Katalog

Amcasının kızı Amelie, Heine’nin tutkulu aşkına yanıt mı ele alınır. İkinci bölümde şairin Nordemey Adası’ndaki vermez. Heine “içli” mutsuzluğunu ortaya koyan şiirler günler, izlenimci bir ressam gibi yansıtılır. yazıp durur uzun bir süre. Üçüncü bölümde Heine’nin ilk sevgilisi Therse’e duy- Heine, amcasının desteğiyle Bonn’da hukuk öğrenimine duğu aşkın esintileriyle karşılaşır okur. Dördüncü bölüm başlar. Önemli şairler Arndt, August Wilhelm Schlegel’in olan “İngiltere Notları”nda yeni bir din kavramı gibi “öz- gürlük” kavramı işlenir. derslerini izler. Sonra Berlin’de sürdürür öğrenimini. Hu- kuktan çok felsefeye, edebiyatla ilgidir. ‘ROMANTİZM OKULU’ Ünlü filozof Hegel’in öğrencisidir, Berlin’deki edebiyat Romantizm Okulu ise Ömer B. Albayrak tarafından di- çevresiyle tanışır. Romantik duyguların, aşk kırgınlığının limize kazandırıldı (Yapı Kredi Yayınları / 2006). Fran- izleriyle örülü ilk kitabı Şiirler (1821) yayımlanır. sızlara Almanları, Almanlara Fransızları her türlü konuda ‘ŞARKILAR KİTABI’ bilgilendirdiği ama daha çok edebiyat, siyaset, yazar, ki- “İşte şiirler, Etna’nın lavları/ Gibi taşkın, bağrımdan/ tap eleştirisi yazılarından oluşan yapıtı da çok ses getirir. Kıvılcımlar saçarak fısşkırdı/ Etrafa bir zaman.” Beh- Bu kitapta Heine, “Avrupa’nın geçmişi geride bırakıp çet Necatigil, ünlü mü ünlü Şarkılar Kitabı’nı (Adam Ya- yüzünü gelece dönme sürecindeki çalkantıları yaşadığı yınları / 1982) çevirmesiyle, “Alman edebiyatının roman- bir dönemde, sade Almanya için değil, tüm Avrupa için” tizmden realizme geçiş döneminin en önemli şairi”ini da- düşündüklerine yer verir.” ha yakından tanırız. Paris’te yaşamaya başladığı yıllarda başlar yazmaya. Ya- “Çoğunlukla derinliğine ve acı bir duyarlık, yer yer üz- hudi olduğu için kendi yurdunda dışlanan Heine, oluşmak- gün tatlı bir eğlenti havası yansıtan şiirleri Almanya’da ku- ta olan yeni Avrupa’nın çelişkilerini, bu çelişkilerin çözü- şaktan kuşağa birer halk türküsü gibi” söylenegelmiştir. münü, romantiklerin milliyetçiliğiyle değil Avrupalı olmak- Şiirlerinin bazılarını Schubert, Schumann, Brahms bes- ta bulur. Edebiyatçılar, kitaplar üstünden geçmişin eleştiri- telemiştir. Onu dünya şairi yapan Şarkılar Kitabı (1827) siyle birlikte yeni oluşumlara dikkat çekmeye çalışır. Şöy- çok önemlidir. le diyor bu yeni bakış için: “Sık sık insanları geçmişin me- zarlarına bakmaya iten tuhaf, ürkütücü merak! Böyle şey- BEHÇET NECATİGİL: ‘ZAMANA EN ler olağandışı dönemlerde, bir çağın kapanışının ardından DAYANIKLI KİTAPLARDAN BİRİ; ya da büyük bir felaketten önce gerçekleşir.” ŞARKILAR KİTABI!’ “Neyim mi var, küçük kız,/ Almanya’da çoklardan olan şey:/ Erken yaşlarda yazılmaya başlanan bu kitap için “za- En ağır acılar söylenince/ İçlerinde benimki de bulunur.” mana en dayanıklı kitaplardan biri” diyor Necatigil: ‘SEYAHAT TABLOLARI’ “Şairin gençlik heyecanı ve tutkuları, ümit ve ümitsiz- HEINRICH HEINE KLİNİĞİ “Hoşça kalın, cilalı salonlar, / Perdahlı baylar, kaypak ba- likleri kafa ve gönül bunalımları, artistik çabaları bu şiir- Son olarak,17 Kasım - 21 Aralık 2006’da, kulak çınla- yanlar! / Dağlara çıkayım, dağlara, / Gülerek size bakmaya.” lerde dile geliyor. mam nedeniyle kaldığım Heinrich Heine Kliniği’ndeki gün- 1824 yılı Eylülü’nde Harz Dağları gezisine çıkar Heine. Romantik bir genç ruhunu tam anlamıyla yansıttığı, ra- lerimden de söz etmem ne kadar doğru olur bilmiyorum. Goethe’ye uğrar. Hukuk fakültesini bitirir. Hıristiyan olma- hatlıkla söylenebilir. Bunlar gönüle seslenen şiirlerdir; oku- Heinrich-Heine-Klinik’te, yanımda Heine’nin Behçet dığı için diploması bir işe yaramayacaktır. O yüzden din de- yucuda yaşantı birlikleri yaratır; yalnız bir millete özgü ka- Necatigil’in çevirisi olan Şarkılar Kitabı da vardı. Pots- ğiştirip Protestan olur. Böylece “Avrupa kültürüne bir giriş rakter ve kültürü değil, evrensel bir ruh yapısını vurgular. dam’daki Neu Fahrland köyünün içinde Heinrich Heine bileti” aldığını söyleyerek durumuyla gırgır geçer. Kalbim koşmaları, ağıtlarıdır; esnek, yumuşak, saydam Yolu vardı ve ben o yolda ne çok düş kurdum, şiir düşün- Londra, Münih, İtalya, Hamburg, Berlin, Potsdam ge- şarkılardır. Çağlar süresince, âşık gönüllerin, yanan yü- düm; kulak çınlamamı unutmak, çınlamayı bastırmak için. zilerinden sonra 1831’de Paris’e yerleşir. Almanla- reklerin hicranlarını, yalnızlık, terk edilmişlik ve ruh geri- Kulak çınlamam geçmese de Heine bana şiirleriyle çok ra Paris’ten / Fransa’dan, Fransızlara Almanya’dan siya- limlerini veren şiirlerdir.” yardım etti. Şiirler esinlendirdi. Heine, 1829’da üç ay si, kültür haberleriyle seslenen gazeteci olarak çalışmaya Necatigil’in bu can alıcı kitabı, şiirleri derinden kavra- kalmış bu gölüyle, ormanıyla, küçük köyüyle olağanüs- başlar. “Fransızlarla Almanları fikir alanında birbirine yıcı yorumlarına eklenecek fazla bir şey yok. Devamında tü manzaralı yerde. Heine’nin “Eğer vücudunla ruhun bağlamak, karşılıklı bilgisizlik ve güvensizlikleri aradan Necatigil şöyle söyler: uyumluysa, asıl harmoni budur” düşüncesinden doğmuş kaldırmak” için çabalamaya başlar. Paris’teki şair, yazar- “Heine’yi o şehirden ötekine çeken büyüde, güçte, bi- Heinrich-Heine adını alan klinik. larla, sanat çevresiyle dostlukları gelişir. zim saz şairlerimizde olduğu gibi mutsuz aşklara, gurbet 1946’da klinik kurulmaya başlanmış, 1952’de yaşama Pertev Naili Boratav tarafından üç cilt olarak (1945-48) acılarına, çağıyla çatışma halinde olanlara benzerlikler geçmiş sanatoryum olarak. Giderek pek çok bölüm de ek- çevrilen Seyahat Tabloları (1824-1831) dört cilttir. Ölçü- bulmamak imkânsızdır.” lenmiş, seçkin bir yer haline gelmiş. Bu kitaptaki şiirlerde Yunan mitolojisi de ağırlıklı yer lü uyaklı, düzyazıların yer aldığı yapıtta Heine, gezi izle- “Önce umudum yoktu,/ Dayanamam sandım;/ Sorma- alır. Şarkılar Kitabı Alman halk şiirinden, masallardan, nimlerinin yanında siyaset, kültür, edebiyat üstüne görüş- yın nasıl oldu,/ Ama işte dayandım.” n efsanelerden beslenen lirik, yapyalın şiirlerden oluşur. lerini düşüncelerini dile getirir. 