Katalog

90’LI YILLARIN KARANLIĞINDA, AYDINLIĞI ARAYANLARIN ÖYKÜSÜ… Bir ‘temmuz türküsü’: ‘Yediveren’ Usta yazar Öner Yağcı’nın, duru, akıcı ve çarpıcı anlatımı ile 90’lı yıllara kapı araladığı Yediveren, uzun bir aradan sonra Cumhuriyet Kitapları etiketiyle yeniden okuyucularla buluştu. Küreselleşmenin her alanda yarattığı yozluk, baskıcı bir ideolojinin yarattığı karanlık ve kendine yabancılaşan toplum içerisinde aydınlığı arayan bir avuç insanın umut dolu öyküsü Yediveren. Öner Yağcı ile anı-roman niteliği taşıyan ve bugünü de özetleyen Yediveren üzerine konuştuk… hem bu işlerin karşısında duruşları anlattım. Bir beldenin nasıl daha yaşanılabilir, daha sevilebilir duruma getirilmesini de bu adımlara karşı çıkışların iç- ten de olabileceğini, olduğunu aktardım. AYDINLAR ORDUSUNUN KOMUTANI GİBİ SAVAŞAN AZİZ NESİN VE ROMANIN ‘URAL ARMAY’I! n İstanbul’da Berrin’e âşık oluyor Muhsin Candan. Oldukça romantik başlayan aşk, “çürüyen İstanbul”da “çürüyerek” bitiveriyor. “Tüketilen değerlere karşı sa- vaşan, toplumcu” Muhsin Candan ve “zengin koca ile evlenip geleceğini garanti altına almak isteyen” Ber- rin… En nihayetinde bu aşk mutlu sonla bitemez miydi? İstanbul her türlü yağmalanmaya, çirkinleştirilmeye karşın hâlâ güzellikleri bağrında saklamasını biliyor. O aşkı, toplumsal çürümüşlüğün bir görüntüsü olarak ele aldığım için böyle noktaladım. Aşkın da kirletilmekte olduğunu vurguladım. n Aziz Nesin, Ural Armay özelinde karakterleri etki- leyen en önemli yazar kitabınızda. Hatta Ural Armay, “Karanlığa direnen Türk insanının onurlu dedesi o!” diyor Nesin için. Bence 90’lı yıllara damgasını vuran simge aydınları- EDREMİT BELEDİYESİ mızdandır Aziz Nesin. Aydınlar ordusunun komutanı gi- bi savaştı. O yılların Türkiyesi’nin romanında Aziz Nesin olabileceğine karşı duruş, Cumhuriyet değerlerini yok MEHMET S. AMAN olmazsa olmazdı. Ural Armay’ı da, Anadolu’nun her yö- etme isteğinin bir parçasıdır. resinde karanlıkları göğüsleyen ve ellerinden geleni yap- mehmet.aman@cumhuriyet.com.tr maya ömürlerini veren aydınlarımızın bir simgesi olarak ‘ÜLKEMİZİN PANORAMASINI ROMAN ‘MUHSİN CANDAN DUYARLI TÜM seçtim. Kırklareli’ndeki Erdoğan Kantürer, Ünal Başkur, BOYUTUNDA ÇIKARMAYA ÇALIŞTIM!’ SANATÇILARIN BİR SİMGESİDİR!’ Ayancık’taki Rifat Örnek, Sinop’taki Semra Armay gibi. n Yediveren, bir anı-roman niteliğinde. n “Sancı” bölümüyle başlıyor kitabınız. “Romanın Kırklareli’nden Sinop’a, Ayancık’tan Sivas’a, ora- ne anlamı kalıyor dünyanın anlamı yok ediliyorsa?” ‘ÖZELLİKLE YAŞAMA SARILMADA dan İstanbul’a kadar yaşanmışlıklar özeti gibi. Ancak gibi sorular üzerine git geller yaşıyor Muhsin Candan. UMUT VE MORAL KAYNAĞI DOKTORLARIN Sinop’un özel bir yeri var. Kurgunuzu niçin bu izlek üzerinde sürdürdünüz? ANLATIMINA GENİŞ YER VERDİM’ İstanbul’un dışında, Anadolu’nun birkaç yöresini ele ala- Küreselleşmenin yaşama kültürümüze ve sanatın her n “Temmuz türküsü” olarak nitelendiriyorsunuz rak bütüne ulaşmaya çalıştım. Bunları Anadolu’nun her dalına yönelik kuşatma ve saldırısı, edebiyatçıları da et- “Yediveren”i. Sivas’ta yaşananları, hastanedeki üç yöresinde toplantılara katılan ve gözlemler yapan bir ya- kiliyor. Buna eklenen çağ dışı bağnazlık- doktorun ağzından dinliyoruz. zar olarak yaşadıklarımdan bilinçle seçtim. larla yüklü ırkçı ve dinci