Katalog

ALEX SCHULMAN’DAN ‘HAYATTA KALANLAR’ Pastoral ve karanlık bir masal! Alex Schulman’ın otuz üç dile çevrilen Hayatta Kalanlar’ı (Çeviren: Zeynep Tamer / Timaş Yayınları), aile dinamiklerinin kırılganlığı, büyümek, dönüşmek, yaralamak ve yaralanmak, affetmek, iyileşmek üzerine yazarın kendi yaşamından enstantaneler taşıyan bir ilk roman. Kopmayacağına inanılan bir bağın ihanete ve sarsılan güvene uzanan uçlarına ilişkin, aile içindeki duygusal istismara tepki olarak geliştirilen bambaşka hayatta kalma mekanizmalarına tanıklık sunan pastoral ve karanlık bir masal. Zarif dille kaleme alınmış yıkıcı bir iyileşme hikâyesi. GİZEM OLCAY GEÇMİŞ YAŞAR! İsveçli gazeteci ve yazar Alex Schul- man, ilk romanı Hayatta Kalanlar (Çe- viren: Zeynep Tamer / Timaş Yayınları) yayımlandıktan sonra kaleme aldığı bir yazısında, annesinin ölümünün ardından çocukken EMDR terapisi görürken yaşa- dığı travmadan iyileşmenin yolunun, onu görmezden gelmeyi bırakmaktan geçti- ğinden bahseder ve şöyle der: “Geçmişte yaşanan şey akışkan ve değişkendir. Geçmiş yaşar, bizim gücü- müz belki de onu nasıl yorumladığımız- da yatar. Geleceğiyse geçmişte yaşadığımız olaylar şekillendirir. Aslında yol çoktan bellidir; yaşadıklarımız, yaşayacakları- mızın habercisidir.” Schulman’ın Hayatta Kalanlar romanı da - kendi yaşamına koşut bir şekilde - annelerinin ölümünün ardından bir araya gelen üç kardeşin geçmişle yüzleşmesini odağa alıyor ve hikâye, annelerinin vasi- Viktor Fremling yetini yerine getirmek üzere kardeşlerin yaşamlarının tümden değiştiği yazlık göl evinde buluşmasıyla açılıyor. meyen en büyük kardeş Nils… olan kardeşlerin arasındaki rekabet ve YIKICI BİR İYİLEŞME kavgalar da bu yokluktan besleniyor. HİKÂYESİ! AİLE İÇİ DUYGUSAL YAPAYALNIZ VE SAVUNMASIZ Psikolojik ve fiziksel şiddetse hem Anlatıda fragmanlar arasında gidip BİR ÇOCUK NE KADAR üç kardeşin yaşamını biçimlendiren İSTİSMAR VE HAYATTA gelen ikili bir zaman yapısı söz konusu: KALMA MEKANİZMALARI ACIMASIZ OLABİLİR? hem de romanın atmosferine hizmet Annenin cenazesinden geriye akan Dünyaya karşı yapayalnız kalan sa- eden önemli bir unsur olarak özellikle Kitap boyunca bir yaz günü yaşadık- günümüz, üç kardeşin yetişkinliği ve ları trajedinin ardından sevgisiz değil vunmasız bir çocuk ne kadar acımasız gerilimin yükseldiği vurucu sahnelerde trajedinin yaşandığı güne ilerleyen geç- yerini alıyor. ama ilgisiz bir anne babayla büyümek olabilir? Masumiyetini ne zaman yitirir? miş, kardeşlerin çocukluğu… zorunda kalan Nils, Benjamin ve Pierre Gerilimden beslenen bir ilişki içinde Schulman, hikâyeyi fazlasıyla kişisel kardeşlerin yıllar içinde birbirlerine ve yetişen çocukların saldırganlığı ve şid- BİR VAROLUŞ DURUMU bir yerden anlatmasına karşın yazar ola- dünyaya karşı zorunlu olarak değişen dete eğilimli davranışlarının en uç nok- OLARAK KEDER! rak duygusal mesafesini çok iyi kuruyor. tavır ve