Katalog

MAYIS 2022 istemesine gerek yok. Kalemi eline Profesör Angelova, Germanistti; ay- aldığı anda bu bilinçle kuşanır. So- nı zamanda da Canetti uzmanı, Rus- nuçlara / sonlara değil, neden niçin- çuk’taki Canetti Derneği’nin de başka- lere bakar oradan. nı. Canetti üzerine yazdığı kitaplar var. “Ölüm bir son, bırakalım her şe- Tuna üzerindeki bir teknede “Suda yi” demez. Tam tersi bunu bilerek Edebiyat” toplantısının açılışındayız yaşamak hayatı savunma biçimle- birlikte. İkimiz de Canetti üzerine ko- rini öğretir bize düşüncesini taşır. nuşuyoruz. Ardından, Bulgarcada ya- Körleşme’de anlattığı budur, Kitle ve yımlanan Kar Masalları’na dair, çevir- İktidar’da savunduğu da… menim Kadriye Cesur’un da katıldığı üçlü bir söyleşiyi gerçekleştiriyoruz. ELIAS CANETTI’NİN SEKİZ Angelova, Canetti’nin kitapları- DİLLİ RUŞÇUK’U! nı kendi dillerine nasıl çevirdiğinden Vazgeçilmezimiz Rusçuk’un üç söz ediyor. Yazarın çokdilliliğinden, yer imgesi belleğimde: “Çarşı için- çokkültürlülüğünden söz ediyoruz. deki iki katlı görkemli yapı. Yahudi Rusçuk’un bunun asıl debisini nasıl Mahallesi’nde bahçe içindeki ev. Tu- oluşturduğundan. na Nehri kıyısındaki mavna.” Kenti adımlarken Elias Canetti’nin ‘ÖLÜM CAN DÜŞMANIM’ burada geçen çocukluğuna dair iz- Bir dile, bir yere, bir coğrafya- lerin, seslerin, renklerin ayırdına varı- ya aidiyetin bir anlatıcının dünya- yorum birden. Bana bu duyguyu ya- sındaki yerini dile getirirken sıklık- şatan Kurtarılmış Dil’den defterime la Elias Canetti’nin özyaşamöyküsü- taşıdığım şu sözleriydi: nü anlattığı üçlemeye dönüyorum. “Dünyaya geldiğim, aşağı Tuna Canetti’de iz sürerken kendinize dö- üzerindeki Rusçuk, bir çocuk için ha- nersiniz birden. Başka bir algıyla ba- rikulade bir kentti ve eğer yalnızca karsınız dünyaya. Rusçuk’un Bulgaristan’da bir kent Orta Avrupa kültürünün kökenle- olduğunu söylersem, onu yetersiz bir rini yapıtlarına yansıtan Canetti, ya- şekilde yansıtmış olurum. Çünkü or- pıtlarıyla derin izler bırakmış biri. da, geçmişleri birbirinden çok fark- Körleşme (1931/35), Kitle ve İktidar lı insan grupları yaşardı; tek bir gün (1942/1960) vicdan sorgusunu geti- boyunca, yedi sekiz di- ren bir anlatıcının kült ya- lin konuşulduğunu du- pıtlarıdır. yardınız. Bir yere / ülkeye / dile bağlı Genellikle kırsal ke- bir yazar olmak yerine; yer- simden gelen Bulgar- sizliği seçen biridir Canetti. Çevirenler: İsmail Ilgar, Duygu Öktem, Funda Sarıcı, lardan başka, kendi Bu anlamda sürgün bir ya- Gülce Sorguç, Özgür Soysal, Selbin Yılmaz mahallelerinde oturan zar demek de pek doğru de- Politika, 328 sayfa pek çok Türk vardı, on- ğil! Gerçi Susan Sontag bu- ların mahallesinin ya- nun altını çizerek onu “ger- nında da, İspanyol kö- çek bir sürgün yazar” ola- kenli Yahudilerin otur- rak nitelendirse de Canet- duğu Sefardim ya da ti, öyle yurtsama duygusu Sefaradlar mahallesi-bi- içinde değildir. zim