Katalog

YILMAZ ÖZDİL’DEN “MUSTAFA KEMAL” Bir Atatürk kronolojisi Yılmaz Özdil’in kitabı uzun yıllar üzerinde çalışılmış bir emek ürünüdür. Tüm Atatürkçüler için yeni bir okuma alanıdır. Özdil, Atatürk’ün beğendiği tüm kişilikleri ile ele alırken Atatürk’ün Aydınlanma Devrimlerine özel önem veriyor ve Aydınlanma Devrimleri konusunda önemli bir yargıya varıyor. alev coşkun 20. yüzyılın kuşkusuz en önemli dünya liderlerinden birisi olan Atatürk hakkında bugüne kadar ülkemizde ve yurt dışında yüzlerce kitap, binlerce makale yayınlandı. Ülkemizde Atatürk hakkında ilk biyografi, Yusuf Hikmet Bayur tarafından 1963 tarihinde yayınlanan Atatürk Hayatı ve Eseri adlı kitaptır. Şevket Süreyya Aydemir’in Tek Adam adını taşıyan üç ciltlik kaynak kitabı 1963, 1964 yıllarında yayımlanmıştı. Fatih Rıfkı Atay Çankaya adlı eserini 1968’de yayımladı. Tarihçi Prof. Dr. Şerafettin Turan’ın Mustafa Kemal Atatürk Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik adlı 719 sayfalık bilimsel eseri 2004 yılında yayımlandı. Biyografi dışında, Atatürk’le ilgili önemli eserler de vardır. Örneğin Mazhar Müfit Kansu’nun iki ciltlik Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber kitabı son derece önemlidir. 26. Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ da 2012’de 20. Yüzyılın En Büyük Lideri Mustafa Kemal (1881’den 1923’e) adlı kitabı yayımlandı. Atatürk’ün hayatı ve çalışmalarıyla ilgili, zaman dilimi sınırlaması çerçevesinde yayımlanan incelemeler de vardır. Örneğin benim yazdığım “Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay (2008)” bunlardan birisidir. YABANCI YAZARLAR Yabancı yazarlar da Atatürk üzerine kitaplar yazdılar. Kuşkusuz bu konuda İngiliz yazar Lord Kinross’un yazdığı ve Türkçeye 1969 yılında AtatürkBir Milletin Yeniden Doğuşu adıyla kazandırılan eser önemlidir. Aynı derecede, İngiliz yazar Andrew Mango’nun 1999 yılında yayımlanan Atatürk Modern Türkiye’nin Kurucusu adlı eserini de dikkate almalıyız. Bunun gibi Arjantinli yazar Jorge Blanco Villalalta’nın Atatürk adlı biyografisinden de burada söz etmeliyiz. Ayrıca, Kinross ve Mango’ya ilave olarak yabancı bilim insanlarından ve yazarlardan örneğin Faroz Ahmed, Eric V. Zürcher, Bernard Lewis, Mikusch gibi yazarların Türkiye ile ilgili kitapları da Atatürk dönemine ışık tutar. Atatürk hayatta iken yayınlanan Ruşen Eşref Ünaydın’ın Anafartalar Kahramanı Atatürk adlı eseri, Çanakkale Savaşlarını ele alıp inceler. Bu arada, Rus tarihçi Şamsutdinov’un Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı Tarihi adlı eserini de burada dikkate sunmalıyız. Atatürk’ün yakınlarının anlattıklarından örneğin Muhafızı Atatürk’ü Anlatıyor, İsmail Hakkı Tekçe’nin anıları da dikkate değerdir. Araştırmacı Tarihçi, Osman Selim Kocahanoğlu’nun Atatürk’le ilgili iki önemli eseri AtatürkRauf Orbay Kavgası ve AtatürkKarabekir Kavgası, Atatürk’ün temel hedeflerini ve düşünce yapısını anlamamıza yardımcı olurlar. YILMAZ ÖZDİL’İN