Katalog

Toplumumuza yeni bir anaya- sa dayatıldığı koşullarda bir aydı- SERVER TANİLLİ nın ülkesine çağdaş bir yaşam biçi- “150 yılı aşan Aydınlanma hareketinin mi önerisi olan bu yapıtında, Türki- tüm değerleri tehlikededir. ye’deki demokrasi kavgasının temel doğrularının altını çizdi. Toplumda aklın ve bilimin öncülüğü, insan hakları ve demokrasiye yönelişin ‘YARATICI AKLIN SENTEZİ: başta gelen koşuludur ve FELSEFEYE GİRİŞ’ “Eldeki kitap, bu haince çağdaşlaşma için Aydınlanmadan tezgâhlanıp sürdürülen tuzağa kar- başka bir yol da yoktur.” şı çıkmak için yazıldı; o tuzağı ha- zırlayanların ideolojisi olan ‘Türk- ‘LAİK DÜZEN’İN İslam sentezi’nin önüne dikilmenin VAZGEÇİLMEZLİĞİNE amacını taşıyor: DİKKAT ÇEKTİ! Adı buradan ileri geliyor ve ancak yaratıcı akıl bir Dinsel bağnazlığın iyice yoğunlaştı- sentez kurabilir” diyerek felsefeyle barışmak, felsefeyi sevmek, yaşamını anlamlı kılmak isteyenlere bir başu- ğı ülkemizde aydın duyarlılığıyla laik- lik ve din sorununu işlediği İslam Çağı- cu kitabı sundu: Yaratıcı Aklın Sentezi: Felsefeye Giriş. Yaşamın kendisi, anlamı, bilinci olan felsefenin ne mıza Yanıt Verebilir mi? adlı yapıtında, “Türkiye gibi Aydınlanma yolunda nice olduğunu, yaşama anlam vermeyi, kendi olmayı, asıl görevinin doğruyu aramak olduğunu herkesin kolayca menzillere erişmiş; akılla bilimi tek yol anlayacağı bir biçemle anlattı. gösterici olarak benimsemiş ve öyle ol- duğu için de laik ilkeleri kabul etmiş bir TANİLLİ’NİN KALEMİNDEN ÇAĞLAR ülke” için demokrasinin bir parçası olan ÖTESİ İKİ DEHA: VOLTAIRE VE HUGO! “laik düzen”in vazgeçilmezliğine dik- Voltaire ve Aydınlanma’da, özgürlükler, akıl, ada- kat çekti. let, insan hakları, hoşgörü için, bağnazlığa, yobaz- 150 yılı aşan Aydınlanma hareketinin lığa karşı mücadeleye adanmış bir yaşamın sahi- tüm değerlerinin tehlikede olduğunu söy- bi, bir “davaya bağlı” aydın tipinin ilk örneği olan ledi: “Toplumda aklın ve bilimin öncülü- Voltaire’i; Victor Hugo / Bir Dehanın Romanı’nda, ğü, insan hakları ve demokrasiye yönelişin “Zaferi ve yenilgiyi, savaşı ve barışı, özgürlüğü başta gelen koşuludur ve çağdaşlaşma için ve baskıyı, imparatorluğu ve cumhuriyeti, devrimi ve Aydınlanmadan başka bir yol da yoktur.” karşı devrimi tanıdı. Kaygıları ve çelişmeleriyle İnsanlığı Nasıl Bir Gelecek Bekliyor? yaşadı bunları, ama yaşadı. Çağ ona çok şey verdi, adlı yapıtında, dünyanın, bugünün so- o da çağına” dediği Sefiller’in yazarı Victor runlarını, çözüm yollarını yazdı ve ge- Hugo’nun yaşamını anlattı. lecekle ilgili güçlü tahminleriyle önü- müzdeki yolu aydınlatmaya çalıştı. 