Katalog

TALİP APAYDIN’IN KURTULUŞ SAVAŞI ÜÇLEMESİ Bu ülkeyi kuran insanlara bir selam Tarihî romanlarımız sıradan kahramanlık “menkıbeleri” olarak sunulduğu ve tarihsel romanların böyle olması gerektiği biçimindeki bir algı egemen olduğu için ne yazık ki yakın döneme, özellikle müthiş bir aydınlanma yaşadığımız 1940’lı yıllara kadar genellikle tarih bilincinden habersiz “romansılar” tarihten de soğutmuştu okurları. Talip Apaydın’ın Kurtuluş Savaşı üçlemesini oluşturan “Toz Duman İçinde”, “Vatan Dediler” ve “Köylüler” adını taşıyan romanları sağlam tarih bilinci ve olanca gerçekliğiyle bugünleri anlamak isteyenler için önemli bir fırsat… öner yağcı T arih, kralların, generallerin çiftliği değil, ulusların tarlasıdır. Her ulus geçmişte bu tarlaya ne ekmişse gelecekte onu biçer” diyor Voltaire. İnsanlar ve toplumlar kendi tarihlerini kendileri yaparlar. Ama tarihi yaparken ve yaşarken kendilerinin seçtiği koşullar içinde değil, kendilerine daha önceki zamandan miras kalan koşulların belirleyiciliğinde adımlar atarlar. “Gerçek, hiç kuşkusuz, insan aklı tarafından keşfedilmeden de önce vardır. Gerçek’in insan bilgisinden bağımsızlığından hiç kuşku duymuyorum. Ancak bilinmesi, yalnızca ve yalnızca insan aklıyla gerçekleşiyor, insan aklının yaratıcı işleyişi gerçeği ortaya çıkarıyor. Tarihin gerçekleri de Talip Apaydın’ın Kurtuluş Savaşı üçlemesi “Köylüler” ile tamamlanıyor. bu düzeyin dışına çıkamı yor. İnsan aklının her yeni yaratıcı işleyişiyle birlikte değişiyorlar,” diyen Yalçın Küçük, tarihin öznesinin insan olduğu gerçeğini vur guluyor. İspanyol halk ozanı Santayana’nın “Geçmişi anımsamayanlar, onu tekrar yaşamaya mahkumdurlar,” demesi ve “Tarih tekerrür den ibarettir, ibret alınsaydı hiç tekerrür eder miydi?” sözünü de bu anlamda insanlığın kendisini ve yaşamı tanımak ve anlamak konusunda çok önemli bir algılama olarak görmek zorundayız. Hegel’in “Tarih 27 Ekim 1959, Cemil Barlas’ın çağrısıyla Lozan Kulüp’te yapılan “Beş Romancı Tartışıyor” toplantısında; sol üst baştan: Mehmet Başaran, Yaşar Kemal, Mahmut Makal, Talip Apaydın. Sol altta: Mustafa Baydar, Vasfiye Özkoçak ve Fakir Baykurt (üstte solda). 1985’te Fakir Baykurt’la (üstte sağda). 8 Şubat 1962’de TÖS ekibiyle İsmet İnönü ve Bülent Ecevit’i ziyarette (altta). ve deneyimin bize öğrettiği, ulusların ve hükümetlerin tarihten hiçbir Gömlek, Vurun Kahpeye, Yeşil zaman hiçbir şey öğrenmedikleri, ondan Gece, Yaban gibi romanlar bir hiçbir ders çıkarmadıklarıdır,” sözü de in yana bırakılırsa genel eğilim sana yüklenen bu sorumluluğun saptan böyleydi. masıdır. Hem geçmişimizi biçimlendiren Tarihe yaklaşmanın bizim hem de bugünümüzün yaşam biçiminin edebiyatımızdaki tutarlı örneği temellerini oluşturan “sonsuz an”lardan Nâzım Hikmet’in “Simavne Kadısı oluşan tarih dündür, bugündür, yarındır. Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı” ile Tarih, bugün ne olmakta olduğunu ve başlayan ve “Memleketimden İnsan öykü kitaplarını armağan etmişti. “Susuz yarın ne olacağını dün olanlardan öğren Manzaraları” (tabii onun bir bölümü olan luk” ve “Kırsal Sancı” adlı şiir kitaplarına; mektir. Tarih dünü, bugünü ve geleceği “Kuvayı Milliye Destanı”) ile devam eden “Bozkırda Günler” adlı köy notlarına; “Bir öğreten, aydınlatan öğretmendir. Bugünü yapıtlarıdır. Yol” adlı oyuna adlı kitaplara imza atmıştı. anlamak, kendi hikâyemizi öğrenmek, 1960’lardan başlayarak bir Kurtuluş Sa “Bilgiden Bilince Eğitim”de yazılarını top kendimizi tanımak için en iyi öğretmen vaşı sevdalısı olan Hasan İzzettin Dinamo lamış; çocuklarımız için “Toprağa Basınca, dir tarih... (Ateş Yılları, Öksüz Musa, Savaş ve Açlar, Dağdaki Kaynak, Biz Varız, Yangın, Çalgı YAKIN TARİHİN PANORAMASI Türk Kelebeği, Kutsal İsyan) başta olmak cı Recep, O Güzel İnsanlar, Elif Kızın Elle üzere, Samim Kocagöz (Kalpaklılar, Do ri, Aloo Çocuklar, Merdiven” adlı kitaplar İnsanın özne oluşunun ve özgürlüğü ludizgin), İlhan Tarus (Var Olmak, Vatan sunmuştu. nün bilincini yükselten bir algılamadır Tutkusu), Kemal Tahir (Esir Şehrin İnsan Hakkında, “YKKED 2009 Mustafa Necati tarih bilinci... Dünümüzle ilgili romanları ları), Attilâ İlhan (Gazi Paşa), İlhan Selçuk Öğretmenlik Onur Ödülü Talip Apaydın’a düşününce, bugünün sorunlarının aşıl (Yüzbaşı Selahattin’in Romanı), Erol Toy Armağan” (haz. Kemal Kocabaş) ve “Or masında tarih bilincinin ne kadar önemli (Toprak Acıkınca, Yitik Ülkü) gibi usta takçının Oğlu Talip Apaydın” (Feyziye olduğunu düşündüm. yazarlarımızın Kurtuluş Savaşı’nı roman Özberk) iki kitap yazılan Talip Apaydın, Bizim tarih romanlarımız sıradan kah laştırması, doğru bir bilincin ve algılama öncelikle bir romancı olarak kendisini ramanlık “menkıbeleri” olarak sunulduğu nın sonucuydu elbette. yaratan cumhuriyetin kuruluş serüvenine ve tarihsel romanların böyle olması gerek Talip Apaydın, “Köy Enstitüsü Yılları” uzak durmayacaktı elbette. tiği biçimindeki bir algı egemen olduğu ve “Akan Sulara Karşı” adlı anılarıyla O, on altı yıl askerlik yapan, Birinci için ne yazık ki yakın döneme, özellikle 1940’lardan bu yana yakın tarihimizin Dünya Savaşı’nın ve Kurtuluş Savaşı’nın müthiş bir aydınlanma yaşadığımız de panoramasını vermişti. Edebiyatımıza tüm cephelerinde tetik çeken ve yaralı 1940’lara kadar genellikle tarih bilincin Sarı Traktör, Yarbükü, Emmioğlu, Yoz olarak köye dönünce topraksız, işsiz, den habersiz “romansılar” tarihten de Davar, Ortakçılar, Ferhat ile Şirin, Define, ekmeksiz kalan bir köylünün oğludur. nefret ettirmişti insanları. Tütün Yorgunu, Kente İndi İdris” roman Çocukluğu, babasının savaş serüvenlerini Savaşı kutsamalar, barbarlığı, bağnaz larını; Koca Taş, Yolun Kıyısındaki Adam, dinleyerek geçmiştir. Babası 1938’de Köy lığı, ırkçı ve dinci gericilikleri pışpışlayan anlayışlarla kaleme alınan tarih romanları, edebiyatçının bilinç yoksunluğunun Duvar Yazıları, Hendek Başı, Kökten Ankaralı, Hem Uzak Hem Yakın, Ateş Düşünce, Öte Yakadaki Cennet, Karabasan, >>Öğretmen Okulu öğrencisi olduğu gün, “Bu devlet seni okutuyor ya, tüm çektiklerim, tüm akıttığım kan ve ter helal göstergesi oldular. 1920’lerdeki Ateşten Sıradışı Öyküler, Öykülerle Çizgiler” adlı olsun,” demiştir. Talip Apaydın, 14 3 Kasım 2016 KItap