KİTABI Son olarak Yılmaz Özdil Atatürk’ü yazdı. Kırmızı Kedi Yayınevi tarafından yayınlanan kitap okuyucuyla bu ay buluştu. Yılmaz Özdil, kitap için 2008’den beri, yani 10 yıldır çalıştığını söylüyor. Bu kitapta klasik metodolojinin gereği olan dipnot kullanılmıyor. Kitap geniş bir okuyucu kitlesine seslenmektedir. Bu kitapta Y. Özdil’in kendine özgü yalın, kıvrak ve akıcı üslubundan Atatürk’ün yaşamı yeniden okuyucuya sunuluyor. Yılmaz Özdil’in söylemiyle kitap sular seller gibi zorlanmadan, bir öykü tadıyla okunuyor. Aslında kitap, çocukluğundan başlayarak yaşamının sonuna kadar bir Atatürk kronolojisi izliyor. Ancak bu kronolojik anlatım, yeni bir model çerçevesinde verilmektedir. Bu modelde dipnot yoktur, tarih yoktur, bir kitaptan alıntı ya da bir kitaba gönderme yoktur. Bir öykü söylemiyle Atatürk anlatılı yor. Kitapta doğumundan ölümüne kadar geçen ve Atatürk’ün yaşamı ile ilgili olarak birçok ayrıntı var. Bu kitapta, Atatürk’ün çocukluğu, öğrenciliği, Şam’a tayin edilmesinden önce tutuklanması, Trablusgarp’taki savaşları, Sofya’daki yaşamı, Çanakkale başarısı, daha sonra Diyarbakır’a Kolordu Komutanı olarak tayin edilmesi, Bitlis ve Muş’u yabancı askerlerin elinden kurtarması, Filistin Savaşları, İstanbul ve İzmir’in işgali, daha sonra Samsun’a gidişi, Kuvayi Milliye’nin kuruluşu ele alınıp anlatılıyor. Bu anlatım Atatürk’ün tüm yaşamını kapsıyor. Kitaptan birçok yeni bilgi elde ediyoruz. Örneğin İzmir Suikasti’ni ele alalım... İZMİR SUİKASTİ ASLINDA 1920’DE PLANLANMIŞ Kitapta, 1926 yılında İzmir’de uygulamaya konan suikast planının aslında aynı kişiler tarafından 6 yıl önce 1920’de TBMM’de uygulamaya konulmaya çalışıldığı anlatılıyor ki, bana göre bu bilgiye ilk kez ulaşıyoruz. Yılmaz Özdil, Atatürk’ün beğendiği tüm kişilikleri ile ele almış. Özdil, Atatürk’ün Aydınlanma Devrimlerine özel önem veriyor ve Aydınlanma Devrimleri konusunda önemli bir yargıya varıyor. Özdil’e göre “Atatürk Aydınlanmasının” en önemli noktası kadına verilen önemdir. Kadın haklarının savunulması ve yasal olarak tanınmasıdır (s. 231). Özdil bunu şöyle açıklıyor, çünkü Medeni Kanun, çünkü resmi nikah, çünkü kadına eşit miras hakkı, çünkü kadına toplumda eşit statü verilmesi... ATATÜRK BİZDEN BİRİDİR... Özdil, 1935 yılında geçen bir olayı şöyle anlatıyor. “1935’de Cumhuriyet’in yıldönümü vesilesiyle pankartlar hazırlamıştı. Bunlardan birisi “Atatürk bizim en büyüğümüzdür” cümlesini taşıyordu. Atatürk not kağıdı istedi, “Atatürk bizden biridir” yazdı ve Falih Rıfkı’ya uzattı. Yayınlarlarsa bunu yayınlasınlar dedi. Kitapta bu verdiğim örnekler gibi birçok bilinmeyen nokta ve öykü yer alıyor. Özdil’in kitabı uzun yıllar üzerinde çalışılmış bir emek ürünüdür. Tüm Atatürkçüler için yeni bir okuma alanıdır. Özdil kitabını şöyle bitiriyor: “Son söz değil, dünya durdukça önsözdür; Mustafa Kemal ilelebet payidardır.” n Mustafa Kemal / Yılmaz Özdil / Kırmızı Kedi Yayınevi / 520 s. KItap 1925 Ekim 2018