Katalog

SERAY ŞAHİNLER’DEN ‘AĞABEYİM ORHAN VELİ’ Bütünlüklü bir Orhan Veli biyografisi Gazeteci Seray Şahinler’in üç yıllık bir araştırmanın ardından yayına hazırladığı ilk kitabı Ağabeyim Orhan Veli, Doğan Kitap etiketiyle okurla buluştu. Şahinler sevilen şairin kız kardeşi Füruzan Yolyapan’la yaptığı söyleşilerden hareketle kaleme aldığı kitabıyla Orhan Veli’nin yaşamına ışık tutuyor. Hem şairin yazdıklarından hem de başkalarının ona ilişkin anı ve görüşlerinden yararlanarak bütünlüklü bir Orhan Veli biyografisi sunuyor. EMRAH KOLUKISA ŞAİRİN SESİ VE FÜRUZAN HANIM n Çok klasik olacak ama nasıl başladı bu kitapla ilgili çalışman, neydi sana bununla ilgili ilk fikri veren? Kitap fikri Füruzan Yolyapan ile 2012’de yaptığımız söyleşide ortaya atıldı. O yıl Orhan Veli’nin kendi şiirlerini okuduğu ses kaydı yayımlanmıştı. Ben de bir gazeteci olarak ilk kez gün yüzüne çıkan bu kayıtların perde arkasını araştırırken Füruzan Hanım’ın izniyle yayımlandığını öğrendim. Kendisi hayattaydı, bense onla konuşmak için can atıyordum. Telefonu açtığında çok nazik sesle beni karşıladı ve söyleşiyi kabul etti. Şişli’deki evine gittim, ilk röportaj bu kayıtların üzerine yapıldı. Daha sonra ara ara kendisini ziyaret etmeye başladım. Sohbetlerin içine girdikçe Orhan Veli’ye ve Kanık ailesine dair bilinmeyenlere tanık oldum. Hepsi çok önemliydi ve kayıt altına alınması gerekiyordu. ‘AH ORHAN AĞABEYİM!’ n Orhan Veli hakkında bilmediğin neler öğrendin peki bu çalışma sırasında? Ailesiyle ilişkisine dair çok şey bilmiyoruz. Babası da bir müzisyen, daha o yıllarda sanatçıya önem verilmediğini düşünerek oğlunun şiir merakına hoş bakmıyor. Ne kadar kilit ve değişmeyen bir mesele... Orhan Veli’nin annesiyle ilişkisi, çocuklarla iletişimi, uçurtma sevdası, futbola ilgisi, tiyatro çevirileri, taklitleri… Tercüme Bürosu’ndaki çalışmaları, Yaprak dergisindeki köşe yazıları, bu yazılarda ele aldığı siyasi ve toplumsal meselelere bakışı… Füruzan Hanım’la konuşmalarım sırasında farklı konulara, pek bilinmeyen, duyulmayan detaylara uzanan yepyeni şeyler çıktı ortaya. Nâzım Hikmet için yapılan açlık grevlerinden biri mesela… O üç gün Orhan Veli ne yaptı sorusunun yanıtını bir tek kişiden öğrenebilirdik. Aynı zamanda Yaprak dergisine yönelik saldırgan tutumların perde arkası, şairin öldüğü gün yaşananlar gibi.. Hepsini araştırma sürecinde edindim diyebilirim. MELİH CEVDET VE OKTAY RİFAT’LA ANILAR n Füruzan Hanım’ın duygusal dünyası nasıl peki, Orhan Veli’den bahsederken neler hissediyordu sence? İki kardeş arasında çok söylenmeyen ama varlığı alttan alta hissedilen şeyler vardır... Böyle izlenimler edindin mi sen de? Kıskançlık, imrenme, dargınlık vb... Orhan Veli’nin ölümünün üzerinden 70 yıl geçmesine karşın Füruzan Hanım onu her anışında “Ah Orhan ağabeyim ah” diyor ve ağlıyor. Kendisi 97 yaşında, hayatında çok kayıplar olmuş fakat ağabeyinin acısının hâlâ çok taze olması sarsıcıydı benim için. Ağabeykardeş ilişkisinde