1 Şarkılar Kitabı, Heine yaşarken 13 kez basılmış. Japonca- İlk bölümde Göttingen Üniversitesi’nin sıkıcı ortamın- Şarkılar Kitabı / Heinrich Heine / Çeviren: Behçet ya çevrilen ilk Almanca şiir kitabı olmuş. dan Harz Dağları’na kaçan (giden) şairin dağdaki yaşa- Necatigil / Adam Yayınları / 1982. CHARLES HARINGTON’DAN ‘İNGİLİZ KOMUTAN ANLATIYOR: İSTANBUL’DA İŞGAL YILLARI’ “Bu sıralarda Yunanlılar hücuma geçti ve te Ypres ve Flanders’te çarpıştı, kes Antlaşması nasıl imzalandı?”, biraz başarı kazandılar. O başarıyla ateşkes antlaşmalarının imzalanışı- “İsmet Paşa’yla dostluğu ne şartlar yetinselerdi işler çok farklı olurdu an- nın ardından ise İmparatorluk Ge- altında oluştu?”, “İngilizler Türklerle cak başlangıçtaki bu zafer onları öyle coş- nelkurmay Başkan Yardımcılığı gö- savaşın eşiğine nasıl geldi?”, “İstan- turdu ki savaştan haberi olmayan, ancak, revine atandı. bul gerçekten tek kurşun atılmadan “Ankara’ya doğru” savaş çığlıkları atan İstanbul’un işgal süreci Mond- mı alındı?”, “Refet Paşa’yla araların- kurmayıyla Kral geldi ve sonrasında gayet ros Ateşkes Antlaşması’yla baş- daki gerilimin sebebi neydi?”, “Müt- yetersiz hazırlıkla, nizamsız ve vahşice atıl- ladı. Sevr Antlaşması’nın ardından tefik İşgal Orduları İstanbul’u nasıl dılar. Bu durum, gerçek bir asker olan ve da Charles Harington, Müttefik İş- terk etti?” gibi sorulara yanıt onları Sakarya Nehri’nde kati suretle gal Orduları Başkumandanı olarak veriyor. durduran Mustafa Kemal’in kalbindeki General George Milne’nin yerine Kitap, Britanya İmparatorluğu’nun ateşi yakmış olmalı.” Kitaptan... atandı. 1920 ve 1922 yılları arasında hem sivil hem de askeri durumuna, İstanbul’un İşgal Orduları Başku- işgalde İstanbul ve Anadolu’daki du- harles Harington, Kraliyet Harp mandanı olarak görev yaptı ve bu ruma ve İngilizlerin Milli Mücadele hakkındaki tu- C Akademisi’nde gösterdiği performansıy- sırada Milli Mücadele’ye tanık oldu. tumuna ışık tutuyor. n Charles Harington, İngiliz Komutan Anlatıyor: la kısa süre içerisinde adından söz ettirme- yi başardı ve mezuniyetinin ardından Güney İstanbul’da İşgal Yılları (Çeviren: Tuğçe Akyüz / İngiliz Komutan Anlatıyor: İstanbul’da İş- Afrika ve İrlanda’da görev yaptı. Birinci Dün- Kronik Kitap) adlı kitabında, “Sultan Vahideddin’i gal Yılları / Charles Harington / Çeviren: ya Savaşı’nın patlak vermesiyle birlikte cep- İstanbul’dan nasıl çıkardı?”, “Mustafa Kemal heye giden Harington, İkinci Ordu’yla birlik- Paşa’yla temasları oldu mu?”, “Mudanya Ateş- Tuğçe Akyüz / Kronik Kitap / 320 s. / 2023. 8 16 Şubat 2023