Katalog

ÖNER YAĞCI’DAN ‘SERVER TANİLLİ - DÜŞÜNCE ÜRETİMİNİN DURAK BİLMEYEN DİNAMOSU’ ğ nsana ve aydınlı a İ g y g ülümse en devrimci bil e! Öner Yağcı’nın “Ömrünü Anadolu insanının aydınlanmasına, özgürleşmesine, umudu sürdürmesine, bağnazlığı aşıp hoşgörüyle, sevgiyle buluşmasına katkıları” olan büyük bilim insanı olarak nitelendirdiği Server Tanilli üzerine yazdığı ve Telgrafhane Yayınları etiketiyle yayımlanan kitabında; değerli aydınımızı yaşamı, yargılanması, Strasbourg günleri, ülkeye dönüşü, insana ve aydınlığa gülümseyen devrimci bilgeliği, yapıtları, hakkında yazılanlar, yazılarından örneklerle çok yönlü tanıtıyor. ğu burada yazılır. 1996’da ülkesine döner. AHMET ÖZER TÜYAP 18. İstanbul Kitap Fuarı (1999) Onur Yazarı olarak değerlendi- DAHA İLK KİTABIYLA rilir. PEN onur üyeliğinden Yeni Kuşak ‘SUÇ İŞLEDİ!’ Köy Enstitülüler Derneği (YKKED) İlhan Selçuk’un, “Tanilli ile bir Aydınlanma Onur Ödülü’ne değin ülkede, bir kentte, bir çağda yaşamak ne mutluluk…” diye nitelendirdiği, birçok ödülün sahibi olur. aydınlanma hareketimizin büyük değerlerinden Server Tanilli, ulusal ve İNSANLIĞA VE AYDINLIĞA evrensel mücadelelere ışık tutmuş GÜLÜMSEYEN DEVRİMCİ BİLGE yaşamı ve yapıtlarıyla örnek oluştur- Öner Yağcı, onun “insana ve aydınlığa muş bir aydınımızdı. gülümseyen devrimci bilge” oluşunu çok Muzaffer İlhan Erdost’un, insanlı- yönlü ele alır. Onun “(B)izim çağdaş tari- ğın uygarlaşmasının özünü içeren, bu himiz aslında bir ‘aydınlanma tarihi’dir, özü Türk toplumuna, gençliğine tanıtan Batı’nın çok daha önce yaşadığı bir sü- özelliklere sahip bir yapıt olarak değer- reci, biz -şu ya da bu nedenle- gecikerek lendirdiği 1974 tarihli ilk kitabı Uygar- yaşarız…” sözüne vurgu yapar. lık Tarihi, bu değerli aydınımızı bir Tanilli’nin ülkemizin ve dünyanın ihbar sonucu “komünizm propaganda- büyük değerlerine damardan bağlı bir sı” yapmak “suçu”ndan DGM yargıçla- değerbilirliğe sahip oluşuna dikkat çeker rının önüne sürer. Tanilli, savunmasını Attilâ İlhan’ın şu Yağcı, onun kazandığı kültürel mirasla ve Server Tanilli Öner Yağcı dizeleriyle tamamlar: “O sözler ki kalbi- yazdığı kitaplarla yaşamımızı aydınlattı- mizin üstünde / dolu bir tabanca gibi ölüp ğını, aydınlığımızı çoğalttığını belirtir. ler, bir kitabın can damarıdır.” ÖZ ÇİZGİLERLE YAŞAMI ölesiye taşırız / O sözler ki, bir kere çık- Tanilli’nin “Türkiye Nereye Gidi- Öner Yağcı bu değerlendirmeden çok Öner Yağcı, kitabında, 18 Mart mıştır ağzımızdan / uğrunda asılırız…” yor?” sorusunu sorup ona yapıt aradı- etkilenir. Duyduğu sorumluluk gereği 1931’de İstanbul-Erenköy’de doğan Tanilli daha ilk kitabıyla “suç” işle- ğını belirten Yağcı, onca kitap yazarı İs- Tanilli kitabına -onun görme olanağı ol- Server Tanilli’nin yaşam serüvenini mişti. Onu DGM’de cezalandıramayan- mayacak- 15 sayfalık bir “sunu” yazar. met Zeki Eyuboğlu’nun “Bir mutluluktur kısa ve öz çizgilerle yansıtır. Babasının lar, faşizmin kucağına ittiler. Kiralık “Sunu”da, “Anayasa hukukçusu, siya- Server Tanilli’yi okumak” sözünde bu görevi nedeniyle Kars’ın Okam buca- katiller, 7 Nisan 1978’de işinden evine set bilimci, felsefeci, toplumbilimci kimlik- mutluluğun yazdığı