davranışlarını okuyor. tası ne olabilir? “Aslında kederin bir süreç olduğu Okurun duygularını suistimal etme- Aile içindeki duygusal istismara tep- Hayatta olan ama çocukların dünyasın- doğru değil. Keder bir varoluş durumu. den, abartıya yer vermeden derdini an- ki olarak sağlıksızca geliştirilen bam- da var olmayan ebeveynlerin açtığı yara- Hiç değişmiyor, taş gibi oracıkta oturu- latıyor. Ve buna karşın romanın duy- lar ne zaman kapanır? yor. Ve keder insanın dilini bağlıyor,” başka hayatta kalma mekanizmalarına gusundan, o duygunun gücünden hiçbir tanık ediyor. Kardeşlerin büyüme hikâyelerini okur- diyor roman. şey eksilmiyor. ken tüm bu soruların yanıtını arıyoruz. İlişkilerde ifade edilemeyen duygula- Hikâyenin soğuk, tüyleri diken diken Hayatta Kalanlar, okuyucunun eden çekimi pastoral bir masalla bir- Yetişkinlik dönemlerinde kapanmaz ra, söylenemeyenlere ve böylelikle yiti- empati kurabileceği, benzerini ken- leşiyor. Gölün, huş ağaçlarının, tem- yaralar açan bir travmayı geçmişte bıra- rilen ihtimallere bir bakış sunuyor. di deneyimlerimizden veya başkaları- bel öğleden sonralarının gerisinde ade- kabilmenin ve iyileşebilmenin ihtimali- Buna ket vuran bir trajedinin karak- nınkinde görebileceğimiz ve bu sayede ta saklanmış, her karaktere ilişkin ufak ni okur olarak ümitvar halde istiyoruz. terler üzerindeki etkisini, buna bağlı kendimizi karakterlerle benzer sorgula- ayrıntılarda belirip kaybolarak etkisi- geliştirilen hayatta kalma mekanizma- maları yaparken bulabileceğimiz ni hissedilir kılan ciddi bir aile travması KARDEŞLİĞİN DENGESİZ larını teker teker gösteriyor. bir ilk roman. ve bu travmayla hem karakterleri hem DİNAMİĞİ! Okurun adeta karanlık ve puslu anı- Bir tür affetme ve affedilme yolculu- de gelecekleri yeniden şekillenen kar- Schulman, bu romanla kardeşliğin ların arasında gezindiği hikâyenin fina- ğu. Her şeyden öte, sonu kendini affet- deşler Nils, Benjamin ve Pierre. dengesiz dinamiğini yeniden tanımlı- liyse tüm parlaklığı ve keskinliğiyle bir meye varan zorlu yolu adımladığımız En genç ve en vahşi olan, sonuçla- yor. Bu üç erkek çocuğun dünyasını, anımsayışla şekilleniyor. Yirmi yıl bo- bir yolculuk. ra aldırmadan dürtüleriyle hareket eden babaları tarafından onaylanmanın, an- yunca bastırılmış suçluluk duygusunun Duygu yüklü, zarif bir şekilde kale- Pierre, aileyi bir arada tutmaya çaba- nelerinin ufak bir dokunuşunun eksikli- pençesinde, zihnin oyunlarıyla unutul- me alınmış yıkıcı bir iyileşme hikâyesi. layan sessiz gözlemci ortanca kardeş ği şekillendiriyor. maya zorlanan tek bir an; o kırılma anı Benjamin ve kendini sürekli izole eden, Dolayısıyla kırılganlıkla büyümek gün yüzüne çıkınca boğazımızda koca- Hatta belki de yazarın kendini iyileştir- büyürken ailesinin yanında olmak iste- zorunda kalan ve tek dertleri görülmek man bir yumruyla kalakalıyoruz. me hikâyesidir, kim bilir? n 20 17 Şubat 2022