hissettiğim şuydu: Füruzan Hanım ağabeyine büyük saygı duyuyor. Yaşamında en çok iz bırakan kişi Orhan Veli. Ona aynı zamanda hayranlık besliyor. Edebiyat için yaptıklarını çok önemsiyor. Onunla yaşadığı her şeyi anlatırken adeta yeniden yaşıyor. Eğleniyor, hüzünleniyor. En güzel anıları zihninde hâlâ çok taze… n Ya Melih Cevdet ve Oktay Rifat... Füruzan Hanım onları nasıl hatırlıyor, neler anlatıyor? Melih Cevdet ve Oktay Rifat’ı saygıyla anıyor Füruzan Hanım. Melih Cevdet’in küçükken kendisine bilmeceler sorduğunu anlatmıştı. Ankara yıllarında aile yürüyüşlerinde Melih Cevdet’in kendilerine eşlik ettiğini bu yürüyüşlerde hoş sohbetlerin, eğlenceli anların yaşandığını anlatıyor. Oktay Rifat’la da görüşüyorlar elbette. Oktay Rifat’ı “Çok büyük bir şairdi” sözleriyle addediyor. Fakat ona dair hatırladıkları daha çok günlük sohbetlerden ibaret. ÖLÜM HABERİNİN ARDINDAN! n Gencecik yaşta ölümü elbette Orhan Veli’nin annesi için de çok büyük bir acıydı. O konuda konuştu mu Füruzan Hanım? Evet, çok sarsıcı bir konuydu bu. Anne Fatma Nigar Hanım üç çocuğuna da çok düşkün fakat hep “Orhan’ım başka” dermiş. Orhan Veli de annesini “Ak saçlı genç kız” diye sever, onla sık sık Şakalaşırmış. Kitapta bu anıları aktarmaya çalıştık. Son bölümde Orhan Veli’nin ölümüne değinirken ailenin haberi nasıl aldığını, anne, baba ve Füruzan Hanım’ın tepkisini, o gün nelerin yaşandığını özellikle anlatmak istedim. Çünkü Orhan Veli’nin ölümü hakkında bilinen “36 yaşında çukura düşüp öldü”den öteye gidemiyor. Bazı biyografilerde ve araştırmalarda o güne dair bilgiler var, fakat ben bu hazin sona ailenin içinden bakmak istedim. Füruzan Hanım haberi Sabahattin Eyüboğlu’ndan alıp eve koştuğunda önce gazetecileri görüyor. Annesi haberi gazetecilerden almış ve büyük şok yaşamış. Füruzan Hanım, annesinin günlük yaşamında ciddi ve ağırbaşlı bir kadın olduğunu fakat ölüm haberinin şokuyla evin içinde bilinçsizce oynamaya, dans etmeye başladığını anlatıyor. Annesini evden çıkarıp Şişli sokaklarında dolaşmaya başlıyorlar. n Çalışmanda en çok hangi noktalarda zorlandın? Orhan Veli’den geriye pek bir şey kalmamış. Bunda genç yaştaki vefatı, eşi, çocuğu ve yerleşik bir evinin olmayışı, yaşamı boyunca çektiği maddi zorlukların payı büyük elbette. Dolayısıyla elimizde dev bir arşiv maalesef yok. Odak noktam Füruzan Hanım’ın anılarıydı; fakat Orhan Veli’yi bütün yönleriyle sunmak için yaşamından kesitlere yer vermek istedim. Aynı zamanda Türk şiirinin en büyük isimlerinden birinden bahsediyoruz çünkü… Özellikle ilk şiirlerinden başlayarak, peş peşe yayımlanan kitaplarına odaklanırken dönemin gazete ve dergilerini inceledim. Çok fazla kritik var, bunların hepsine yer vermem mümkün değildi. Köşe yazıları, eleştiriler, karikatürler... Bunların akışa ve kitabın meselesine hizmet etmesi gerekiyordu. Bu konu benim için epey meşakkatli oldu diyebilirim. Bu noktada editörüm Sema Çubukçu’ya çok teşekkür ediyorum. n 12 22 Nisan 2021