Katalog

Bana en anlamlı belge niteliğinde gelen Priştine’de çekilen bu büyük aile fotoğraf karesi ‘‘ 14.1.1935’te çekilmiş. Ben doğmadan yıllar önce Mustafa Kemal’in arkasındaki orduların izinden güvenlikli kabul edilen Balkanlar’ dan en büyük göç kuşağının içinde anneanemin annesi ve üç ağabeyi de var. En büyük ağabey Ethem Kurteş, Ankara’da Gazi Meclis’in açılışı yıllarında Mustafa Kemal’in yanında yer almış kadrolar arasında. Ethem Kurteş Gazi Meclis’in açılış, çalış- maları yıllarında Ankara tapu kadastro çalışmalarını yürütmek görevinde. Cumhuriyet’in ilanından sonra İstanbul Adalar’da görevlendiriliyor. En zorlu bölgede Adalar’ın ilk tapu çalışmalarında yer alıyor. Aile Büyükada’nın sahildeki Büyük Kilisesi’nin yan arka sokağından girilen müştemila- tına yerleşiyor. Biz de hayatta kalmış son kardeş Mecit Kurteş ve Ethem Kurteş’in eşi ve iki kızı tarafından 9 aylığına o evde konuk olarak ağırlandık. Ethem Kurteş savaşlar sırasında kapanmış yollar nedeniyle büyük göçten sonra Priştine’yi ziyaret edebilen ilk konuklar arasında. İki dayısı ve dedemle yan yana sıralanmışlar: Mümin, Kadri, Ethem, Adil. Kızlar en sağda annem Hayriye Mümin, en solda Remziye Adil, Adil’in kucağında Emine Kadri. ” Cumhuriyet’in yazı dili ile kullanılan çocuklar ile birlikte çok ağır bedeller- Türkçesini de öğreniyordu. le ödediler. Ben okuma yazma öğrenmeden ba- Bugünden baktığımda elbette Atatürk na sayısız işleri arasında okuduğu resim- devrimleri, laik Cumhuriyet kazanımları li masal kitaplarının sözlerini ezberlemiş- ile birlikte Anadolu toprakları üzerinde tim. Bağını çapalarken oturduğu ağacın de çocuklar için olduğu gibi büyükler üzerinde ona okumamı ister, konuşup du- için de kazanılmış çok şeyleri kaybetti- rur, gülerdik. ğimizi yürekten duyumsuyorum. 8 yaşımda Kıbrıs sorununun adını bilmeden bugünküne yakın boyutları ‘TOPLU AİLE GÖÇLERİ ile algılamamı sağlayacak kadar net ha- DAHA ÇOK YAZILMALI’ ritalar üzerinden anlatmasını unutabi- n Priştine’deki Osmanlı okulunun lir miyim? müdürü bir büyükbabadan başlaya- Aynı yıl, bizim üç kardeşin gelecek- rak çoğunluğu öğretmen olan ve Mus- te yaşayabileceklerini görerek, aile mec- tafa Kemal’in Rumeli’den Anadolu’ya lisinde göç kararını verip dayatmasını? geçişinin de yaşandığı göç dalgasının Başka çocuklar için geçerli olamayacak içinde yerlerini almış, okumuş, önemli bir ayrıcalıkla, kedi köpek yerini almış görevlerde bulunmuş ailenizin bu göç, ineği Alco’nun en yakın hayvan dostum bu yol hikâyesini neden şu sözlerle bi- olmasını sağlamasını? Kanser ağrıları içinde kıvranırken, bile tiriyorsunuz?: ben onu teselli etmek için çırpınırken, su- “Göçlerin gitgellerinde, göbeğinde yu benden isteyip “Bu suya birisi bal ka- yaşamımızın noktası yok. Masalı, da- Benim tanıklığım anneannemin ikinci erkek kardeşi Aziz Kurteş’in 1953’te Priştine’ye rıştırmış” sözleri ile beni gülümsetmeyi ‘‘ ha doğrusu çocukluğun içinden belgeli gelişinden. Bizim evin önünde bahçede çekilen fotoğrafta görüldüğü üzere konuğa saygının unutmamasını?.. tanıklıkları tadında bırakmak, gerisini gereği herkes çok şık giyimli. Kadınlar ipek şalvarlı. Konuğumuz Büyükada Anadolu başka başka dönemler üzerinde gün- Kulübü’nde restoran yöneticisi. Anneannem dedemle ağabeyi arasında, ailenin gelebilen ‘DAVUT (DEDA) DAYIM, deme taşımak daha doğru olacak gibi. erkekleri çarprazlama sıralanmışlar. Elbette biz üç kardeş en önde ortaya kurulmuşuz. Şalvarlı TİTO’NUN SENATÖR Noktalı virgüllü SON... desek mi?”