Katalog

O K U RLA R A dalet Ağaoğlu’nun on sekiz yıl aradan sonra yazdığı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin analizi niteliğindeki “Dar Zamanlar” serisinin dördüncü kitabı “Dert Dinleme Uzmanı” okurla buluştu. İsim, zaman ve mekândan azade romanında Ağaoğlu, her dert dökümünün simgesel anlam ve çağrışımları olduğunun altını çiziyor. Toplumsal ahlakın bozulması, yozlaşması ve sonunda bireyin kendisinin bile farkına varamadığı değişim ve dönüşümünü nükteli bir dille anlatıyor. Ağaoğlu’yla “Dert Dinleme Uzmanı”nı, 12 Eylül izdüşümlerini ve referandumunda verdiği “yetmez ama evet” oyunun yansımalarını konuştuk. Hakan Bıçakcı, gençliği kadar üretkenliğiyle de tanıdığımız bir yazar. Bu sefer de bizleri yine fazla bekletmeden yeni romanı “Doğa Tarihi” ile karşımızda. Sosyal medya ve iletişim çağının da etkisiyle yazarın deyişiyle “Olduğumuz gibi sevilmek istedigimiz ama olduğumuz gibi olmadığımız” bir dünyanın, sarsıntılarla dolu serüvenlerine gidiyoruz bu romanda. Bıçakcı ile yeni romanı üzerine söyleştik. “Hırsız ve Burjuva”, neoliberal dogmaların beslediği yeni bir Ortaçağ tehlikesine dikkat çekmeyi amaçlayan, sebepsiz ve haksız zenginliği, sermaye birikimini eleştiren ironik bir roman. 12 Eylül 1980 günü, muhasebeci bir babayla öğretmen bir annenin oğlu olarak doğan Evren, çöplüklerden geçinen Ruhan ve Evren’in hayallerini süsleyen bar kadını Gülgün. Oturdukları yoksul mahalle, hırsız İsmail, işbitirici Hadim Bey, Mubah Şirketler Grubu’nun patronu Eyüp ve bütün bu kişileri hırsızlık bağlamında birbirine bağlayan, trajik bir sona götüren rastlantılar. Belirgin olan tek şeyin belirsizlik olduğu, özgürlüğe sınırların konulduğu bir çağda, çağdaş bir isyan, “Hırsız ve Burjuva.” Hüsnü Arkan’la romanını konuştuk. Jonathan Lee’den “Joy’un Son Günü” A Bir gün çok uzun sürer Jonathan Lee, “Joy’un Son Günü”nde bizi hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığı ilişkiler yumağına sokup bir intiharın perde arkasıyla buluşturuyor. Bol kitaplı günler... TURHAN GÜNAY [email protected] [email protected] www.twitter.com/CumKitap “BİR BAKMIŞSIN KLİŞELER GERÇEK ürkiye’de kitapseverler JoOLUVERMİŞ” nathan Lee ismini nereden Normalde herhangi bildiğini düşünebilir, hemen bir zamanda bir gün, hatırlatalım: Yakın geçmişte oldukça sıradan, hatta Lee’nin Bay Satoshi de Kim? adlı romanı kısa. Lee, Joy’un bir gününü, saat saat dilimize Seda Çıngay tarafından çevrilanlatırken yirmi dört saatin ne kadar mişti. Yazar o romanında, Japonya’ya uzun olabileceğini gösteriyor. Babasının uzanmış ve Robert Fossick’le beraber “insanlara karşı çok sertsin” uyarısı, o bizleri ilginç bir maceraya sürüklemişti. gün sürekli kulağında çınlayan Joy, hem Romanı okuyanlar anımsayacak; eşinin sahte bir mutluluk hem de büyük bir ölümünden sonra resmen hastalıklı bir kararlılık içinde olduğunu anlıyor. Joy’un adama dönüşen Fossick, evinden çıkmayapmacıklıktan ve gösterişten uzak hayan, ilaçlarla ayakta duran ve geçmişte lini, iş hayatının tuzak ve çok başarılı bir fotoğrafçı oyunlarıyla beraber sığ ilişkiolarak resmedilmişti. Kendilerin bozduğunu anlıyoruz; ne gelen bir paket yüzünden bir bakıma o hayatın içi dolu Japonya’ya yollanan Fosgibi görünen kofluğu Joy’un sick, aynı zamanda eskiye benliğindeki yıpranmayı doğru bir seyahate çıkmıştı. açıklıyor (Lee, diğer romaBay Satoshi de Kim? isimli nındaki gibi ara ara yine anaromanından bildiğimiz üzelizlere giriyor ve bam teline re Lee, belli bir olay etrafınvurmayı başarıyor). da bir metin yaratıyor, evet Lee’nin anlatımında çeama asıl yapmak istediği, şitli sahneler ve onlarda da olay ve ayrıntıların bizi ulaşJoy’un etrafında yer alan tırdığı noktaya dikkat çekbaşka isimler (örneğin Peter, mek. O anda Lee’nin başaSamir, Barbara, Dennis) rıyla ortaya koyduğu analiz göze çarpıyor. Günümüzün Roman, birkaç koldan ilerler var. Bunlar, Joy’un ölümünü saçma bulurken onunla bireyini masaya yatırıyor, ken Lee bu yolla daha fazla ayrıntıya ve neredeyse hiç birlikte kendi yaşamlarını da romandaki karakter(ler) monotonlaşmadan giriyor. mercek altına