Katalog

MICHAEL FINKEL’DEN “ORMANDAKİ YABANCI” OKURLARA Münzevi ‘dev mürekkep balığı’ Yirmi yaşında evden kaçıp yirmi yedi yıl boyunca ormanda yaşayan, ihtiyaçlarını hırsızlık yaparak karşılayan ve sonunda tutuklanan Christopher Knight’ın hayat hikâyesini “Ormandaki Yabancı” adıyla kitaplaştıran Michael Finkel, okurun önüne yalnızlık ve toplum ikilemine dair önemli bir örnek getiriyor. ALI BULUNMAZ alibulunmaz@cumhuriyet.com.tr W alden Gölü ve Modern Dünya İçin Transandantal Doğa başta olmak üzere kaleme aldığı metinlerle ormanda yaşama deneyimini aktaran Henry David Thoreau ile yakın geçmişte gösterime giren internet dizisinin hatırlattığı ve sanayi devrimini eleştirdiği Manifesto’suyla ünlenen bombacı Ted Kaczynski, münzeviliğe dair en bilinen metinleri yazdı. Michael Finkel’in deyişiyle “son hakiki münzevi” Christopher Knight ise az önce adı geçenler de dâhil olmak üzere münzeviliği açık edenleri eleştiriyor. Yirmi yaşında evden kaçarak ormana yerleşen, yirmi yedi yıl boyunca yalnızca tek kelime eden (“selam” diyen), ihtiyaçlarını hırsızlık yaparak karşılayan ve sonunda tutuklanan Knight’ın hayat hikâyesini Ormandaki Yabancı adıyla kitaplaştıran Finkel, yalnızlık ve toplumsal yaşam ikilemine dair önemli bir örnek getiriyor önümüze. “KUZEY GÖLÜ MÜNZEVİSİ” Finkel, hapishanede haftalarca ziyaret ederek kitap için izin kopardığı Knight’la beraber, mallarını çaldığı ya da ona ikramda bulunan Maine’in yerlileriyle de mülakatlar gerçekleştirmiş. Korkuları yüzünden onunla ilgili paranoya geliştirenlerin yanı sıra kendisine saygı duyanları umursamayan ve sadece kaybolmak isteyen Knight, bu arzusunu 1986’da gerçekleştirmiş. Vergiden, faturalardan, zamandan, mecburiyetlerden ve çeklerden muaf olarak ormanda yaşayan Knight’ın yakalandıktan sonra Finkel’e anlattıkları, modern zamana ilişkin âdeta ekolojik bir eleştiri gibi. Acıktıkça mutfaklara, pantolonu veya kemeri kullanılamaz hâle gelince gardıroplara dadanan Knight’ın ya da resmî kayıtlardaki ifadeyle “Kuzey Gölü Münzevisi”nin tecrübelerini aktarıyor Finkel. Maine ahalisi, kâh “münzevi geçirmez” dediği alarm sistemleri takarak kâh hiç âdeti olmamasına rağmen kapısını kilitleyerek birtakım önlemler alarak güvensizlik toplumunu iliklerine kadar hissediyor uzun süre. Hırsızlık ve soygun suçlamasıyla yakalanıp hapse atılana dek hakkında epey dedikodu üretilen Knight, mahkum olduktan sonra bir de efsanelerle uğraşıyor. Bu da yetmezmiş gibi hapishaneye para gönderenler, hasar gören kulü beleri ücretsiz tamir etmek isteyenler, hayatını yazmak için ondan izin dilenenler, kefaretini ödemeye yeltenenler ve şarkı besteleyenler çıkıyor ortaya. Kısacası bir histeri söz konusu. Finkel, bu dönemde Knight’ın suskunluğunu koruduğunu ve kendisine iletilen bütün istekleri geri çevirdiğini not ediyor. Christopher Knight, ormanda geçirdiği yirmi yedi yılın ardından 2013’te tutuklandı. “KENDİSİNİN YARGICI” Finkel; sessizliğinin uyumsuz ve erişilmez kıldığı Knight’ın ele geçirilişini, “dev bir mürekkep balığının avlanmasının insan karşılığı” diye nitelerken yakalanışıyla en Michael Finkel kitabını, Knight’ı hapisanede ziyaret ederek tamamlamış. büyük keyfi ve savunma hattı olan sükuneti yitiriyor. Knight, duygularını mengeneye alan, “tımarhane” ve “karanlık çökmeyen yer” dediği hapishanede insan