Katalog

KITAP RENKLER... SESLER... HARFLER... AYTÜL AKALl ÇİĞDEM GÜNDEŞ lMAVİSEL YENER lMUSTAFA DELİOĞLU KITAP GÖLGESI ksDoaönhrstkuakzhitaap Erol Altun; “Gıdıklayan Fıkralar”, “Güldür Güldür Fıkralar” ve “En Komik Nasreddin Hoca Fıkraları” adlı kitaplarıyla kültürümüzde önemli yere sahip olan ve mizah yelpazesinin en tepesinde yer alan fıkraları çocuklar için derlemiş. MAVİSEL YENER maviselyener@yandex.com www.maviselyener.com E rol Altun’un derlediği Şen Şakrak Bilmeceler’den söz ederken bilmecenin sadece bir oyun ve eğlence aracı olmadığını da vurgulamak gerekir. Türk halk edebiyatı içinde bilmeceler önemli bir yere sahip ürünlerdir. Türk bilmeceleri ile ilgili ilk bilgiyi Kaşgarlı Mahmud’un Divanü Lügat’it Türk adlı yapıtından alıyoruz. Keskin zekâ ürünü olarak ortaya çıkmış, hazırcevaplığı, dikkati de gerektiren bilmeceler, dilsel becerilerin gelişimi açısından da kullanılan bir öğrenme yolu. Dilin inceliklerinin farkına varılması, dilin mantığı üzerinde düşünülmesi açısından önemli. Bilmecelerin bir başka özelliği de çocukların problem çözme becerilerini geliştirmede eğlenceli bir yol sunması. Altun, yaratıcı bakışı tetikleyen bilmeceleri seçerken anonim olanlardan yararlanmış. Belki sonraki çalışmalarında diğer bilmece türlerinin örneklerini de çocuklara verir. Gelin, Altun’un gülüp eğlenerek okunacak Şen Şakrak Bilmeceler’le eş zamanlı çıkan diğer kitaplarına da bakalım. Mizah yelpazesinin önemli bir yerinde duran fıkraları Altun çocuklar için üç kitapta derlemiş. Yazar Eşref Karadağ, bu üç kitabı Kitap Gölgesi okurları için inceledi. Yazının bundan sonrasını yazar Eşref Karadağ’ın kaleminden okuyalım. AYNI FIKRALARA GÜLMEK Bir çocuk, bir insan, gülmek ve eğlenmekten başka ne bekler yaşamdan? Hele öğrenip bir de yarışıyorsa değmeyin keyfine… Bu nedenle oyunlaştırmaz mı her şeyi; işini, ödevini, sorumluluklarını? Sokakta yürüyüşünden tutun da odasını toplayışı ve ödevini yapışına kadar oyuna dönüştürmez mi tüm uğraşlarını? Gülmek, eğlenmek dediğimizde aklımı za ilk gelen, sözlü ve yazılı kültürümüzün olmazsa olmazı fıkralar şüphesiz. Yirminci yüzyılın başlarında Tanzimat Edebiyatı’yla gelip yerleşen fıkralar, zamanla toplumun gülmece anlayışını ayrımsayıp evrimleşerek ulusal çizgisini yakalar. Köyde kentte, tarlada bahçede, işte tatilde, derste sokakta, yemekte dinlencede bir fıkra alıverir sözü. İki Trakyalı bulmaca çözüyormuş. Dört harfli hayvanın ne olduğunu düşünürlerken biri: “Oroz be ya!” demiş. Diğeri yanıtlamış: “Dur, yazmayalım. İndi de olabilir”. Aynı fıkraya gülmenin mutluluğunu tadar insanlar. İki kahkahayla yüzler değişiverir. Bir fıkra, başka bir fıkrayı çağırır ardından. Sırayla döner dolaşır söz, kişiden kişiye, konudan konuya. Böylelikle söyleyecek bir sözü olmayan da konuşur toplulukta. Anlattığından gülünmesi ise ayrı bir mutluluk verir insanlara. Ebe, doğumhane kapısında bekleyen adama seslenir: “Beyefendi bir oğlunuz oldu.” Temel yandan atılır: “Piz daha önce gelmiştuk”. Fıkralarımız da kendi arasında türlere ayrılır elbette. Temel Fıkraları, Nasreddin Hoca Fıkraları, Okul Fıkraları, Deli Fıkraları gibi… Hangi türü olursa olsun, her biri kıvrak zekânın ürünü fıkralar. Güldürürken hem ders verir hem de geçmiş kuşakların deneyimi günümüze aktarır. Bir bakıma toplumun aynasıdır fıkralar, zekâ ölçeği, olaylara bakış açısıdır. İster anonim olsun, ister yazarı belli, dilden dile evrile çevrile yayılır da sonunda yine toplumun ortak malı olur. Zaten yazar dediğimiz, o toplumun bileşenlerinden değil mi? Fıkrayla ilgili bunca sözü boşuna etmedim elbette. Bilgi Yayınevi, Ekim 2017’de Erol Altun’un titiz derlemesiyle yediden yetmiş yediye değinen Gıdıklayan Fıkralar ile Güldür Güldür Fıkralar’ı yayımladı. Karma fıkralardan oluşan bu kitaplarda onlarca kahkaha Erol Altun bulunuyor. Altun’un bir başka derleme kitabı En Komik Nasreddin Hoca Fıkraları da Ekim 2017’de yayımlandı. Fıkra dediğimizde aklımıza yine Nasreddin Hoca ile onun birbirinden gülünç anlatıları gelir değil mi? Tamamıyla Anadolulu olan bu metinler, hırsıza, arsıza ve utanmaza ders verircesine kurulmuş ve hazırcevaplığıyla parmak ısırtan öğelerdir. Yıllar yılı Anadolu kültürünün ayrılmaz parçası olmuştur. Her diyarda isimsiz bir Nasreddin Hoca yaşamıştır çünkü. Yaşamış, üretmiş, gülmüş, güldürmüştür. Her birinin harcı kıvrak zekâ, kılı kırk yaran düşüncedir bu gülmecelerin. Bazen utanmaz komşusuna ders verir Hoca, bazen bedavacı çocuğa, bazen gücüne güvenen padişaha atar golünü, bazen de Timur’a… Timur, Hoca’ya takılmak için sormuş: “Eşekle arandaki fark nedir?” Hoca, Timur’la arasını göz kararı ölçüp “İki arşın var sultanım” demiş. Bu derlemeler çocukların başucu kitabı olacak, kahkahalarını çınlatacak ve ellerinden düşmeyecek. n Gıdıklayan Fıkralar / Yayına Hazırlayan: Erol Altun / Resimleyen: Candan İşcan / Bilgi Yayınevi / 158 s. / 2017 / 8+ Güldür Güldür Fıkralar / Yayına Hazırlayan: Erol Altun / Resimleyen: Candan İşcan / Bilgi Yayınevi / 120 s. / 2017 / 8+ En Komik Nasreddin Hoca Fıkraları / Yayına Hazırlayan: Erol Altun / Resimleyen: Candan İşcan / Bilgi Yayınevi / 144 s. / 2017 / 8+ Şen Şakrak Bilmeceler / Yayına Hazırlayan: Erol Altun / Resimleyen: Candan İşcan / Bilgi Yayınevi / 74 s. / 2017 / 7+ KITAP KİTAPÇI Hazırlayanlar: AYTÜL AKAL, ÇİĞDEM GÜNDEŞ, MAVİSEL YENER Yönbulucu / Yurdagül Şahin / Resimleyen: Pervin Özcan / Martı Yayınları / 2017 / 148 s. / 9+ Yurdagül Şahin, Fantazya ve Bilim Kurgu Sanatları Derneği (FABİSAD) tarafından düzenlenen 2016 GİO ödülleri yarışmasında, yayımlanmamış öykü dalında dereceye girip ödül alan bir yazar. Arkadaşıyla birlikte öykü kültürü fanzini Kiltablet’i çıkarmayı sürdürüyor. Şahin, ilk çocuk kitabı Yönbulucu’da dünyanın en iyi yön bulucuları olan kral kelebekleri ile tanıştırıyor okuru. Meksika ormanlarından başlayarak kuzeyde Kanada’ya beş ay boyunca üç nesil uçan, sezgisi çok yüksek olan kelebeklerin macerası, sabır ve dayanışmanın doğadaki iyi bir örneği. Merak dolu ve destansı bu göç yolculuğu, dünyayı keşfetmenin yanı sıra okumanın ve yazmanın heyecanını da duyumsamak isteyen çocuklar için kaleme alınan Yönbulucu ailesinin kaderi okurun elinde çünkü yazar bu göç yolculuğunun sonunda neler olacağını söylememiş. Okurlar kurguyu tamamlasın diye kitabın son sayfalarını boş bırakmış. Önce okuyalım, sonra yazalım! İyi Kediler Çocuklar / Halim Yazıcı / Resimleyen: Azime Akbaş Yazıcı / 2017 / Cazkedisi / 36 s. / 5+ Şair Halim Yazıcı’nın üçüncü baskısını yapan Kuş Oyunları’nın ardından gelen İyi Kediler Çocuklar, yirmi dört şiiri ağırlıyor sayfalarında. Doğa, >>hayvan sevgisi, arkadaşlık izleklerinin 16 1 Şubat 2018 KITAP