Katalog

ŞÜKRAN SONER’DEN ‘GÖÇÜN GÖBEĞINDE’ TİTO’nun çocuklarından Atatürk’ün gençliğine... smanlı’nın Balkanlar’dan çekilişi, birbirinden kanlı savaşların, yılların, çekilen O acıların, kayıpların sonucu, Balkan topraklarından Anadolu topraklarına doğru kaçınılmaz büyük göçün yaşanması... Uzaktan algılanmayan güçlü bir haberleşme, dayanışma ağları içinde, Osmanlı askerlerinin Balkanlar’dan çekilişi, Mustafa Kemal’in içinde olduğu birliklerle eşgüdümlü olarak, güvenlik adına da aile bağları içinde de gerçekleştiriliyor... Asıl mucize, en çok yararlanılacaklar listesine alınmış, Mustafa Kemal’in kafasında seçilmiş kişilerin, il il görevlendirilmelerinin, sonuçta Gazi Meclis’in açılış günü Ankara’da görev yapabilmelerini sağlayacak bir takvim içinde çakışıyor olmasında... Usta gazeteci ve yazar Şükran Soner, Cumhuriyet Kitapları tarafından yayımlanan Tito’nun Çocuklarından Atatürk’ün Gençliğine - Göçün Göbeğinde isimli yeni kitabında “Göçlerin gelgitlerinde, yaşamımızın noktası yok. Masalı, daha doğrusu çocukluğun içinden belgeli tanıklıklar tadında bırakmak gerek...” diyor. Ve birkaç kuşağın, çaprazlama göçlerin göbeğindeki yaşamlarını bizzat ailesinin öyküsünden de hareketle tanıkları ve tanıklıklarıyla belgeliyor. Fotoğraf: UĞUR DEMIR anneannemden izin ala- sıkı disiplin, eğitim, toplumsal taki öyküye konu yaptığım geçmiş yaşa- GAMZE AKDEMİR rak insanlar sokaklara düş- baskılar altında değil, kendile- mım... Çocukluk anılarımla vedalaşma- [email protected] meden Priştine sokaklarını rine verilen değer ve özgürlük mın konusu olan şehri turlamamdan sonra dolaşmak, geçmişimle ve- ortamı ile doğru orantılıdır. trenle Üsküp’e gidişimiz... İstanbul yolcu- KARDEŞLİKLE ÇOCUKÇA dalaşmak istemiştim.. Osmanlı eğitim kurumları- ları annem, babam, biz üç kardeşin yanın- VEDALAŞMA! Tito Yugoslavya’sında nı Balkan toprakları ağırlık- da uğurlayıcılar dayım, “avatetemiz” (ebe n Cumhuriyet Kitapları Çocuk yaşamış olduğum çocuklu- lı kurguladığından, kuşku- teyze), babamızın büyük teyzesinin büyük bölümünün yayımladığı, 1990’lı yıllar- ğum, anılarım, arkadaşla- suz çokkültürlülük kaynaş- oğlu ve onun oğlu, dar kadro ile Üsküp da kendi yazarlarının anılarından oluş- rım, sokaklar, evler, oku- masının da katkısıyla, Os- sokaklarında, Kapalıçarşı yöresini turlaya- turulan, gruplandırılmış, Düşler Kuru- lum ile, benim için en gü- manlı toprakları üzerinde Bal- rak tren saatini beklerken gerilimden çok yorum / Biz de Çocuktuk başlıklı dizi- zelleri ile en acılıları için- kanlar da çocuk olarak yaşa- da neşelenememiştik.. den söz etmenizi rica ederek başlayalım de yaşadıklarımı anımsa- mak ayrıcalıklı kültür ve öz- Şimdilerde Üsküp büyük depreminin ar- söyleşimize. mak, canlı cansız her şeye gürlüklerden pay almak an- dından onarılmamış istasyondan ağırlık- Çocukluk yıllarınızın bütünlüğünü el sallamak, akıtamadığım lamına da gelmiştir. lı gece boyu süren yolculuğun sabahında