Katalog

ÖLÜMÜNÜN 700. YILINDA AYŞE AYSEL SOLMAZ’DAN (GÜNTÜRKÜN) ‘Yûnus Emre ve Uluborlu’ UNESCO, ölümünün 700. yılını “Yunus Emre” yılı ilan etti ve bu yıl Yunus Emre hakkında çok kapsamlı bir araştırma kitabı yayımlandı: Yûnus Emre ve Uluborlu (Etki Yayınevi). Isparta’nın Uluborlu ilçesi doğumlu öğretmen, yazar ve şair Ayşe Aysel Solmaz’ın (Güntürkün) yıllara yayılan araştırması; sadece ozan olarak değil felsefesiyle de asırlardır hem Anadolu halkını hem de dünya insanlarını etkilemiş Yunus Emre’nin yaşamı hakkında bilinmezleri aydınlatmayı amaçlıyor. 1071’de Malazgirt Savaşı’ndan son- yerleşmiştir. Onun için 26 medresesiyle selâm olsun/ Bizim için hayır dua kılanla- GÜLSEREN ENGİN ra Anadolu’ya yerleşen Selçuklu hü- zamanın eğitim ve kültür merkezi olan ra selâm olsun/ Ecel büke belimizi söylet- kümdarı Alpaslan, Hamidoğulları’nı Uluborlu bir çekim merkezi olmuştur. meye dilimizi/ Hasta iken halimizi soranla- “Gelin tanış olalım işi kolay kılalım/ Se- uç beyi olarak o zamanki adıyla Yunus’un şiirlerinde o zamanki adı ile ra selâm olsun.” velim sevilelim dünya kimseye kalmaz.” Apollonia’ya göndermiştir. Şar’a gelişi, yerleşimi uzun uzun anlatı- YUNUS EMRE’NİN ‘ŞAR’I! Bu kent, Toroslar’ın uzantısı olan lır. Nitekim Yunus’un bu kentte yerleşi- Uluborlu (Şar) için söylediği dizeler: Yüzyıllardır şiirleri ve felsefesiyle ölümsüz- Kapıdağı eteklerinde kurulmuştur. mi, yaşadığı ev, medresesi, ticaret yap- “Toprak idim ben yerimde tüccar idim ler katına yükselen Yunus Emre halk tarafın- Tarihi Frigyalılara dek uzanan, tığı ve türbesi resmi kayıtlarda da bu- mahallimde/ Bu Erenler diyarından ebedi dan öyle benimsenmiştir ki pek çok kent onu “Mordiaum” adı da verilen bu kent lunmaktadır. gitmesem bari.” bağrına basmış, kendi kentlerinde yaşadığını Bizans’ın sınırında yer almakta, Yunus Emre’nin hem eğitimi hem de ileri sürmüşlerdir. Kütahya’dan Eskişehir’e Afyon’dan ticaret yaparak geçimini sağlamak için “Hey Emrem Yunus biçare bulunmaz der- Bu yüzden pek çok kentte mezarının bulun- Antalya sınırına dek uzanan geniş bir kentleri dolaşması onun başka kentler- dime çare/ Var imdi gez Şar’dan Şar’ şöyle duğu söylenegelmiştir. alanı kaplamaktaydı. de de yaşadığının söylenmesine yol aç- garip bencileyin.” “Şar” (Şehir) ya da “Eski Kasaba” da Burayı ele geçiren Hamid Bey uç be- mış olabilir. “Ey kendisini bilmeyen söz mânâsın an- denilen Isparta’nın Uluborlu ilçesi, Hami- yi olarak Moğol saldırılarında ve her lamayan/ Hak varlığın ister isen ilim için- doğulları Beyliği’nin ilk başkentidir. Hamid türlü savaşta Selçukluları korumuştur. BELGE SELİ... de candadır.” Bey, Selçuklularla birlikte Türkistan’dan ge- Selçuklu devleti yıkıldığında bağım- Yunus Emre’nin yaşamı