Katalog

‘Tezer Özlü’den Leylâ Erbil’e Mektuplar’ Edebiyat dünyasında az rastlanır iki kadın yazarın birbirlerine mektup yazmaları. Mektuplar, insanın iç dünyasının aynasıdır: o aynadan yazanın birçok özelliğini hatta karakterini çözümlemek olanaklıdır. Tıpkı usta edebiyatçı Leylâ Erbil’in (12 Ocak 1931 - 19 Temmuz 2013) dostu, usta edebiyatçı Tezer Özlü’nün (10 Eylül 1943 - 18 Şubat 1986) ölümünden sekiz yıl sonra okuyucularla buluşturduğu Tezer Özlü’den Leylâ Erbil’e Mektuplar’da (Yapı Kredi Yayınları) olduğu gibi. fazla dayanamayan, yaşamı acıyla, ölüm- NURBANU KABLAN le, intihar duygusuyla geçen Tezer Özlü çareyi ülke topraklarını terk etmekte bu- ERBİL İLE ÖZLÜ’NÜN luyor ve Hans Peter ile İsviçre’nin Zürih BİRBİRLERİNE VERDİKLERİ kentine yerleşerek orada evleniyor. İKİ SÖZ! Leylâ Erbil’in (12 Ocak 1931 - 19 Tem- İLK MEKTUP BERLİN’DEN muz 2013) dostu Tezer Özlü’nün (10 Ey- Bu mektuplar Leylâ Erbil’e yurtdışın- lül 1943 - 18 Şubat 1986) ölümünden sekiz dan yazılmış mektuplar… İlk mektup yıl sonra okuyucularla buluşturduğu Tezer 1982 yılında Berlin’den gönderilmiş. Öz- Özlü’den Leylâ Erbil’e Mektuplar’ın (Ya- lü, yazdıklarında öncelikle mektupların pı Kredi Yayınları) önsözüne şu cümlelerle önemine değinirken şunları söylüyor: “İn- başlıyor Leylâ Erbil: sanın benim için en ilginç verileri mektup- “Tezer Özlü ile iki konuda birbirimize söz vermiştik. İlki evlilik kurumunu, koca- ları. İnsan mektupları kendi iç dünyasına ları anlatan birer roman yazmaktı. Ben bu en yakın olarak yazabiliyor.” sözü ‘Mektup Aşkları’ ile yerine getirmeye Yazılarında da Türk yazarları hakkın- çalıştım. Yazık ki Tezer kendininkini yaz- daki düşüncelerini paylaşırken Leylâ maya fırsat bulamadan, benimkini de gör- Erbil’in kitaplarının derinliğinin ve yazın- meden hayata veda etti. sal niteliklerinin anlaşılmadığını üzüntüy- İkinci sözümüz ise mektuplarımızı ya- le dile getiriyor. yımlamaktı. Ortak dostumuz Harald Leylâ Erbil’e, demokrasi ve insan hakları Schmidt’in de tanık olduğu, daha sonra bakımından özlenen Batı toplumunun baş- eşi Hans Peter’e yinelediği bu isteği ise ka çıkmazlar içinde olduğunu, yaşadığı ül- bu kitapçıkla yerine getirmiş olacağım.” keleri (Almanya ve İsviçre) ve bu ülkelerde Leylâ Erbil verdiği her iki sözü tutarken yaşayan Türklerin durumunu da şu sözler- Tezer Özlü’nün sözünü tutmaya ömrü yet- le anlatıyor Tezer Özlü: “Türkler bu toplum miyor, 42 yaşında İsviçre’nin Zürih ken- içinde yama gibi duruyor. (...) Batı toplumu tinde kansere yenilerek ömrünün en ve- aydını, her şeyi aynı çuvala koymak yüzün- rimli çağında yaşama veda ediyor. den büyük çıkmaza düşmüş.” 1 MAYIS 1977 VE TEZER ÖZLÜ DİRENÇ, UMUT, HASRET, Leylâ Erbil, Tezer Özlü’yü çok önem- YALNIZLIKLA İŞLİ SATIRLAR li bir sahneden, günlüğünden, Türkiye’nin Toplumsal yaşamdan bireysel yaşamına toplumsal travması “1 Mayıs 1977” sah- uzanarak eski eşi Erden Kral’dan, kızları nesinden anlatmaya başlıyor: Deniz’den, çok sevdiği eşi Hans’tan, kar- “O gün Türkiye Yazarlar Sendikası saf- deşlerinden söz ediyor. Ve hastalığından, larındaydım. Görkemli bir işçi bayramı çektiği acılardan… kutlaması sona ermek üzere. Sıra Kemal ne