Katalog

Ş iir Atlası air, yazar, çevirmen, eleştirmen, edebiyat araştırmacısı Vlada Uroşeviç 1934 yılında Üsküp’te doğdu. Üsküp Üniversitesi’nin Felsefe Bölümü’nden mezun oldu. Üsküp Televizyonu’nda ve birçok süreli edebiyat yayınında editör ve yayın yönetmeni olarak çalıştı. Üsküp Üniversitesi’nde Karşılaştırmalı Edebiyat profesörü olan Vlada Uroşeviç, Makedonya Bilim ve Sanat Akademisi, Sırbistan Bilim ve Sanat Akademisi, Academy Mallarme (Paris) ve Avrupa Şiir Akademisi (Lüxemburg) üyesidir. Üsküp PEN Merkezi ve Makedonya Yazarlar Birliği üyesi de olan şairin kitabı 1959’da yayımlandı (Bir Başka Şehir). Günümüze dek farklı edebiyat türlerinde onlarca kitap yazdı, yayımladı. 20042005 yıllarında Üsküp’te 10 ciltlik Seçilmiş Eserleri olarak yayımlandı. Alain Bosquet, “Vlada Uroşeviç’in şair kimliğinde zamanının tüm büyük şairlerini seçmek olası. Vlada, çağdaşlarının sırlarını, yönelimlerini, karanlık ve ışıklı yanlarıyla tanımaktadır. Vlada’nın büyüklüğü ilk bakışta kabul edilmeyecekleri, affedilmeyecek olanları, asla ve hiç denecekleri absürdün aracılığıyla özümseyerek yansıtmasındadır! Avrupa şiirinde parlayan, korkutan bir hesaplaşmanın sesli ifadesidir” diyor. VAROLUŞLAR On milyon senedir kuş olmayı düşleyen kristalin pulundayım ben yüz yıllarca sakladığı sır açığa çıkmasın diye balıklarına su yüzeyini yasaklamış bir okyanusun derin diplerinde Koklayanlarına doğumlarından önceki hayatı anlatan bir çiçeğin rayihasıyım ben Ancak asıl bunları yazan değilim ben: çok, çok başka insanlar var oluyor elimden çıkan bu sözcüklerde AY, KADIN VE YILAN Bu gece dolunay, uyuyamıyorum. Dışarısı gece ve karanlık bir su üzerine çökmüş bir kadın var: bir şey saklıyor elleri benden. İstiyorum bu kadını, uyuyamıyorum. Parlak dişli hayvanlar sürünüyor çevresinde ve geçit yok içmeme o suyu. Oysa çekiyor beni o su, uyuyamıyorum. Ay ışığında ayan beyan görüyorum suyun dibinde, çürüyen yapraklar içinde yatan kafayı. Ölesiye tanıdık bu kafa bana, uyuyamıyorum. Benim yüzümmüş gibi geliyor yüzü: gümüşten bir yılan çöreklenmiş gözlerimin üzerinde yatmakta. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I Vlada UROŞEVİÇ/ Şiirler Çeviren: Kadriye CESUR CEVAT ÇAPAN Ş ‘Bu gece dolunay,/ uyuyamıyorum.’ GÜNEY YILDIZI Nerede o diyar, aradığım o ad nerede, çocukluğumun o rengarenk duvarı nerede? O iz, o gölge, o yıldız hiçbir yerde olmayan o şehir nerede, hani o Aldebaran, nerede? Görmeden peşine düştüğüm o düş nerede? Hani o yol, anlamına küsmüş o im, nerede? O deniz, o yaz, o gök külün içinde saklı o şifalı oto Aldebaran şarkı, nerede? İş işten geçince anlaşılan o ses nerede, sonun sonuna dek hayal kırıklığına uğramaktan sakınabilen o ihtiyar ateş nerede? Tenimizin doğum izi rengi olan o aşk, o resim nerede, o Aldebaran kadın nerede? Nerede o yolcu, her yerin yabancısı, hani o kök? Başka bir dalgadan başlayan o dalga nerede? Hani o nehir, o orman, o yol kılavuzu, o kuş? Hani o yaşlı ve bin kere asıl ve binlerce kere aldatıcı Aldebaran nerede? DÜŞLER Bir gecelik aşk için krallığını satan kralın karısı olduğunu görüyor düşünde dağ. Seyahate çıkıyor göl düşünde kız kardeşleri nehirlere karışarak. Bir çocuk şarkısıyla takas ediyor takımyıldız Latince adını düşünde ya da en az o kadar neşeli bir şeyle. Ancak pek mütevazı kalıyor bunlar ozanın düşüne kıyasla: dağın, gölün ve takımyılıdızının düşünü gerçek kılan sözcüğü buluyor düşünde ozan. TANIMADIK BİR KADIN Büyük taş basamaklardan iniyor o, ağır ağır. Çiçek poleniyle kaplı gövdesi, iniyor. Uykulu kelebekler taşıyor avcundaki kutuda. Her yıldızın konumunu ezber biliyor o. Denizin kokusuna göre deviniyor o. Topraktaki köstebek yollarını duyumsuyor. Yarının bulutlarının biçimlerini önden biliyor. Lambanın kalbindeki karanlığı görüyor. Ay’ın kraterlerinden geçiyor o. Operanın altınsı kulislerinden geçiyor. Nesli tükenmiş dolgu kuşların içinden geçiyor. Ölü dalgıçların arasından geçiyor. Körebe oynayan çocukların yanından geçiyor o. Bir şey sorulduğunda, yanıtlıyor. Ancak konuştuğu dil ölü bir dil, yalnızca heykellerin, yontuların bildiği. n 1 3 1 0 2 6 M A R T 2 0 1 5 n S A Y F A 2 3