Katalog

‘TARİHE YANİ ZAMANDİZİNE DİYALEKTİK AÇIDAN BAKTIK’ n Bu bağlamda zamandizinde Cumhuriyet Devrimi ve Karşı Devrim’e ilişkin kronolojik düzlemde neden “Devrim ve Karşı Devrim ve sonuçlarıyla iyice beliren / öne çıkan siyasal, arasındaki iç diyalektik, toplumsal, ekonomik alanlarda tarihsel kırılmalar ve gerçeklere ilişkin özellikle başat dönemler bazında ne- ancak toplumun gelişme ler söylersiniz? evreleri, Din Tarım Toplumu Bu zamandizin çalışmasının en önemli özelliği, tarihe diyalektik yöntemle bakmasıdır. Yapısı ve Kentsel Endüstriyel Bir başka deyişle, Cumhuriyet’i reddeden “Karşı Toplum Yapısı arasındaki Devrim” tepkilerinin daha Kurtuluş Savaşı sırasında to- farklar ve sınıfsal nitelikler humlandığını ve Cumhuriyet ilan edilirken ortaya çıktı- ğını bu ciltte, nesnel olaylarla gösterdik. iyi bilinirse anlaşılabilir. Devrim ile Karşı Devrim arasındaki bu diyalektik iliş- Elbette içteki sınıfsal ve siyasal ki, her üç cilde de egemen olan yaklaşımımızın hâkim diyalektiğin anlaşılması da dış yöntemidir. diyalektik yani emperyalizm BEŞ-ALTI YILLIK ÇALIŞMANIN ÜZERİNE, ile ilişkilendirilmeden İKİ-İKİBUÇUK YILLIK ÇAPRAZ DENETİM... n Üç ciltte 2019 sonuna kadar gelecek, gazeteci ve anlaşılamaz. Dolayısıyla, yazar Zülâl Kalkandelen’le birlikte hazırladığınız Dev- toprak ağalığı, köle köylülük, rimin ve Karşı Devrimin Yüz Yılı’nın ortak çalışma sü- tarikatların egemenliği, recini anlatır mısınız? 100 yıllık Cumhuriyet tarihini alışılmış sınıflamala- sermaye sınıfının oluşumu, işçi rın ve bölünmelerin dışında nasıl bir paradigmaya ta- sınıfının gelişmesi ve bütün bi tutuyorsunuz? bu sınıfların emperyalizmle Çalışmanın altı bölümden oluşan ilk cildini Devrim’in tohumlandığı Kurtuluş Savaşı ile başlatı- ilişkilerini vurgulayan nesnel yor, Kurtuluş Savaşı sırasında başlayan gerçekleşme olayları aktardık.’ öyküsünü anlatıyorsunuz. Bu bağlamda bölümleriyle nasıl bir izlekte geliştiriyorsunuz? Aslında yedi-sekiz yıllık bir ortak çalışma bu. Benim önerim üzerine Zülâl Hanım’ın da bu projeyi benim- semesiyle başladık. Onun katkıları olmasaydı bu proje İkinci Bölüm: Devrimin Çok Partili Düzen Dene- İÇ DİNAMİK-DIŞ DİNAMİK İLİŞKİLERİ, gerçekleşmezdi. meleri: Cumhuriyet’e Karşı Halifeci Komutanların ve FONKSİYONEL AÇIKLAMALAR VE Çekirdek olarak artık çok geride kalmış olan ilk za- Şeyhlerin Direnişi, Atatürk’ün Kurdurduğu Muhalif DİYALEKTİK YAKLAŞIM mandizin çalışmamı esas aldık. Fakat zaman içinde bu- Parti (29 Ekim 1923–17 Kasım 1930). n “Küreselleşme” Dönemi’ni algılamadan, nun yetersizliğini fark ettik. Üçüncü Bölüm: Çok Partili Düzenden Alınan Ders- Atatürk’ün Cumhuriyet Devrimi’ni de Karşı Devrim Yeniden hem gazete koleksiyonlarına, kitaplara, aka- lerle Toplumsal Dönüşüm Pekiştiriliyor: Ekonomik, sürecini de yeterince anlaşılamayacağını