kaçıyoruz. Ardımızda çığlıklar; arka- bizi öldürmek isteyenlerin yurdu” cümle- Son mektubu ise direnç, umut aynı za- Türkler’in konuşmasına gelmiş... Orada daşlarımızın haykırışı: ‘Kızıma rastladın leri dökülüyor kaleminden. manda hasret ve yalnızlıkla işli satırlarla başka arkadaşlar da var. Mustafa Kemal mı? Babamı gördün mü? Annemi görür- 1980’lere gelindiğinde ise tank paletle- ölümünden bir ay önce 13 Ocak 1986’da ve Tektaş Ağaoğlu... ve Tezer Özlü de. sen telefon et…’” rinin altında ezilen coğrafyada herkes pa- yazıyor Tezer Özlü: Bir anda silahlar patlıyor, bir karışık- Leylâ Erbil, Tezer Özlü’nün sabaha ka- yına düşeni fazlasıyla alıyor. “...Kendim de hastalığın neden olduğu lık ve şaşkınlık. Ardından peş peşe yükse- dar uyumadığın, çılgın gibi kapıları, cam- İlerleyen satırlarda Leylâ Erbil, dostu depresyon ve üzüntüleri yenmeye çalışı- len makineli tüfekler, panzerler, sirenler... ları, halıları sildiğini, çatal, bıçakları temiz- Tezer Özlü’nün psikolojik sıkıntılarının bu yorum. Zaman geçerse iyi olacak. Okuyo- Toz duman içinde bir savaş alanının orta- lediğini kısaca devletin üzerlerine sıçrattığı toplumsal şiddetten kaynaklandığını be- rum, yürüyüşe çıkıyorum. İstanbul’da siz- sında buluyoruz kendimizi; her zaman ol- kandan arınmak istediğini anlatıyor. lirtiyor ve Baudelaire için söylenen sözü lerle olsam daha mutlu olurum, burada duğu gibi güvenlik güçleri! Tezer Özlü o sabah Leylâ Erbil’e artık tekrarlıyor: “Baudelaire’i çıldırtan Fran- hep yalnızım. Yalnız olunca insan acı dü- ‘Çember sakallılar’ ve ‘Kurtlar’ın ortak cihadının arasından çil yavrusu gibi dağı- bu ülkeyi terk etmek istediğini yazarken: sız emperyalizmiydi. Hepimizi de.” şüncelere saplanıyor. Ama iyi olacağıma lıp kurtarıyoruz canımızı. Elmadağ yönü- “Burası bizim yurdumuz değil ki, burası Genç bir kadın olarak bu baskıya daha inancım büyük. Gözlerinden öperim.” n ŞAİR GÜNGÖR OĞUZ’DAN ‘DAMLA DAMLA’ Şair Güngör Oğuz, 200’ü aşan şiirinin yer aldığı Damla Damla (Kutlu Yayınevi) adlı kitabında, yaşamdaki hüzün, yaşama sevinci, sevgi, aşk duygularını şiire abartısız, yalın bir dille döküyor. air Güngör Oğuz’un Damla Damla (Kut- düşünüyorum/ Sanki karşındaymışım gibi çarpıyor şıyorum/ Yaşlandıkça/ Umutlarım da bitiyor/ Bu- lu Yayınevi) adını taşıyan şiir kitabı raflarda kalbim/ Ama sebebini bir türlü bilmiyorum/ Galiba lutlarda arıyorum seni/ Yağmur suları bile silemi- Ş yerini aldı. Kitapta şair Oğuz’un 200’ü aşan sen seni her şeyden çok seviyorum...” yor/ Gözyaşlarımdan akan sevgimi”. şiiri bulunuyor. “Anla Beni” adlı son şiir ise 2021’in Kasım Güngör Oğuz için şiir yaşamın ve kendisini ifa- Kitapta yer alan, 1951 yılında yayınlanan “Ga- ayında yazılmış yine sevgiye dair: de etmenin bir parçası... Şair, Damla Damla ki- liba” adlı ilk şiir aşka dair ve şöyle: “Unutmadım seni/ Evlilik resmimiz baş ucum- tabında yaşamdaki hüzün, yaşama sevinci, sevgi, “Sözüm ona güzelce der çalışıyorum / Kucağımda da/ Görsel de olsa/ Yaşıyorum seninle/ Gözlerim- aşk duygularını şiire abartısız, yalın bir dille dö- kitap, elimde kâğıt kalem/ Yatağımda oturmuş seni deki Yaşları/ Silemiyorum artık/ Hatıralarınla ya- küyor. n 6 17 Şubat 2022