ideolojilerin bu- Özellikle doktorların anlatımına geniş yer verdim. Ya- Sivas katliamı, 90’lı yılların başında ya- nalttığı bir topluma dönüştük. Bu dönü- şamla ölümün arasında var onlar. Toplumsal yaşamda şadığımız ve toplumsal tarihimizin en ka- şümden yazarlar da payını alıyor. neyi seçeceğimiz konusunda bir yanlışlık görülüyorsa ra günlerinden biridir. O yılların öznesi ol- Muhsin Candan’ın yaşadıkları, gözlem- doktorların yaşama sarılmada umut ve moral kaynakları ması doğaldır. leri, sancısı, insanlaşma, özgürleşme, çağ- olduğunu düşünüyorum. Kırklareli’nde, içinde bulunduğumuz daşlaşma derdi olan her yazarın da içinde günlerin temellerinin atıldığı 40’lı yıllar- olduğu durumu belirleyen bir gerçeklik- YEDİVEREN TÜRKÜLER VE ŞİİR! da öldürülen Sabahattin Ali’yi sahiplenme tir. Ülkemizin birkaç yöresinde, 90’lı yıl- n Hatırı sayılır oranda türkü var Yediveren’de, keza coşkusu, insanlaşma sevdalılarının yeni- larda yaşananların aktarıldığı kesitler, bu- şiir. Kitabınızı türküler ve şiirlerle ilerletmenizdeki dü- den ayağa kalktığının göstergesiydi ve ör- güne nasıl geldiğimizi gösteriyor. Sözün şünceniz neydi? nek alınmalıydı. özü, Muhsin Candan duyarlı tüm sanatçı- Tarih boyunca toplumlar türküleriyle, şiirleriyle var. 90’lı yıllarda yerel yönetimlerin sos- ların bir simgesidir. Toplumların acıları, sevinçleri, umutları, düş kırıklıkları yal demokrat bir partiye geçmesiyle büyük n “Postmodernist dalgaya kapılmış, türkülerle, şiirlerle taşınmış gelecek zamanlara. bir coşku yaşanmış ve Anadolu’nun bir- kendisini edebiyatın hakemi sanan” gibi Milattan öncenin filozofu Miletli Thales’in “Türküleri çok yöresinde şenlikler, festivaller düzen- sıfatlarla nitelendirilen Hilmi Polat Ha- yapanlar, yasaları yapanlardan güçlüdür” sözünü Ya- lenmeye başlanmıştı. Sinop ve Ayancık’ı ramioğlu, Muhsin Candan’ı “bilgisiz- şar Kemal, Türkiye İşçi Partisi’nin 1965’teki seçim ko- da bu yaşanan gerçekliğin simgeleri olarak lik”, “kültürsüzlük”le aşağılarken “Her- nuşmasında Tülay German’ın “Yarının Şarkısı” eşliğin- kes yazmak zorunda mı” diye soruyor. seçtim. Böylece ülkemizin genelinin panoramasını bir de çağımıza getirmişti: “Bir yarın olmalı /Başka türlü Haramioğlu ve Candan çatışmasını özetleyebilir misiniz? roman boyutunda çıkarmaya çalıştım. bir şey/ Bir aydın, bir güzel / Yarına varmalı”. n Ayancık’ın belediye başkanı “örnek başkan” var. Sanatın merkezinden başlamak doğrusudur. İletişim Bu söz tarihsel bir türkü ve şiir özeti olduğu için top- araçlarıyla, reklamıyla gidişatın İstanbul’da belirlendi- Partisinin hizipçiliğinde eriyen, yalnızca yurttaşlarına lumumuzun umut ve özgürlük arayan kesiminde hemen ğinin tersini kimse söyleyemez. Bunun nasıl yaşandığını hizmet etmek isteyen bir başkan. karşılığını bulup sloganlaştı. 90’larda Sabahattin Ali’nin somutlama açısından böyle bir çatışmayı merkeze aldım. Başka birçok yerde de benzer olayları gözlemlediğim şiirlerinden bestelenen Aldırma Gönül Aldırma, Benim Cumhuriyetin getirdiği insanlaşma devrimi ile yalnız- için yazdım. İyilerin içinde kötülerin, kötülerin için- Meskenim Dağlardır gibi şarkıları da yarın arayışındaki ca varlıklı ve soyluların değil sıradan insanın da aydın de iyilerin olması kaçınılmaz. Hem güzel yapılan işleri, aynı serüvenin bir parçasıdır. n 4 25 Ağustos 2022