yüzüne alışkın olmayışından, başkalarıyla temastan hoşlanmamasından, ormanda bulduğu huzurdan ve kaosun yanı başında korunaklı bölgenin kendisi için yarattığı güvenden bahsediyor Finkel’e. Finkel, “mahremiyet takıntılı” bir aileden geldiğini söyleyen Knight’ın, senelerce ormanda yalnız yaşamasının altında bu genetik faktörün yattığını düşünüyor. Knight, yola koyulurken herhangi bir planı bulunmadığını, ormana gidişinin tam bir muammadan ibaret olduğunu söylüyor. Ormandayken “sessiz eylem”e girişip düşünerek ve doğayı seyrederek “vakit harcayan”, dinginliğin yardımıyla “kendisinin yargıcına dönüşen” Knight; “doğanın sessizliğinde geçirilen zaman bizi daha akıllı yapar” derken böyle sıra dışı bir yaşam sürdüğü için “deli” olarak yaftalanmaktan hoşlanmıyor. Doğanın kollarında mükemmel bir var oluş ve yok oluş tasarlayan Knight’ın bu arzusu sonuca ulaşmıyor elbette. Finkel ise kaleme aldığı hayat hikâyesiyle Knight’ın yaşamına bir parça anlam kattığını ve onu gerçek manada yok oluştan kurtardığını düşünüp ormandaki yirmi yedi yılın yorumunu okura bırakıyor. n Ormandaki Yabancı / Michael Finkel / Çeviren: Devrim Kılıçer / Heretik Yayınları / 232 s. KITAP İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç l Genel Yayın Yönetmeni: Murat Sabuncu lYayın Yönetmeni: Turhan Günay l Editörler: Ali Bulunmaz, Eray Ak l Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı l Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Faruk Eren l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Cumhuriyet Reklam: Reklam Direktörü: Deniz Tufan l Reklam Müdürü: Ayla Atamer l Tel: 0 (212) 343 72 74 l Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. l 310 Mayıs 2018 Ayrımcılığın kökenleri P rof. Dr. Mehmet Semih Gemalmaz’ın “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kadınlara, Çocuklara ve Azınlıklara Karşı Ayrımcılık, Şiddet ve Sömürü (Nedenleri, Kapsamı, Sonuçları ve Buna Karşı Direnme Stratejileri)” başlıklı inceleme kitabı; yalnız hukukçuları ve ilgili sosyal bilim dallarında uğraş verenleri değil, konuyu merak edip öğrenmek isteyen bütün okurları birebir ilgilendiriyor. Nursel Duruel ve Mehmet Zaman Saçlıoğlu, Gemalmaz’la kitabını konuştu. Irmgard Keun’un romanı “Yalancı İpek Kız”, 1920’lerin Almanyası’nda yaşayan bir kadının hikâyesi. Yirminci yüzyıl Alman edebiyatının hem konusu hem de konusunu işleyişi bakımından ilk yenilikçi romanlarından. Nilay Kaya’nın çevirdiği romanı Nazan Aksoy değerlendirdi. “Siz Rahat Yaşayasınız Diye”, Yusuf Atılgan’ın ardında bıraktığı yazı ve notlarından oluşuyor. Yazdığı ve ardından yok ettiği bilinen romanı “Eşek Sırtındaki Saksağan”ın, Atılgan’ın sandığında bulunan giriş bölümü de kitapta yer alıyor. Kitabı Eray Ak tanıtıyor. “Zaman Lekeleri”, Ömer F. Oyal’ın Türkiye’nin siyasi ve toplumsal kırılmalarını bir vagonun gözünden anlattığı romanı. Oyal, romanını ve üzerine yükseldiği dönemi M. Mahmut Haktan’a anlattı. Zeynep Köylü, uzun bir aradan sonra üçüncü şiir kitabı “Yırtılış”la okurların karşısına çıktı. Kitap, bir suskunluğun, susarak izlemenin, biriktirmenin, genişleyip çoğaltmanın ve olgunlaşmanın dizelerini içeriyor. Deniz Durukan, Köylü ile kitabını ve şiirini konuştu. Bol kitaplı günler... turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr twitter: www.twitter.com/CumKitap