vurguluyor- demik makalelere ve internet sitelerine döndük. Önce on Toplumsal, Siyasal, Kültürel Devrimler (17 Kasım sunuz. Anlatır mısınız? yıllık zaman dilimlerine göre bir çalışma yaptık. Sonra 1930-10 Kasım 1938). Devrim ve Karşı Devrim arasındaki iç diyalektik, an- bunu, tarihsel dönüm noktalarına göre sınıfladık. Dördüncü Bölüm: İkinci Dünya Savaşı ve Devrimin cak toplumun gelişme evreleri, Din Tarım Toplumu Ya- İlk çalışmamız neredeyse bin sayfaya yakın oldu. Bu- Değişim Yılları: Cumhuriyeti Yerleştirmek İsterken Altı- pısı ve Kentsel Endüstriyel Toplum Yapısı arasındaki nu yaklaşık iki-iki buçuk yıl önce bitirdik. nı Oymak! (10 Kasım 1938-14 Mayıs 1950). farklar ve sınıfsal nitelikler iyi bilinirse anlaşılabilir. Sonra yayınevindeki arkadaşlarla birlikte bu metnin Beşinci Bölüm: Karşı Devrim İktidarda: Demokrasi Elbette içteki sınıfsal ve siyasal diyalektiğin anlaşıl- daha çok siyasal, toplumsal ve ekonomik sorunlar üze- Tahrip Ediliyor (14 Mayıs 1950-27 Mayıs 1960). ması da dış diyalektik yani emperyalizm ile ilişkilendi- rinde odaklanmasını sağlamak için, siyaseti etkileme- Altıncı Bölüm: Cumhuriyet Devriminin İkinci Atılı- rilmeden anlaşılamaz. yen (spor olayları gibi) maddelerin temizlenerek yeni- mı: 1961 Anayasası (27 Mayıs 1960-12 Mart 1971). Dolayısıyla, toprak ağalığı, köle köylülük, tarikatla- den gözden geçirilmesi kararını verdik. rın egemenliği, sermaye sınıfının oluşumu, işçi sınıfının Zülâl Kalkandelen’le birlikte tekrar çalışmaya başla- ‘ATATÜRK DÖNEMİNİ PEK ALIŞILMAMIŞ gelişmesi ve bütün bu sınıfların emperyalizmle ilişkile- dık ve bu kez de konulara göre, tematik veya çapraz de- BİÇİMDE ELE ALDIK’ rini vurgulayan nesnel olayları değerli okurlarımıza ak- netim dediğimiz bir yöntem kullanmayı uygun gördük. Bu fonksiyonel sınıflamada, Atatürk dönemini pek de tardık. Bu yöntem, metni daha da uzattı. Kitabı üç cilde bölmek alışılmamış biçimde, Cumhuriyetin ilanına kadar fark- Bu zamandizin aslında ikili bir yapıyla oluşturuldu. kararını o zaman verdik. lı bir bölüm, Cumhuriyetin ilanından Serbest Cumhuri- Birinci olarak, her bölüm başına o bölümdeki dönemi ir- Bu ikinci çalışma döneminde belli konuları tek baş- yet Fırkası deneyiminin sonuna kadar bir bölüm, Ser- deleyen bir çözümleme ve giriş bölümü yazdık. larına ele alarak o konudaki olayların kendi içlerindeki best Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları tarafından terk İkinci olarak da bu girişten sonra olayları nesnel bir mantıkları çerçevesindeki mikro zamandizinleri hazırla- edilmesinden, Atatürk’ün ölümüne kadar farklı bir bö- biçimde sıraladık. Gerisini okurlarımızın kendi yorum- dık ve bunları ana metne eklemledik. lüm olarak üç farklı kısımda ele aldık. larına bıraktık. Örneğin, Kurtuluş Savaşı sırasındaki iç isyanlar