için bil- “Bu dünyadan gider olduk kalanlara len bir kabile reisidir. sız devlet olmuş ve Uluborlu’yu baş- gi toplamaya çıkan yazar Güntürkün, kent yapmıştır. büyük bir belge seli ile karşılaşmıştır. Bu aileden altı hükümdar yönetmiş- Doğduğu, büyüdüğü kent Uluborlu’da tir devleti. Son hükümdar İlyasoğlu Ke- bulunan Yunus Emre evi, tekkesi, malettin Hüseyin, beyliği 88 bin altına mescidi, türbesi Kültür Bakanlığı’nca Osmanoğulları’na satmış- kabul edilip onarım kararı tır (1361). alınmıştır. Daha sonra Timur ordu- Osmanlı kayıtlarında da ları tarafından işgal edil- Yunus Emre’nin evinin ye- miş (1403). ri kayıtlıdır. Bu yüzden ya- Kalesi yıkılmış, kentte- zar topladığı belge ve bil- ki bütün erkekler öldürül- gilere dayanarak Yunus müş, kadınlar ve çocuklar Emre’nin erişkin dönemin- tutsak edilmiştir. de Uluborlu’da uzun süre Yunus Emre’nin doğum yaşadığını ve burada öldü- yılı tam olarak bilinmese ğünü kanıtlamak için kol- de bazı kaynaklara daya- ları sıvamıştır. nılarak, 13. yüzyılın ikin- Kitapta bir yandan Ulu- ci yarısı olduğu söylen- borlu etraflıca anlatılırken mektedir. Yunus Emre hakkında çe- şitli araştırmacıların çalış- SON ŞİİRİNDE ULUBORLU’DA malarından da söz edilmektedir. Baş- ÖLDÜĞÜ ANLAŞILIR! tan sona serpiştirilen Yunus’un dize- Kimi kaynaklara göre ise 1238’de leri yazara yol göstermektedir. Hem Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinde Sarı Uluborlu’daki yaşamını anlatmakta Köy’de doğduğu söylenir. 1321’de, 82 hem ümmi olmadığını, iyi bir eğitim yaşında öldüğü belirtilir. aldığını fısıldamaktadır. Bu konular- Son şiirinde Uluborlu’da öldüğü an- da bütün kanıtlar Yunus Emre’nin şiir- laşılır. O yıllar Moğol saldırılarıyla Sel- lerindedir. çuklu devletinin zayıfladığı, tarikatların Hakkında çok araştırma yapılmış, da çoğaldığı ve güçlendiği yıllardır. çok yazı yazılmış bir kişidir Yunus Em- Yunus Emre için eski kaynaklar üm- re. Sadece ozan olarak değil felsefe- mi yani okuma yazması, eğitimi olma- siyle de asırlardır hem Anadolu halkını yan kişi demektedirler. Oysa şiirleri in- hem de dünya insanlarını etkilemiştir. celendiğinde iyi bir eğitim gördüğü, Aysel Aysel Solmaz ‘Güntürkün), Farsça, Arapça bildiği anlaşılmaktadır. Yûnus Emre ve Uluborlu (Etki Yayıne- Önce Hacı Bektaş-ı Veli Dergâhı’nda vi) kitabı için on yılını vermiştir. Ben bulunmuş, onun önerisiyle Taptuk Em- de bu süreçte onu yakından izleyen bi- re Dergâhı’na gitmiş ve orada bir sü- ri olarak kitabın okurlara ulaşmasını re hizmet etmiş. Yetişkin çağında tica- sevinçle karşıladım. Bu çalışma Yunus ret yapan ve Ahilerle kent kent dola- Emre ile ilgilenen herkes için çok ya- şan Yunus Emre Şar’a gelmiş ve buraya rarlı bir başucu kitabı. n 12 30 Aralık 2021