mahalle bulunuyor- Aile öyküsünde göç ve sür- du… Yunanlılar, Arna- günlük vardı. Ama anlatısın- vutlar, Ermeniler, Çin- da bu izlekler belirgin değil- geneler vardı. Tuna’nın karşı kıyısın- dir. Yalnızca özyaşamöyküsünde buna AArrenenddtt’’iinn kkalalememiinnddenen dan Romanyalılar gelirdi; artık anım- yer verir. Kendisi ise sürekli “yer de- samadığım bebeklik dadım, Romen- ğiştiren” biridir. di. Orda burdan Ruslar da vardı.” Şimdilerde dilimize Ahmet Arpad Penka Angelova’nın Canetti’ye dair tarafından kazandırılan Ölüm Can entelektüel portreler söylediklerini belleğimde tutmuştum: Düşmanım onun “notlar”ından der- “Canetti; bir yurt, birçok dildir ay- lenen bir kitap. Ömrünün son yılla- nı zamanda” demişti. Alman fotoğraf rında ölüm temalı bir kitap üzerinde Bir dizi felsefeci ve edebiyatçının entelektüel portre- sanatçısı Frank Gaudlitz’in “bekleyiş” çalıştığı bilinir yazarın. Sürekli notlar temalı “Avrupa’yı Beklerken” sergisi- alarak çalışması onun yöntemi. Bize sinden oluşan bu kitap, Hannah Arendt’in külliyatında ni birlikte gezmiştik. Canetti’nin de- kalan metinleri de Canetti okuması kendine özgü, farklı bir parça. Arendt ele alınan yazar- desine ait, Ermeni bir mimarın yaptı- için ufuk açıcı. Ötesi yazarınızla yol- ğı o görkemli yapı artık Canetti kül- culuk için benzersiz bir zenginlik de- ların düşünsel portrelerini çizerken, sanki onların prob- tür merkezine dönüştürülmüştü. meliyim. n lemlerini ve arayışlarını kendileriyle tartışıyor. Bu arada kendi sorularının da peşindedir; Kamusal’ın, Siyasi’nin, 4 İnsanın Taşrası, Çev. Ahmet Ce- ELIAS CANETTI İnsani’nin, “İyi” ve “Doğru”nun anlamını, bu entelektü- mal OKUMA ÖNERILERI 4 Davalar: Franz Kafka Hakkında, ellerin düşünsel deneyimlerinin tartısına vurur. Kitabın, 4 Kurtarılmış Dil, Çev. Şemsa Yeğin Çev. Mustafa Tüzel 4 Kulaktaki Meşale, Çev. Şem- Arendt’in en “edebi” anlatımlı eseri olduğu da söylenebilir. 4 Hayvanlar Üzerine, Çev. Levent sa Yeğin Karanlık Zamanlarda İnsanlar’da, Arendt’in Walter Ben- Konca 4 Gözlerin Oyunu, Çev. Şemsa 4 Sinek Azabı, Çev. Necati Aça jamin, Bertolt Brecht, Hermann Broch, Isak Dinesen Yeğin 4 Edebiyatçılar Üzerine, Çev. Gür- 4 Soylu Sınıfın Sonbaharı, Çev. (Karen Blixen), Waldemar Gurian, Randall Jarrell, Karl sel Aytaç Veysel Atayman Jaspers, Go hold Ephraim Lessing, Rosa Luxemburg ve 4 Marakeş’te Sesler, Çev. 4 Kitle ve İktidar, Çev. Gülşat Aygen Kâmuran Şipal 4 Körleşme, Çev. Ahmet Cemal Angelo Giuseppe Roncalli hakkında denemeleri yer alıyor. Elias Canetti kitapları Payel, Sel, Ay- 4 Ölüm Can Düşmanım, Çev. Ah- met Arpad rıntı Yayınları’nca yayımlanmakta.. www.iletisim.com.tr [email protected] vimeo.com/iletisim facebook.com/iletisimyayin twi er.com/iletisimyayin instagram.com/iletisimyayin 12 Mayıs 2022 19 Çevirenler: İsmail Ilgar, Duygu Öktem, Funda Sarıcı, Gülce Sorguç, Özgür Soysal, Selbin Yılmaz, Politika, 328 sayfa