Katalog

FERİDUN ANDAÇ’TAN ‘YÜZLER, İZLER, GÖLGELER: İNSAN KAVŞAĞINDAKİ SESLER RENKLER’ ‘Yazmak yaşamı ciddiye almaktır!’ Usta yazar ve eleştirmen Feridun Andaç’ın yeni Gerçek yazarın sözü sesler, renkler, yüzler, izler, deneme kitabı Yüzler, İzler, Gölgeler: İnsan kokularla buluşturduğu yerle dil yurdunu nasıl Kavşağı’ndaki Sesler, Renkler (Cumhuriyet kurduğunu… Yol ve yolculuk imgelerinin yazını ve Kitapları) okuyucularla buluştu. düşünündeki yerini… Arayışın şiirine tutkusunu… Bu fırsattan yararlanarak Feridun Ağabey ile Yeni kitabının denemeden incelemeye de dönüştüğü neler konuşmadık ki! Yazılarına ve yapıtlarına dönemler / akımlar / kuşaklar arası düzlemini… damgasını vuran, yazına sözün izinde, anlamın Denemenin doğası, yordamı, türler arası peşindeki bakışını, kavrayışını… Uzun yıllara yolculuğunu… Kitabında taşradan kente, farklı varan yayıncılık deneyimlerini… şafaklarda boy veren kadın erkek tedirgin insandan Yazarların düşünce ikliminin peşine düşmenin, devrimci yurttaşa, bireyselden toplumsala, yazı / okuma / görüşme yolculuğunun yerelden evrensele irdelediği yazarlara ilişkin geliştirmesini sağladığı düşünme biçimini… değerlendirmelerini… Ve yeni tasarılarını… da; felsefe diploması sizi felsefeci kıl- GAMZE AKDEMİR mayacağı gibi, bir filolojiden çıkmak si- gamze.akdemir@cumhuriyet.com.tr zi edebiyatçı yapamaz. Deyim yerindey- se, bazı “meziyetler”in oluşması; koşul- ‘İLGİ / YAZI ODAĞIMDA YALNIZCA ların gücü kadar, sizin çalışma / yaratma, EDEBİYAT YOKTUR!’ bilme / öğrenme azminize, tutku ve arzu- n Yeni deneme kitabınıza neden Yüzler, larınıza, o işe / uğraşa sadakatinize bağlı- İzler, Gölgeler: İnsan Kavşağı’ndaki Sesler, dır diye düşünürüm. Renkler ismini verdiğinizi anlatmanızı rica Bir örnek vermek isterim: Paris’e yo- ederek başlayalım söyleşimize. lum düştüğünde yazar evlerine, müzele- İlgi / yazı odağımda yalnızca edebiyat re giderim sıklıkla. Rodin Müzesi hep il- yoktur. “Hayata dörtkol çengi bakmak” ham verir bana. Onun yaratıcılığının göz- derdi Yaşar Kemal, bir yazarın hayatla alış- lemcisi kesildiğimde; tutkuyu / bağlılı- verişinden söz ederken. Bir bakıma öyledir ğı / sadakati ve çalışma azmini görürüm. benim yazı yolculuğum da. Hayatın içinde, Birkaç ömrü yaşayarak bunları var ettiği- hayatın yanılsamalarıyla dolu. ni hissederim. Edebi yolculuğumu yalnızca edebiyatla Benzer şeyi, Frankfurt’a her gidişimde çerçevelediğimi söyleyemem. Sinema, mü- uğradığım Goethe Müzesi’nde de hisset- zik, fotoğraf ve birçok disiplin ilgi alanımda- mişimdir. Hele Goethe’nin çalışma ma- dır. Nasıl yaşar, nasıl okursanız öyle yazarsı- sasındaki izlerin izleyicisi kesilmem… nız derim. İşte bu ilgi odağımdaki okumala- Adeta savaşarak yazdığı düşüncesini ver- rım, izlemelerim, yakınlıklarımla gelen ya- miştir bana! Bu tür yolculukların esinle- zıları bir araya getirme isteği tanıklıkla doğ- yici olduğu kadar, kendi rotanızı çizmede du diyebilirim. Buluşan, buluşturan zaman- VEDAT ARIK öğreticiliğine inanırım. ların kültürel birikimine bakış aynı zamanda. ‘TAMAMLANMAMIŞLIK DUYGUSU HEP me merakı bana tüm kapılarını aralamıştır evrenin. Sanırım ‘YAZAN İNSAN YOLDA İNSAN!’ OLMALIDIR BİR YARATICIDA!’ asal olan da sanatsal yaratıcılığa inanmak, hayatın kavra- n Yazılarınıza ve yapıtlarınıza damgasını vuran, yazına n Yazarın ideolojisi ile yazınının bileşiminde ve bunun nışında / yaşanmasında; sanatın yaşamı ölüme karşı bir sa- sözün izinde, anlamın peşindeki bakışınızı, kavrayışınızı, sizi topluma yansısında nelere dikkat kesiliyor, evrensel yazı- vunma biçimi olduğu gerçeğine inanmak diyebilirim. harekete geçiren o biçemsel ve içsel ana yolu anlatır mısınız? na hümanist çizgide ilerleyişlerini nasıl çözümlüyorsunuz? Yazının, edebiyatın yanı başında sinema hep olmuş- İlişkilendirmeler, bağlantı kurmalar diyebilirim. Ama ön- İlgi ve bilgi alanları olmalıdır bir yazarın. Bir de dünya- celikle “iyi okur” / “çalışkan okur” olduğumu söyleyebi- tur; resim, fotoğraf, müzik de öyle. Yazmak, edebiyat bağ yı okuma / yordamlama biçimi… Kendi yol haritanızı oluş- ve bağlantı kurmak için iyi bir disiplindir benim gözüm- lirim. Bunun bir “meziyet” olmadığını, yazan her kimsenin tururken, ki buna sıklıkla “kendi katedralini inşa etmek” de. Bir mimarın yazması ne büyük zenginlik, bir sinemacı- öncelikle iyi okur olması gerektiğini söylemek isterim. der, Gaudi’nin yapıtlarını örnek olarak gösteririm. Tamam- Yazmak yaşamı ciddiye almaktır benim gözümde. Yaşa- nın da öyle. lanmamışlık duygusu hep olmalıdır bir yaratıcıda. Yeni- dığın her ânı kıymetli kılmaktır. Bugünün değerini bilmek- Tarkovski, Bunuel, Bergmann yazmasalardı onların o den yeniden kurmak, ilerlemek için kaçınılmaz duygula- tir de. O nedenle yazının ucuyla hayata bakarken yeryüzü- saklı dünyalarına yolculuk yapamaz, yalnızca filmleriyle rı taşır size. nün anlamının keşfine çıkarsınız. Her şey sizi ilgilendirir. kalırdık. Her biri dünyayı anlamamıza, yaşadığımız ânları Geçişler ve durulmalar adını verdiğim bir yolculuktur bu Geçen zamandan bu zamana uzanan her bir değer / katman zenginleştirmemize katkıda bulunmuştur. esasında. Bir yanıyla anlama / değer kılınana dönük içer- gözünüzde anlam kazanır. lek bakışın yansılarını verme; ötede ise arınma yolunu ay- ‘YAZARIN İŞİDİR GÖRMEK, ANLAMAK, O nedenle yazının ucuyla bakarken görür hisseder, önü- dınlatma. Bunu siz tek başınıza gerçekleştiremezsiniz. Ya- GÖSTERMEK VE İLETİŞİM KURMAK!’ nüzdeki o geniş yolların yolcusu kesilirsiniz. Bu da her du- zının da enstrümanları vardır. Hep “özne” olmak durumun- n Yazarları yazıda var eden düşünce ikliminin peşine rumda içsel yolculuklara hazırlar sizi. Yazınca görmek de- da değilsiniz. düşmek; bu yazı / okuma / görüşme yolculuğunuz zaman rim. Yaşama yolunuza yazının gölgesi düşerse bundan da- İşte bu noktada eleştiri, deneme biçimleri bir anlatıcı- içinde sizde nasıl bir düşünme biçimi geliştirmenizi sağla- ha zenginleştirici bir şey olamaz benim gözümde. O neden- nın olmazsa olmazıdır edebiyatta. Edebi denemenin mıştır / sağlamaktadır? ledir ki, yazan insan yolda insan, derim… ibresi sizi buralara taşıyor ister istemez. Yapıtına / ya- Yazarın işidir görmek, anlamak, göstermektir. Ve elbette n Kitabınızda kimi yerde anılarınızla da bileşen irdele- şamına uzandığınız her yazar / anlatıcı / sanatçı o bütü- iletişim kurmak… Bu bir yana, kendini inşa ederken neyi / melerinizde öne çıkan çağının tanığı yazarların ve yapıt- nün parçaları olarak karşınızda. Sizin ona bakışınızda ta- niçin / nasıl yapmak gerektiğini de öğrenmenin peşindesi- ların öz etkileşimlerine, yazını varsıllaştıran o temasa, va- şıyıcı / değerlendirici yan var. Bu seçimleri de kurduğum roluşsal göbek bağına ve yaşattıkları dünyanın gerçekli- nizdir. Bunun da ancak başka yazarların yazdıklarına, onla- okuma / bilme / anlama bağlantılarına göre yaptığım için ğine tutkunuza ilişkin neler söylersiniz? rın yaratıcı dünyalarına dönerek öğrenilebileceğini bilmek “yüzler / izler / gölgeler” metaforunu uygun buldum Öncelikle merak demeliyim. Bilme, öğrenme, keşfet- yolculuğuna çıkmak… Öyledir, sanat eğitimine inansam yan yana getirirken.>> 14 1 Aralık 2022