alıyor. Böylece in (Fossick’in) sorununun Yazar, önümüze üç dört farklı bir yerde bizim sorunumuz yol açarak hepsini yavaş yavaş Lee, çoklu analize yöneliyor birleştirip bizi sona hazırlıyor. ve resmi büyütüp bir güne olduğunu göstermeye uğfarklı açılardan bakmamızı raşıyor. Yani aslında kahsağlıyor. ramanlar aracılığıyla okuru didikliyor. Romandaki çözümlemeler ve kahJoy’un Son Günü’nde ise romana ismini ramanların anlattıkları, bir tenis maçı veren karakterin arkasına takılıp “Her havasında. Lee’nin derinlemesine üslubu, şey ‘yolunda’ giderken Joy kendini neden kitabı heyecanlı kılarken okuru da bir öldürdü?” sorusunun yanıtını aramaya doktor edasıyla çözümlemelerin içine koyuluyoruz. r Ali BULUNMAZ itiyor. Geriye dönüşler, kişiler arasındaki karmaşık ve gerilimli ilişkiler ve tüm yolların bir şekilde Joy’a çıkışı da cabası. Kitabın bir yerinde bulunan “geçmişten parçalar, olayın etrafına yayılmış, akılda dağılmış duruyor” cümlesi, Joy ve öteki karakterler arasındaki bağlantıyı kavramak adına öne çıkarılabilir. Aslında işi özelleştirdiğimizde Joy’un durumunu, hatta geldiği hali özetleyen bir tane daha var: “Ömrünü klişelerden şüphe duyarak geçirirsin, bir de bakarsın gerçek oluvermişler. Boğazı düğümlenmek. Canı burnunda olmak. İnsanın gözünün önünde öyle bir imge beliriyor ki bunları düşününce.” Belki de bir tümör gibi her yanını saran o klişeler yüzünden ince bir plan yapıyor; hiç kimsenin (örneğin bir metro dolusu insanın ya da onu kullanan makinistin) günlük hayatını kesintiye uğratmayacak bir plan. Lee’nin kurgusu tenis maçıyla beraber bir tür soruşturmayı da çağrıştırıyor. Aynı zamanda kitap içinde bir kitabı. Joy’la ve kendileriyle ilgili pek çok şey söyleyen karakterlerin, kimi anlarda başka bir yöne atıf yaptığı olay örgüsü dikkat çekici. Okurun zihninde “Bir ihtimal daha var, o da cinayet mi dersin?” sorusu uyanıyor. YAZARIN MESAJI Roman, birkaç koldan ilerlerken Lee bu yolla daha fazla ayrıntıya ve neredeyse hiç monotonlaşmadan giriyor. Yazar, önümüze üç dört farklı yol açarak hepsini yavaş yavaş birleştirip bizi sona hazırlıyor. Lee, bir tür sıkışmışlık halini anlatıyor gibi duruyorsa da dikkatle bakıldığında, başta Joy olmak üzere öbür karakterler, “Danışman” denen kişiye (ya da bize) hayli yoğun biçimde iç dünyasını döküyor. Tabii bir de romanın önemli durakları var. Mesela bunlardan biri, eşi Dennis’in Joy’u tarif edişi: “Joy, insanları kendi şahsi arzularına göre yeniden yaratmayı severdi; arzular dönüşüp standartlar değiştikçe o insan da dönüşürdü, değişirdi. Hepsi mükemmellik anlayışı yüzünden, anlarsınız ya. Yalın gri gerçeklikten duyduğu rahatsızlık: Joy’un tek kusuru buydu.” Yine romanda yer alan “her gün hayatımızın hikâyesini yaratıyoruz” cümlesinde olduğu gibi gerek Joy gerek diğer isimler, hem Joy’u hem de kendilerini, bildikleri tüm sırları anlatarak hikâyeyi baştan yazıyor. Lee, son dakikaya kadar üç ana gizemi iyi bir tempoyla yürütüyor. Roman bu yüzden okuyanı hep diri tutuyor. Bir de şu var: Sırlar, görünenin göründüğü gibi kalmasını sağlar. Peki, ya ortalığa saçılırlarsa? İşte o zaman her şeyin rengi belli olur. Lee, Joy ve öbür karakterler aracılığıyla bize bu mesajı gönderiyor. n [email protected] Joy’un Son Günü/ Jonathan Lee/ Çeviren: Fatih Sel/ Yapı Kredi Yayınları/ 300 s. T İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç t Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız t Yayın Yönetmeni: Turhan Günay t Sorumlu Müdür: Aykut Küçükkaya t Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı t Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. t İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 t Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. t Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden t Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü t Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya t Reklam Müdürü: Ayla Atamer t Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74 t Yerel süreli yayın t Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1265 15 MAYIS 2014 n S A Y F A 3