kapsayacak, Tito Yugoslavya’sının Ko- veda gözyaşları yerine ge- Mustafa Kemal’i, en zor- Sirkeci’ye oradan da vapurla Büyükada’ya sova bölgesi merkezi Priştine’den başla- çecek, iyi gelecekti.. lu koşullarda dünyanın en öğlen saatlerine doğru varabilmiştik. yan, İstanbul’da noktalanan aile göçü- “Kardeşlikle çocukça ve- başarılı olabilmiş lideri ko- nüzün göbeğinden, 10 yaşınızın duygu- dalaşma” başlığı altında yazdıklarımı, belle- numuna yükselten koşuları düşünün. Üze- ‘ÇOCUKLUK GELİŞİMİMDE larıyla kaleme aldığınız “Kardeşlikle ço- ğim beni yanıltmıyorsa çok çabuk, gazeteci- rine benzer koşullarda yetişmiş Tito’nun BÜYÜKBABAM BAŞROLDE’ cukça vedalaşma” başlığını verdiğiniz likte izleme şansını yakaladığım çok önem- 3. dünyanın lideri kimliği ile katkılarını n Büyükbabanızın yaşamınızda ve öykünüzden elbette... li toplumsal olayların haberlerini yazar gi- eklemleyin. kimliğinizin oluşumunda, görüşlerinizin Nereden nereye? Süreç bu kitapla na- bi, hızla soluksuz tamamlamıştım. Evet, bugünün koşulları ile de karşılaştı- gelişiminde çok önemli bir yeri olduğunu sıl bütünlendi? Sadece çocukların anlayabileceği bir dil, rıldığında, biz Balkan topraklarında büyü- öğreniyoruz. Burada da anlatır mısınız? Yazar değil, gazeteci olduğum gerçe- sözcük bulabilmek için, “çokkültürlülük” yen kızçeler, dünya çapında en özgür, kim- Evet, Yugoslavya’daki çocukluk gelişi- ğinden kopmadan, toplumsal olayların kavramında takılmış, “Kardeşlikle çocuk- lik gelişimini kazanma şansını elde edebil- mimde başrolde galiba Büyükbabam Mü- içinde gözlemci gazeteci olmayı, tanıklık- ça vedalaşma” başlığında zorlanmıştım. miş kız çocukları arasında sayılabiliriz.. min var. Ben büyürken kaç dili birden bil- larımı okurla paylaşmayı seçmiş bir kişi diği ve kullandığını sayamıyorum. olarak, sevgili iş ve can arkadaşım Deniz ‘ŞANSLI BİR KIZÇEYDİM!’ VE GÖÇ... 30 AĞUSTOS 1956! Radyodan Arapça yayınları hiç atlamı- Som’dan gelen öneri üzerinde şöyle bir düşündüm; “Düşler kuruyorum”, “Biz de n Rumeli kültür ve gelenekleriyle örü- n Süreci tanıklıklarla, kronolojisiyle sun- yor, belki de Osmanlıcayı iyi biliyordu. lü dolu dolu bir çocukluk yaşadığınızı duğunuz Türkiye’ye çekirdek aile göçü- Arnavutça, Rumeli Türkçesi, çok iyi Sırp- çocuktuk” başlıklarından etkilenmiştim. Öykü, hele de çocuklara dönük öykü okuyoruz. Nasıl bir masaldı sizinki? Na- nüz ne zaman, hangi şartlarda başlıyor? çasını gün boyu konuşurken kullanıyor- deneyimimin olmadığını gözeterek, 10 sıl bir kızçeydiniz? Ve Tito çocuğu ola- 30 Ağustos 1956 sabahı dedemin evin- du. Mektupla Türkiye Cumhuriyeti’nde, bilmek ne demekti? de erken uyanıp Prişitine’nin boş sokak- önce Ankara sonra Büyükada’ya yerleş- yaşını bitirmiş bir çocuk olarak, 30 Ağus- tos 1956 sabahı, evinden yola çıkacağımız Çocukların gelişimi önyargıların aksine, larını dolaşmamla başlayan, ortak kitap- miş kayınbiraderlerinden yeni >> 8 KITAP 7 Ekim 2021