21. FRANSIZ DEVRİMİ’Nİ VE FELSEFESİNİ yüzyıllardan beri yaşanan da bir devrimdir: ‘Kadınlar yüzyıldaki temel çelişkileri, insanlığın önünde çözüm TÜM DİNAMİKLERİ VE PORTRELERİYLE Devrimi’! Ona karşı çıkmak ise mümkün değildir… bekleyen büyük sorunları tartıştı. İRDELEDİ! Bu yolda verilecek mücadelede erkeklerin payı da Dünyayı Değiştiren On Yıl’da, “çağımıza açılan bü- IRKÇILIĞI VE KÖKTENDİNCİLİĞİ önemlidir. Ne var ki yolları asıl açacak olan, kadınla- yük kapıdır” dediği Aydınlanma devriminin beşiği MERCEĞE ALDI, MÜCADELE YOLLARINI rın bilinçlenmesi ve eylemi olacaktır. Kadınlar, kadın- Fransız Devrimi’ni ayrıntılarıyla yorumlayıp felsefe- ARAŞTIRDI! larımız da bu uğurda ne olursa olsun savaşıyorlar...” sinin kökenlerini araştırdı: Küreselleşen kapitalizmin dünyaya getirdiklerini, “Fransız Devrimi, insanlık tarihinin dönüm nokta- ‘DİN VE POLİTİKA: LAİK BARIŞIN dünyayı nasıl yağmaladığını, insanlar arasındaki eşit- larından biri; yalnız Fransa ile ilgili değil, bütün in- DOSTLARI VE DÜŞMANLARI’ sizliklerin derinleşmesini, yaygınlaşan ırkçılığı ve sanlığı kucaklayan bir olay. Avrupa’daki öteki bur- Din ve Politika: Laik Barışın Dostları ve köktendinciliği mercek altına aldı. juva devrimlerinden farklı olarak, sonuçları evrensel Düşmanları’nda, Rönesans ve Aydınlanma Çağı’nın Tarihin her zaman öğretici olduğunu, yeni liberaliz- bir burjuva devrimidir.” ürünü olan laikliğin Fransa’da yeşermesinden başla- min barbar çarklarına karşı bir ütopya ihtiyacının doğ- Fransız Devriminden Portreler’de, Fransız yarak tarihini anlattı. duğunu, yeni bir yurttaşlık, ufuk ve hümanizma arayı- Devrimi’nin akışını belirleyen Robespierre, Mirabe- Türkiye’nin 20. yüzyılın başlarında katıldığı bu çı- şının gerektiğini, “daha insanca bir dünyanın müm- au, Marat, Danton, Saint-Just, Babeuf, La Fayette gi- ğırda 1923 Devrimi’ni yaptığını, Cumhuriyetin ku- kün” olduğunu yazdı. bi devrimcileri ve dönemin ünlü kişilerini (16. Louis, rucu devrimcilerinin bağımsızlığın yanı sıra, devleti Hoşgörüsüzlüğün kaynakları dediği ırkçılığa ve Marie Antoinette, Napoleon Bonaparte) ve kadınları- bir “laik ve demokratik cumhuriyet” ilkesine göre ye- köktendinciliğe karşı nasıl mücadele edileceğinin yor- nı, bilginlerini, sanatçılarını tanıttı. niden kurduğunu, kültüre ve topluma çağdaş bir içe- damını araştırdı. rik kazandırdığını belirtti ve bu çehresiyle, Müslüman TÜRKİYE’DEKİ DEMOKRASİ KAVGASININ ‘DEĞİŞİMİN DİYALEKTİĞİ VE DEVRİM’ dünyada tek ve öncü örnek olduğunu vurguladı. TEMEL DOĞRULARININ ALTINI ÇİZDİ! Değişimin Diyalektiği ve Devrim’de, enternasyo- Bugün laiklik ilkesinin dinci ve İslamcı saldırılarla Türkiye’deki demokrasi kavgasının temel doğrula- nalizmi, ulusal sorunu, çevre sorunlarını, feminizmi, rının altını çizdiği, 12 Eylül’le birlikte toplumun ileri- karşı