ve Atatürk sonrası bölümü, İkinci Dünya Savaşı ve Çok Ayrıca bir de önemli bir farklılık olarak her bölümün aflar, Türkiye’deki “Genel Af”lar veya cumhurbaşka- Partili Düzen’e geçiş olarak diyalektik bir değişim süre- başına Türk Lirası’nın ABD Doları karşısındaki değe- nı olduktan sonra yurtdışına çıkmayan Mustafa Kemal cini anlayacak biçimde ayrıntılı olaylarla okurlara sunduk. rini, o dönemin cumhurbaşkanlarını ve başbakanlarını Atatürk’e gelen yabancı devlet görevlilerinin ziyaret ta- Demokrat Parti dönemini ise “Karşı Devrim”in Çok koyduk. rihleri ya da 1970’li yıllardan sonra tırmanan önemli si- Partili Düzen’in ilk sivil darbesini gerçekleştiren bir si- Böylece okurlarımıza başka hiçbir kaynağı başvurma- yasal cinayetlerin tarihleri gibi pek çok özel konuda ya yasal iktidarın adımlarını ve atılımlarını, bu sivil darbe- dan kişisel ve ekonomik bazda değerlendirme yapmak çapraz denetimler yaptık ya da doğrudan tematik za- nin temellerini ve nedenlerini anlamaya yardımcı olacak olanağı sunduk. mandizinler hazırlayıp bunları ana metne dahil ettik. bütün olayların zamandizini ile okurlara aktardık. Daha sonraki 27 Mayıs askeri darbesini, siyasal ‘CUMHURİYET KİTAPLARINDAN DA ‘BİRİNCİ CİLT 1919’DAN 12 MART 1971 bir kan davasını başlatan siyasal idamları ve Türkiye ‘AYMAZLIĞIN İBRETLİK ÖYKÜSÜ’ GELİYOR’ ASKERİ DARBESİNE KADARKİ DİYALEKTİK’ Cumhuriyeti’ne çağ atlatan 1961 Anayasası dönemini, n Yeni tasarılarınızı sorarak bitirelim söyleşimizi. Bir başka deyişle “Devrim ve Karşı Devrimin tari- bu dönemi izleyen ve “Gerçek Demokratik” yapıyı haz- Yakında Cumhuriyet Kitapları’ndan değerli gazeteci hini” hem diyalektik olarak bu iki sürecin birbirleriyle medemeyen Türkiye’deki süreçleri 12 Mart 1971 askeri yazar Ümit Aslanbay’ın editörlüğünde Aymazlığın İbret- olan karşılıkla zıtlaşmaları ve etkileşimleri bağlamında ele aldık, hem de yüz yıllık tarihi, tarihsel dönüm nokta- darbesine kadar olan olaylarla okurlarımıza ayrıntılı ola- lik Öyküsü adlı bir kitabım yayımlanacak. rak sunduk. İki tane daha kitabım yazım aşamasında ama onlar larına göre fonksiyonel olarak sınıfladık. Bu cildin sonuna kadar bütün ciltlerin sonuna hakkında konuşmak için zaman erken. Örneğin bu ciltte 1919 yılını 1 Ocak’tan itibaren ele n aldık ve 12 Mart 1971’e kadar getirdik. koyacağımız bir ad dizini ekledik ki okurlar merak ettikleri kişilerin karıştıkları olayları kolaylıkla bulabil- Devrimin ve Karşı Devrimin Yüz Yılı-Cilt 1: Sa- Bu ciltteki fonksiyonel bölümleri şöyle saptadık: Birinci Bölüm: Devrimin İki Temeli: Kurtuluş Savaşı sinler ve o olayların öncesini ve sonrasını kolaylıkla vaş, Devrim ve Tepkiler (1919-1971) / Emre Kongar, ve Cumhuriyet’in İlanı (1919-29 Ekim 1923). izleyebilsinler. Zülâl Kalkandelen / Remzi Kitabevi / 143 s. 8 12 Mayıs 2022