ve çevirdiği kitaplar- ğından, Cılavuz’a, Kars merkeze, Van’a gitmekte olan bu bilim insanını kurşun- leriyle mücadeleci, doğru bildiğini söyle- ve Haydarpaşa Lisesi’ne gidişini anlatır. la hem ülkemize hem dünyaya bir kültür ladılar. Ancak öldüremediler. mekten çekinmeyen, baskı- Cılavuz’da Köy Ens- ufku kazandırdığına gönderme yapar. Tanilli, 47 yıllık ömrüne tekerlek- lara boyun eğmeyen, çağı- titüleri olgusuyla karşı- Yağcı, onun her kitabının irdelediği li sandalyede geçireceği 33 yıl ekledi. 29 na ve toplumuna olan so- laşan Tanilli’nin düşün- içeriğini, okurun önüne aydınlığa açılan Kasım 2011’de öldüğünde, ardında ulu- rumluluklarının bilincin- sel dünyasında yepyeni bir pencere olarak bırakır. sal ve evrensel düzlemde insanlık tarihi- de ve müthiş bilgi biriki- ufuklar açılır. Bu yolcu- Kitapta, Nihat Behram şiiriyle, Adnan ne armağan edilen altın kitaplar kalmıştı. miyle devrimci bir aydın” luğunda okuduğu kitap- Binyazar, Oktay Akbal, Orhan Tüleylioğ- ele alınır. lara ve tanışılan değerle- AYDIN, DEVRİMCİ, lu Ali Özenç Çağlar yazılarıyla onu anla- Yazdığı Uygarlık re de değinilir. 1953’te ‘İNSAN’ TANİLLİ! tırlar. Kendisinin tarihi savunmasının ya- Tarihi’nin “emek, sınıf İstanbul Üniversitesi Öner Yağcı’nın Server Tanilli – Dü- nı sıra Cumhuriyet’te çıkan Aybar’ı, Can mücadelesi, diyalektik Hukuk Fakültesi’nden şünce Üretiminin Durak Bilmeyen Dina- Yücel’i, 21. yüzyıl’ı, “Sol’un konumu”nu felsefe, insana güvenme mezun olan Tanilli, bir mosu (Telgrafhane Yayınları) kitabı, irdeleyen köşe yazılarına yer verilir. ile dolu tarih bilinci ol- ara Paris’e gider. değerli aydınımızı çok yönlü tanıtıyor. 24 telif (biri sempozyum bildirileri), duğunu” okuyanlar çok Bir yıl sonra (1963) dön- Öner Yağcı kitabına, öğretmeni iki çeviri kitabı yayımlanan, hakkında iyi görmüşlerdir. düğünde doçent unvanı Adnan Binyazar’ın, Tanilli ile ilgili, beş kitap yazılan Server Tanilli, gerçek- M. Emin Değer’in Bir alır. Şişli Siyasal Bilim- “O, bir uygarlık işçisidir. Sevecen, ten “düşünce üretiminin dur durak Bilim Adamının Savun- ler Yüksek Okulu ve İs- uygar ve ‘insan’dır…” sözüyle başlıyor. bilmeyen dinamosu”ydu. ması: Tanilli Dosyası ki- tanbul Tatbiki Güzel Sa- Yağcı’nın Tanilli’yi yakından tanıma- Emre Kongar’ın, “Tekerlekli sandal- tabının giriş yazısı ise değerli gazete- natlar Akademisi’nde “uygarlık tarihi” sı bir bilim insanını bir kitapta da olsa yedeki beyin öldü ama kitaplardaki ci Uğur Mumcu’nundu. Mumcu yazısı- dersleri okutur. çok yönlü tanıtmada önemli rol oynar. beyin hâlâ aramızda ve capcanlı!” Tanilli bir gün “gençliğine güvendiği” nın bir yerinde “(A)dalet tanrıçası, her- Tekerlekli sandalyede yaşamak zorunda diye nitelendirdiği Tanilli’nin emeği- halde, sanık sandalyesine oturtulan bi- kalan Tanilli’ye Strasbourg yaşama sevin- Yağcı’ya, kitaplarıyla ilgili şöyle bir değerlendirme yapar: “Girişlerini çok lim adamlarından çok ama çok utan- ci kazandırır. 18 yılı burada geçer. İnsan- ni okurlara çok boyutlu yansıtan yazar beğeniyorum. Sunuşlar, önsözler, giriş- mıştır” der. lık tarihine armağan edilen kitapların ço- Öner Yağcı’yı kutluyorum. n 10 23 Eylül 2021 EDREMİT BELEDİYESİ