. güzel küçük halasının önünde.. ” YAPTIĞI İLK MÜSLÜMAN’ Benim ailemin özelini merak eden- n Tito’nun senatör yaptığı ilk Müslü- lerin kitabı almalarını yeğlerim. Çün- o tarihlerde virüs bağlantısı bilinmeyen ğinizi duyumsuyorsunuz? man doktor, dayınız Davut Adil’i de kü çoğunluk üç kuşaklı bu toplu aile göç- ülseri, aç karnına erik rakısı ile tedavi et- Bir çocuğun gelişiminde en çok gerek- ayrıca anlatmanızı rica ederim. lerinin çok fazla yeni öykülerinin yazıl- mesini tebliğ konusu yapmıştı. Çömez sinimi olan koşullarda büyümüştüm. Çe- Davut Deda o zamanlar babasının ması, kanıtlarının ortaya konması gereği- gazeteci bana bağışıklık sistemi sorunla- kirdek ailenin içinde sınırsız özgürlükle- adı ile Davut Adil olarak en büyük ne inanıyorum. rım için öğlen saatlerinde kaç dakika ya- rin, gelişimin, çok kültürlü ortamın koşul- çocuk. İlk Müslüman doktor olmakla Ben en çok gazetecilik kimliğimle onla- ratabilirsem, temizliği ve sağlıklı oldu- larına sahip olmuştum. kalmıyor, tıptaki uluslararası başarılı ça- rı heveslendirmiş, kendi aile tarihlerini yaz- ğundan güvenli atıştırmayı atlamamamı 1956 Tito Yugoslavya’sında 3. dünya- lışmaları ile de öne çıkıyor. En çok Os- öneriyordu. maya özendirmiş olmayı isterim. Ülkemizde nın sarsılması ile başlayan sorunlardan manlı Türkünün yaşadığı Prizren’de n Göçün hemen öncesine, o veda- sivil toplum tarihi geç keşfedildi. Gelişme- Davut Deda kimliği ile senatör olarak elbette haberli değildim. Acılarını göç ya ilişkin en son neleri anımsıyorsunuz? etmeyen akrabalarımın çocukları, Yugos- si ile ülkemizin geleceğinin güvenlik altına ödüllendiriliyor. İstanbul’da Balkan Tıp Kongresi’nde, Bugün baktığınızda asıl nelere veda etti- lavya topraklarının bütününde yaşayan alınabileceğine inancım güçlü. n GÖKSEL AYMAZ’DAN ‘BIR ULU IRMAK - NÂZIM HIKMET VE MANZARALAR’ em sanat yapıtı insanın yaşadığı gerçekliği üretiminde hem de olumlayışını, bu zor sorunu, H sanat yapıtı üreticisi bilimin, aklın, vicdanın ve olarak sanatçının üretiminde evrensel ahlakın bulgularını, toplumsal koşulların belirleyici yöntemlerini, değerlerini işe rolünü inceleyen Göksel katmayı unutmayışı sayesinde Aymaz, Bir Ulu Irmak’ta, aşabildiğine dikkat çekiyor. Ve örnek olarak Memleketimden ancak böyle bir çaba ile ürün İnsan Manzaraları ile Nâzım veren Balzac, Oscar Wilde, Hikmet’i seçiyor. Sanat Cervantes, Kafka gibi gerçek ürününün sanatçının aracılığı sanatçıların gerçekliğin yanıltıcı ile yaşadığımız gerçek görünümünü aşıp geleceğe ilişkin yaşamdan çıktığını vurguluyor bir umut vaat edebileceğini Aymaz. Sanatçının, sıradan söylüyor. n 10 KITAP 7 Ekim 2021