Katalog

ETHEM BARAN’DAN ‘YARIM’ Tamamlanması gereken bir roman Cezaevinden farksız bir kent ve gardiyanlardan farksız bürokratlar, yarım bırakılmış bir aşk, yazılmakta olan bir roman, edebiyatın sularında yüzmeye çalışan küçük öyküler, gençliğin sonu, tutuklu bir yazarın poetikasından yansıyanlar, yazma sorunları, has edebiyatın ardında sürüklenen hayatlar, kişilik yarılmaları, arayışlar, şizofreniye açılan kapılar... Ethem Baran, Yarım’da (İletişim Yayınları), bir sınır kentinin uzaklığında kaybolan bir yazarın, aradığı roman kahramanıyla karşılaşmasının şaşırtıcı hikâyesini anlatırken okuyucuylu beklenmedik bir sona hazırlıyor. lar… İşin bir diğer yanı da on yıl önceki İLKNUR ERDOĞAN ülkücü çocukla (evet çocuktum tabii) bu- günkü ‘demokrasi yanlısı’ süzülmüş, du- “Her şey bir romanın sahneye konul- rulmuş halimin uyuşmazlığı zaman za- muş biçimi gibiydi burada. Adını ve ya- man kendimle ama daha çok da gruplar- zarını kimsenin bilmediği bir yana, öğ- la. Bu tip cezaevlerinde belli gruplar, gö- renme isteği duymadığı, öğrense bile za- rüşler ağırlıkta, üstüne üstlük bir de fel- ten anında unutacağı yarım kalmış bir sefi, psikolojik boyutlarda içine düştü- romanın daha doğrusu romanların için- ğüm bunalımlar, bunalımlar.” de yaşıyordu herkes.” PARANOYA VE DAVAH HEZEYANI! İNCELİKLİ VE ÖZGÜN Kahramanımız kendine okudukları İletişim Yayınları tarafından yayımla- üzerinden tanı bile koyar: Paronaya nan Kurutulmuş Gül Mevsimi ile Türki- ve dava hezeyanı. Şizofren olmadığına ye Yazarlar Birliği, Dönüşsüz Yolculuk- da şükreder! Ve arınmayı, aydınlanmayı lar Kitabı ile Yunus Nadi Öykü Ödülü, yazıda arar: Döngel Dünya ile de 66. Sait Faik Öy- “Yazdıklarımın bana bir pencere aç- kü Ödülü’nü kazanan Ethem Baran, se- masını mı istiyorum? Okuduklarım bir kiz öykü kitabı ve iki romanla edebiyatı- değil birçok pencerenin önüne getirip bı- mızda incelikli bir evren kurmayı başar- rakmıyor mu beni?” mış özgün bir kalem. “Geceyi sürekli bir geceyi yaşıyorum.” Yazarın Doğan Kitap tarafından ilk Baran, her iki karakter üzerinden yazma kez 2008’de yayımlanan Yarım adlı ro- eyleminin güçlüğü yıpratıcı süreci ve poe- manı on iki yıl aradan sonra İletişim Ya- tikasına ilişkin göndermeler de de bulunu- bir roman Yarım. İç konuşma ve diyalog- dedin kendi kendine. Burada kaybolma- yınları tarafından bazı değişikliklerle ye- yor ve bu göndermelerin çoğunu bir tür ki- larla örülmüş, bolca soru imleri, alıntılar mak, belleğindekileri yitirmemek, sahip niden yayımlandı. Yarım, zordan gelen şilik bölünmesi içindeki mahkûm kahra- taşıyan koyu bir anlatı. olduklarını sımsıkı tutarak onlara yeni- ve zora giden karakterler üzerinden iler- manın mektupları üzerinden yapıyor: den sahip olmak için yazmalıydın.” lese de hem içerik hem de biçem açısın- “…öykülerinin klasik yapıda olduğu- KAHRAMANLARINI ARAYAN dan Baran’ın diğer yapıtlarının tanıdık nu ve tasvire yer verdiğini söyleyebili- İKİ BEN ANLATICI! 12 EYLÜL’LE VE KENDİSİYLE atmosferinden uzak. rim. Yani alışılmış kalıpların bir tekra- Roman iki ben anlatıcı üzerinden ge- HESAPLAŞAN BİR ÜLKÜCÜ rı. Bilmiyorum ama okuyucu kendi haya- lişiyor ve her ikisi de kendi kahramanla- Diğer anlatıcı ise Anayurt Oteli’nin Ze- BIÇAK SIRTINDA tından kesitler bulmalı bir metinde.’ A bu rını arıyor. Biri ‘karlar şehri’ne tayinin- bercet’inden, Steinbeck’in Lennie’sine KAHRAMANLAR, duyguları ben de yaşadım, dedirtmeli in- den sonra bedensel ve ruhsal üşüme içine uzanan yolculukta Camus’de deliliğin sı- GİRİFT BİR KURGU sana. Oysa senin yazdıklarında nesneler düşmüş bir taşra memurudur. nırlarında soluklanan eski ülkücü bir si- Suat Aysu’ya ait olan kapak resmi ro- insanlardan daha ön planda.” “Adını işyeri koyduğumuz iki farklı hüc- yasi hükümlüdür. 12 Eylül darbesiyle ve man kahramanlarının siyasi, entelektüel Romanda yarım kalmış parçalar na- reye konulmuş bir mahkûm gibiydim. Ger- kendisiyle hesaplaşmaktadır. ve ruhsal bölünmelerinin ipucunu verdiği sıl tamamlanıyor? Memur Metin kim? çek bir mahkûmdan tek farkım benim hüc- Bir ülkücünün böylesi bir hesaplaşması romanda, felsefi ve siyasi iç çekişlerin ve Mahkûm Adıgüzel kim? Ve en önemlisi relerimin arasından bir caddenin geçme- dönem romanları içinde sık rastlanmayan çekişmelerin bıçak sırtında yürüyen iki Metin Adıgüzel kim? Bu sorular yanıt bu- siydi. Gün sayıyordum onlar gibi, üstelik bir durumdur. Edebiyatımızda 12 Eylül karakter, ussal yarılmanın eşiğini atlayan lurken, kahramanının dileğinde düğüm- benim mahkûmiyetimin ne zaman bitece- dönemi genelde sol görüşlü kahramanlar / atlama aşamasındaki benlikler ve girift leniyor Baran’ın romanı: “Keşke ken- bir kurgu bekliyor okuyucuları. ği belli değildi” diyen ilk anlatıcı bu cen- üzerinden işlenmiştir. Baran, bu açıdan di yalnızlığımı çoğaltabilsem diyorum Baran’ın yerel dil ve türkülerle har- derenin içinden yazarak çıkacağına inanır: da farklı bir çerçeve sunuyor. bazen, kendi yalnızlığımı yine kendimle manlanmış incelikli öykü dilinin dışında “Geldin, burayı gördün. ‘Yazmalıyım,’ “Dilekçeler dilekçeler, davalar dava- paylaşsam.” n SITKI YILMAZ KUŞKAY’DAN ‘KAFKASYA’DA RUS YAYILMACILIĞI VE 1801’DEN GÜNÜMÜZE TÜRK-GÜRCÜ İLİŞKİLERİ’ afkasya’da Rus Yayılmacılığı GÜRCİSTAN’IN STRATEJİK de, tüm bu iliş- ve 1801’den Günümüze Türk- kileri daha de- KONUMU K Gürcü İlişkileri (Kitapyurdu rinliğine görme 19. yüzyıl başlarında Rus hâkimiyetine Yayınları / 392 s.) adlı çalışma, Sovyet- fırsatı sunuyor. girmesine rağmen Bolşevikliği hiçbir za- ler Birliği’nin çökeceğini 1980’lerin baş- Rusya’nın sü- man benimsememiş, bağımsızlık duy- larında tahmin etmiş, Erzurum Tica- rekli olarak ko- guları en yüksek olan milletlerden birisi ret ve Sanayi Odası Başkanı olduğu dö- lonyal yapısı- olan Gürcistan, Güney Kafkasya’da sa- nemde Türkiye-Sovyetler Birliği ile olan nı inkâr eden bir hip olduğu çok stratejik konumuyla kri- Sarp ve Nahçıvan kapılarının açılması- tik bir rol oynamaktadır. kolonyal impa- na özel gayret göstermiş, Bakû-Tiflis- ratorluk olduğunu, 16. yüzyılda İspanya Azerbaycan-Gürcistan ve Türkiye iş- Kars İpek Demiryolu Projesi ve Hazar ve Portekiz’in Yeni Dünya’da yaptığını, birliği en üst düzeyde olup uyguladıkları Sahasından Erzurum’a Doğalgaz Getiril- dikkatli politikalar ve başarılı Hazar Hav- kendi yumuşak sınırlarının ötesini sürekli mesi Projesi’ni sunmuş Dr. Sıtkı Yılmaz zası enerji projeleriyle, bölgenin refah ve keşfederek ve ilhak ederek kendi emper- Kuşkay’ın yaklaşık 50 yıllık bilgi ve kalkınmasını sağlamaktadırlar. yalist misyonunu gerçekleştirdiğini orta- saha incelemesinin ürünü. Dr. Sıtkı Yılmaz Kuşkay incelemesin- ya koyuyor. n 12 Mayıs 2022 16