Katalog

>> New York Times’a Kaderleri dünyayı verdiği röportaja göre, çiğneyip bütün Toni Morrison’ın en ilkel toplumları çok önemsediği ses de yok edecek dehşetler onunki. Eski sahibinin kusmaktı. Lina anlatıborcuna mahsuben lanların hepsinin doğru neredeyse zorla Jacob olduğuna emin değildi. Vaark’a verilen bu siEfendi ve Hanım’ın çiftyahi kız çocuğu, kolayliklerini idare etmeyi lıkla gözden çıkarılan deneme biçimleri, yaşlı kişi olmaktan yorgun. kadınların kehanetleriÇünkü onu Jacob’un nin istisnaları olduğuçiftliğine getiren yolnun ispatıydı.” 1682’nin Merhamet, Morrison’ın diğer culuk annesinin pek Amerika kıtasına bu kitaplarından da tanıdığımız fazla düşünmeden, istisnai çiftlikten baka“sahipsiz kalmış kadınlar” sen “Beni değil, kızımı al,” cağız şimdi. Bu çiftliğin fonisi. demesiyle başlıyor. Biz efendisi ile hanımı bize kadının kızını vermektanıdık gelecek değer teki hevesinin neden kaynaklandığını yargıları taşıdığından, örneğin hanım kitabın son sayfalarında anlıyoruz, herkesi yargılayan dindar ailesini Florens ise hiçbir zaman öğrenemiyor sevgisizlikle suçlayıp geride bıraktığı, ve bu kırgınlık tüm yaşantısını etkiefendi ise köleliğe yaslanmış bir serliyor. veti küçümsediği için onlarla kolayca İnsanı özgür yapanın ne olduğuna empati kurup kitabın ritmine bırakailişkin sorgulamalar da yine Florens’in cağız kendimizi. Böylesi bir benzerliği, hikayesinde gizli; ergenliğe adım atıp Morrison’ın zamandan ve mekândan da malikânenin inşaatında çalışan debağımsız olarak, insanı insan yapan mirciye âşık olduğunda, özgürlüğün ne değerleri ve insanın toplumla arasına tür bir yalnızlıkla geldiğini fark ediyor. mesafe koyan deneyim ve algılarını Demirci bu türden bir yalnızlığın nadir yakalamadaki becerisine bağlamak geörneklerinden biri; özgür bir siyahi rekir elbette. adam olarak kimseyi hayatında söz ÇOK SESLİ BİR ROMAN sahibi kılmaya da birilerinin hayatında söz sahibi olmaya da pek niyeti yok. Bu Lina ile başladık, onunla devam edehikâyeye arada, Jacob Vaark’a borçlu lim. Hiç kimsenin hiçbir şeye sahip bir adamın iki beyaz kölesi de dâhil olmadığı ve herkesin her şeye sahip oluyor. Adam borçlarının bir kısmı siolduğu köyü çiçek salgınıyla yok ollinsin diye Willard ve Scully’i Jacob’un duktan sonra kilisenin sahip çıktığı çiftliğine çalışmaya yolluyor. İki kösiyahi bir kız çocuğu Lina. Ergenliğe lenin de bu duruma hiç sesi çıkmıyor adım attığı günlerde arzularına yeçünkü Jacob da Rebekka da onlara nik düşünce satılığa çıkarılıyor. Onu insan gibi davranıyor, hatta Jacob’un evine götüren ise Jacob Vaark oluyor. “Noel’de onlara rom hediye ettiği bile “Topraklarından koparılıp ölümüne olmuştu ve bir keresinde Efendi ve Wilçalışmaya mahkum edilmiş kölelere ve lard aynı şişeden içmişlerdi.” köleleri hizaya getirmede kullanılan başka kölelere dayanan” her türlü serBİRBİRİNE DOLANMIŞ İPLER vete küçümseyerek bakan Jacob Vaark, Bu kadınların ağırlıkta olduğu bir Hollanda asıllı İngiliz bir yetim. İleride hikâye. “Dünya görüşleri düşünüldüeşi olacak Rebekka’nın deyimiyle tek ğünde hiçbir ortak noktaları olmazmış arzusu Tanrı tarafından fark edilmek gibi görünse de” erkeklerin vaatleri ve olan bu tüccar, mabedi olarak nitelenetehditleri nedeniyle dertleri benzeyen bilecek malikânenin inşaatı başlayana kadınlar bunlar. Jacob Vaark’ın vicdanı kadar, ticari faaliyetleri dolayısıyla tarafından korunan çiftlikte güvendeçiftlikte pek fazla vakit geçiremiyor. ler. Fakat Jacob erkenden ölüveriyor. Eşi Rebekka’yı İngiltere’den getirtiO zaman Merhamet, Morrison’ın diğer yor. Bu evlilik için görücü usulü bile kitaplarından da tanıdığımız bir “sadiyemeyiz, zira Rebekka, Jacob’un bir hipsiz kalmış kadınlar” senfonisine aracıyla yazışmasının sonucu olarak dönüşüyor. Efendi’nin ölümünden biniyor onu yeni kıtaya götürecek olan sonraki hallerini şöyle tarif ediyor Morgemiye. Çok çocuklu yoksul bir ailerison: “Aralarındaki bağlar çoğu zaman nin kızı olan Rebekka’nın bu evliliğe birbirine dolanmış iplere benzerdi ama razı gelmese önünde şu iki seçenek artık bu ipler iyice kopmuştu. Her kakalacaktı: Fahişelik veya hizmetçilik. dın kendi içine kapanmış, diğerleriyle Düşük beklentilerinin aksine Jacob paylaşmadığı düşüncelerin içine hapile dönemin çiftleri arasında pek rastsolmuştu.” lanmayan, sevgiye dayalı bir evliliği sürdürüyorlar. Çocuktan yana ise şansKadınların, siyah ya da beyaz tüm sızlar. Bu ailenin yanına bir noktada kölelerin, beyaz adamın merhametine Jacob’a neredeyse zorla verilen Sorrow kaldığı bir dünya burası. Tanrı’nın bir adlı genç kadın katılıyor; acıklı ve sevmucize gerçekleştirmesini değil, beyaz gisiz bir yaşam süren, Lina tarafından adamın merhamet etmesini bekliyorlanetli olduğu düşünülerek çiftlikte de lar. Toni Morrison bu dünyayı kusurdışlanan Sorrow’un adını neyin sayesuz bir şekilde tarif ederek (Zeynep sinde Complete olarak değiştirdiğinin Heyzen Ateş ise bu ruhu aynen Türkçeöyküsü de Merhamet’in sayfalarında ye aktararak), bizi hüzünlü bir zaman bekliyor okuru. yolculuğuna çıkarıyor. n Her karaktere birer bölümün ayrıldığı bu çok sesli romanda, her iki böMerhamet/ Toni Morrison/ Çeviren: lümden birinde karşımıza Florens’in Zeynep Heyzen Ateş/ Sel Yayıncılık/ birinci ağızdan anlatımı çıkıyor. The 174 s. KItap 12 Kasım 2015 15