karşıya olduğunu, devleti laiklik düşmanlarından sosyal demokrasiyi, sosyal devletin bunalımını, bilim kurtarmak gibi bir görevin ortaya çıktığını belirtti. ye dönük yürüyüşünün önünde barikatlar kurulduğunu ve sanatın bugününü işledi. aktaran Nasıl Bir Demokrasi İstiyoruz?’da bu soruya HAKKINDA YAZILAN KİTAPLAR... Marksizmin ufuk açıcılığını nasıl sürdürmesi gerek- verilecek yanıt “yurtseverliğimizin ve insan yanımızın Hakkında Çağına ve Halkına Sorumlu Server tiğini araştırarak özellikle Sovyetler’deki uygulama- denek taşı”dır dedi: Tanilli (Alpay Kabacalı), Koşar Adım Bir Hayat / sında resmi bir felsefe haline getirildiğini, yapıtlarının “Türkiye’de demokratlık ırkçı, şoven, milliyetçi Server Tanilli (Fevzi Karadeniz), Server Tanilli “kutsal metinler”e dönüştürülüp dogmatikleştirildiği- duygulardan arınmayı; her türlü düşünce ve örgütlen- “Düşünce üretiminin durak bilmeyen dinamosu” ni, özünden koparıldığını söyleyip eleştirdi. me hakkına saygılı, çok boyutlu ve tutarlı bir demok- (Öner Yağcı) adlı kitaplar yazılan Tanilli’nin düşün- rasi için ödünsüz mücadele vermeyi gerektiren -ala- NE OLURSA OLSUN SAVAŞIYORLAR: celerinin temelinde insanın, aklın ve bilimin öncülü- bildiğine- zor bir görevdir; zor olduğu kadar onur- KADIN SORUNUNUN NERESİNDEYİZ?’DE ğünde kendi kaderine egemen olabileceği düşüncesi lu bir görev de. Aydınlar, başta sizler bu göreve sa- ‘KADINLAR DEVRİMİ’Nİ SELAMLADI! Aydınlanma vardı. hip çıkınız.” Ne Olursa Olsun Savaşıyorlar: Kadın Sorununun Felsefeden bilime, siyasetten sanata, tarihten eğiti- Neresindeyiz?’de, kadın-erkek eşitsizliğinin nedeninin EĞİTİMİN DEMOKRATİKLEŞTİRİLMESİ me, dinden demokrasiye toplumsal olan, insani olan ZORUNLULUĞUNU VURGULADI! doğadan değil tarihten gelen bir sorun olduğunu, kadın- her şeyle ilgili tüm yapıtlarında, insanın dünyayı de- ların toplumsal hayatta uğradıkları ayrımcılığı anlattı. Nasıl Bir Eğitim İstiyoruz?’da, ülkemizdeki eğiti- ğiştirmesi savaşımının dünü, bugünü ve bu savaşımı min temel sorunlarını gündeme taşıdı. Kadınların hâlâ “ikinci sınıf ve görünmez” olduğu- verenlerin emeğine saygı, sevgi, şükran duygusu, de- Osmanlı eğitiminden Cumhuriyetin laik eğitim anla- nu yazarak “Kadınlar Devrimi”ni selamladı: ğerbilirlik vardı. “Kadınların tarihi, genel tarihten olduğu gibi er- yışına, Köy Enstitülerinden laik eğitimin darbelenme- Dünyanın ve toplumun nasıl değiştirileceğini an- sine tarihini sundu ve eğitimin demokratikleştirilmesi keklerin tarihinden de ayrılmadan, her iki cinsin eşit- latan kitaplarıyla aydınlatmaya devam eden Server zorunluluğunu vurguladı. liğine doğru ağır ağır yürümüş bir tarihtir; 19. ve 20. Tanilli’ye özlemle, saygıyla. n 6 28 Kasım 2024