kalkmadım.” ve kavramsal buluşları anlatmak anlamına da geliyordu.” yazısıyla Murat Can Okan yer alıyor. Tarih Üzerine Diyalog, Le Goff’u ve Vernant’ı buluş- Laurentin’in heyecanı boşuna değil zira tarihi anlatıp Y. Bekir Yurdakul, usta yazar ve çevirmen Celâl turan; ikilinin bir ufuk turu yaparak tarih üzerine düşün- yorumlayan ve tarihyazımı konusunda kalem oynatan Le Üster’le 60 yılı bulan çeviri emeğini, özellikle de mesi için okuyucuya kapılar açtığı bir söyleşi metni. Goff ve Vernant efsaneleşmiş iki isim. çocuk yazını alanındaki çalışmalarını konuşuyor. Laurentin de bunu vurgulayarak bir belirlemeyle söy- İki usta, geçmişlerinden bahsederken 1900’lerin başından Mehmet S. Aman, usta kadın yazarlarımızın leşinin tarihselliğine dikkat çekiyor: alarak Fransa ve Avrupa tarihini anlatıyor, değişim ve dö- Cumhuriyet Kitapları tarafından yayımlanan ya- “Söyleşinin hiç kuşkusuz en şaşırtıcı yanı, bu iki tarih- nüşümlerin yaşamlarını nasıl etkilediğini ortaya koyuyor. pıtlarına ilişkin bir seçki sunuyor. çinin içinde yetiştikleri toplumsal bağlama hissettikle- Le Goff’un ifadesiyle “kurtuluş” dönemlerine ait bu Bülent Ayyıldız, Necdet Adabağ’ın çevirdiği ri borcu teslim etme tarzları: Jacques Le Goff ortaya gö- iki tarihçi; 1920’lerin, 1930’ların, 1940’ların ve 1950’le- Ludovico Ariosto’nun üç ciltte tamamlanacak, zü pek varsayımlar atmasına imkân tanıyan 1960’ların rin dönüşümlerini, çalkantılarını ve politik sarsıntıları- insanın kendisiyle, hayatla ve duygularla mü- ve 1970’lerin canlı ve verimli kurumlarına şükran duyu- nı yaşamöyküleriyle paralel biçimde sunuyor. Bu sunuşa, cadelesinin destanı niteliğindeki Çılgın Orlan- yor; Jean-Pierre Vernant ise Yunan kenti üzerine yürüt- kendilerine yol gösteren hocaları, yaşamlarında büyük do’sunun ikinci cildini inceliyor. tüğü araştırmaların Komünist Parti’den kopuşuna çok önemi olan Annales Okulu da dahil elbette. Abdullah Ezik, Behiç Ak’ın doğa, sanat ve ye- şey borçlu olduğunu kabul ediyor. Diğer yandan, Fransa’daki dilbilim-tarih yakınlığın- tenek üzerine düşündürdüğü yeni çocuk roma- İktisat, bilim ve toplum ‘Annales’ tedrisatından geçmiş dan ve farklı disiplinlerin tarihle işbirliğinden de bahse- nı Bülbüllerin Şarkı Söylediği Yer’i tanıtıyor. bu öğrencilerde iç içe geçerek önyargısız ve sorgulayıcı diyor Le Goff ve Vernant. Le Goff, söz konusu işbirliğine Y. Bekir Yurdakul, Mehmet Atilla’nın onca ba- bir araştırmayı beslemiş.” n ve yakınlığa ilişkin bir not düşüyor: şarının kahramanının yaşamına sahici bir ışık “Braudel, Lombard ve Annales yeni bir tarih yapma Tarih Üzerine Diyalog / Jacques Le Goff, Jean-Pi- tuttuğu Atatürk’le Bir Gün’ünü merceğe alıyor. erre Vernant / Çeviren: Yunus Çetin / Yapı Kredi tarzı olduğunu öğretti bana. Bu yeni tarihin bir özelli- Kısa tanıtımlar ve Mustafa Başaran’ın hazırla- ği de diğer bilimlerle diyalog kurması ve disiplinlerara- Yayınları / 52 s. / 2024. dığı Bulmaca ile düşün trafiği sürüyor! İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. KITAP Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.