Katalog

Yarın ancak bugün kurulur! İlkgençlik çağına seslenen, distopik türün çok başarılı örneklerinden Mavi Yıldız romanıyla, 2018 Gülten Dayıoğlu Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Vakfı Ödülü’nü; gülmece türüne içeriden göz kırptığı Düdüklü Tencere Orkestrası dosyasıyla 2021 Muzaffer İzgü Çocuk Romanı Ödülü’nü alan Dilge Güney, okurlarının karşısına yine distopik bir yapıtla çıkıyor. Başkalarının derdinden, sorunlarından, konu komşudan uzaklara düşmüş, küçük konforlu dünyaların gönüllü rızacıları olmayı reddeden herkese ne çok sözü var 1 GB Adalet’in! rinde yeniden düşünmemizi, tartışmamı- Y. BEKİR YURDAKUL zı istediği “gerçekler”imizin üzerinde gezdirmek isterim. HER ŞEYİ BOŞ VER, Hep bir ütopyadır hepimizin gönlünde TÜKET YETER! beslenip büyüyen: Herkesin evinin Ne zaman uzak (Galiba pek de “uzak” barkının, yiyecek ekmeğinin olduğu, değil artık!) yarına / teknolojinin alıp ba- şını gideceğinden kuşku duymadığımız herkese yeten barış içinde bir dünya. günlere / çağlara ilişkin bir yapıtla kesiş- Edebiyatın, sanatın çağırdığı yer de bu- se yolum aklımın ışıklı tabelasında Çetin rasıdır insanı. Altan’ın 1970’lerde yazdığı iki yapıtı beli- Ne ki “sorun”un, sıkıntının, 1 2 rir: Bir Avuç Gökyüzü ve Büyük Gözaltı . kederin olduğu yerde ortaya çıkan edebi- Teknoloji geliştikçe iletişim olanakları yat; gerçeğe, akıp gidene, yüz yüze kalı- inanılmaz bir hızla artıyor, mesafeler kısa- nana da elbette dön(e)mez sırtını... Dola- lıyor, kısacası hayat kolaylaşıyor. yısıyla özlenen düşdünya konu edilirken Ancak “uygarlık” diye de tanımlanan de alttan alta söylenen (farkında olunsun bütün bu gelişmelerden, geniş halk kit- istenen) de aslında budur. lelerinden daha çok ve sınırsız bir şekil- Distopyanın öne çıkmasını da bence de, yönetimi elinde bulunduranlar yarar- gelişen teknolojiye karşın büyük çoğun- lanıyor. luğun içinde kaybolduğu, üstelik buna Toplum katmanları arasında -gideril- razı edildiği; bir türlü aşılamayan, dahası mek bir yana- sürekli artan fark / derinle- gittikçe büyüyen / karmaşıklaşan sorun- şen uçurumsa fotoğrafın değişmeyen / de- larda aramalı. ğişmeyecek yüzü olarak sırıtıp duruyor. İşte Çetin Altan’ın alabildiğine er- BUGÜNDEN YARINA, ken bir tanıyla haykırdığı “büyük gözal- ORADAN BUGÜNE tı” ve artan “suç” olgusuna bağlı olarak Geleceği anlatırken yazar, ne kadar hep dolu kalan hapishanelerde “bir avuç Desen: MURTEZA ALBAYRAK uzağına düşer ki gündelik hayatın? gökyüzü”yle yetinmek durumunda kalan “suça sürükle- manlarından biri de öyleydi...) bir çağa erişmiştir dünya. İşte Dilge Güney de 1 GB Adalet’te; adalet ve yönetim nen” binler, milyonlar... Yok, öyle yüz-iki yüz bilmem kaç yıl sonrası değil. Yıl sistemimize, güvenlik ve sağlık anlayışımıza, gün geç- Ne mi isteniyor? “Ezberle, istendiği zaman tekrar et; 2050’ler... Kent adeta ikiye ayrılmış: Hali vakti yerinde / tikçe daha büyük hapishanelere çevirdiğimiz kentlerimi- üretmeyi boş ver, bol bol tüket!” varlıklı kesimlerin yaşadığı “yeşil” bölge ki robot Meto ze, kısaca sürekli daralan özgürlük alanlarımıza ve kirle- oradan kopup gelmiştir filmimize; çocuk sanık Ethem’in DÜŞÜNE DÜŞÜNE... nen yaşamımıza (“Ama böyledir karanlık. Etobur çiçek- içinde yitip gittiği, yoksulluğun, yoksunluğun kol gezdi- Nereden ve niye mi geldim buralara? Söz oraya gel- ler gibi açar gecenin kalbinde. Işığı, sözleri, kuşları ve ği “turuncu” bölge. di zaten: Dilge Güney’in; yer yer okumayı bırakıp dü- çocukları yutuverir. [...] Karanlık oldu mu düşer bütün İki bölgenin sınırında yaşanan bisiklet hırsızlığının şünmelere daldığım, dünyanın, özellikle tanığı olduğum maskeler; unutulur, hak, hukuk, düzen.” [s. 108]) yeni- aydınlığa çıkarılması ve “suçlu”nun belirlenip cezalan- son altmış yılında yolculuklara çıktığım yeni yapıtı 1 GB den ve daha da dikkatlice bakmamızı istiyor. Adalet’in daveti üzerinedir sizi de sürüklediğim (üzerin- dırılmasıdır davanın konusu. Duruşma pek de uzamaz; Üstelik bunu; yalın bir anlatımla, tertemiz bir yeral- Meto, kendisini bir anda çocuk “ıslahevi”nde bulur. de yeniden düşünmenizi istediğim) ortam. tı suyu gibi sessiz akıttığı gülmecenin olanaklarından da Daha kestirmeden, daha açık söylesem, “... Artık pek Olayların akışı, öteki karakterler, hapishanede (par- ustaca yararlanarak (“Adam, ağzına iki boy büyük gelen don, “ıslahevi”ydi değil mi...) yaşananlar (“Bu çocuk- fazla kuş yok... Onların yerine dronlar uçuyor her yer- bir kahkahayla gülüyordu.” [s. 69]) yapıyor. lar kurtarıcı beklemiyordu. Burada ümide, hayale, bek- de. Yer kalmıyor ki kuşlara” (s. 84) tümcesinin keder- Başkalarının derdinden, sorunlarından, konu komşu- li seslenişidir bu... Yazarın, “Yalnız suça sürüklenen ço- lentiye; iyi olan hiçbir şeye yer yoktu. Herkes çok kor- dan uzaklara düşmüş, küçük konforlu dünyaların gönül- kuyordu. Korkutan dâhil.” [s. 64]), teknoloji-hayat iliş- cuklar bilir gökyüzünün dilini” (s. 109) dizesine yükle- diği hüzündür. kileri, yeşil-turuncu iki bölgeli kent gerçeği ve orada ne- lü rızacıları olmayı reddeden herkese ne çok sözü var 1 lerin olup bittiği üzerine söyleyeceklerim bu kadar. Ve edebiyat okulunun saygın bir öğretmenine şiirden GB Adalet’in! n bir seslenişle teşekkür edişidir. Bunların hepsinin yanıtını; belki benim gibi ara ara 1 GB Adalet / Dilge Güney / Tudem Yayınları / 142 okumayı bırakıp düşünerek belki de kitabı bir solukta YEŞİL-TURUNCU KENTLER s. / 10+ / 2022. okuyarak alacaksınız. Bir duruşma sahnesiyle başlıyor filmimiz / öykümüz. 1 Bir Avuç Gökyüzü, Çetin Altan, Bilgi Yayınevi 1974. GELİŞEN TEKNOLOJİ, DARALAN HAYAT! Sanık sandalyelerinde biri robot iki kişi (çocuk) var. 2 Büyük Gözaltı, Çetin Altan, Bilgi Yayınevi 1975. Robotların her işi yapar olduğu, ilk bakışta insandan Şimdi bizim dronu (!) yazarın, anlatının / öykünün ar- 3 3 kolay kolay ayırt edilemediği (Mavi Yıldız’ın kahra- ka planına ustaca yerleştirdiği, neden ve sonuçları üze- Mavi Yıldız, Dilge Güney, Altın Kitaplar, 2019. 8 Aralık 2022 20