Katalog

OKURLA R A eraber Yürüdük Biz Bu Yıllarda”, usta gazeteci yazar Yılmaz Özdil imzalı bir kitap. 3 Kasım 2002'den bugüne yokuş aşağı bir AKP şeceresi. Zerre yorum yok, kronolojik bir izlekte yaşanan neyse yazılan da o. Beş gazetenin arşivinden 460 bin sayfa taranarak yazıldı. Sırf arşiv taraması bir buçuk yıl aldı. Köşe yazılarından derleme değil, sıfırdan yazıldı. Kısacık sürede 300 bin satış rakamını aştı. Gamze Akdemir, Özdil'le “Beraber Yürüdük Biz Bu Yıllarda” üzerine bir söyleşi gerçekleştirdi. “Herkesten Bir Şey ÖğrendimEmre Kongar Kitabı” Feridun Andaç imzalı nehir söyleşi. Kitap yeni baskısıyla vitrinlerde. Kongar’ın deyişiyle mütevazı bir bireysel serüvenin paylaşılması. Türkiye’nin çalkantılı dönemleri sırasında, kendini geliştirmeye çalışan bir toplumbilim öğrencisinin profesörlüğe doğru ilerleyişinin, kaotik toplumsal ve siyasal dönemlerde nasıl bir fantastik öyküye dönüştüğünün fermanı. Bu arada Emre Kongar'ın Aykut Küçükkaya'yla hazırladığı “Türkiye'yi Sarsan Otuz Gün: Gezi Direnişi” kitabını da konuştuk. Mehmet Eroğlu'nun Fay Kırığı Üçlemesi, "Mehmet" ve "Emine"nin ardından geçen günlerde yayımlanan "Rojin"le son buldu. Eroğlu "Rojin"de, üçleme adına her şeyin başlangıcını oluşturan yıla, 1993'e geri dönüyor. Üç romanın da kesişme noktasını, on yıl sonra iki ailenin ve bir adamın yaşamını sil baştan edecek olayların fitilini ateşliyor Eroğlu "Rojin"de. Kitabı Eray Ak değerlendirdi. Bol kitaplı günler... “B P gnès Varda’nın Kumsallar’ını yeniden izleyince, içim ışıdı sanki, ve içim ısındı ayrıca, bir güneş gibi o kadın bana şu gri günlerimde destek çıktı bilmeden. Düşündüm: Bunu ona iletmem gerekmez miydi? Rue Daguerre’e göndersem, ulaştırılır mı kelimelerim, duygularım ? kapı numarasını bilmiyorum ! 80 yaşında, çocukluğundan yakın düne, AIDS’den erken ölen hayatının aşkı Jacques Demy’yi de ağırlayarak, özelin özeli bir yaşamöykü anlatısı kuran Varda, ikidebir aynalar serpiştiriyor çekim alanlarına ? insan, yüzünün onlardan Angés Varda birine yansıdığını, filimde rol kaptığını düşünüyor (sanıyor). Filmin sanatsal yetkinliği ayrı, ışık ve ısı, özün özü yaşamsal enerji doğrudan kendisinden, kişiliğinden doğup işliyor içime: Agnès arkadaşım olsun, derdimi dinlesin isterdim. Bir filim üstünden tekinsiz bir bağ oluşumu. Tekinsiz ama direnç aşılayıcı. HHH Kumsallar’dan alabildiğine farklı gerekçelerle şüphesiz, Alain Resnais’nin yeni filmi de ışık ve ısı yükledi bünyeme : Henüz Hiçbirşey Görmediniz’i, vizyona sokulduğu gün, ilk seanslardan birinde izledik Fatma Tülin’le ? 26 Eylül 2012, L’Arlequin sineması. Resnais tam 90 yaşında, bir sonraki filminin çekimlerini tamamlamış bu arada, sıra kurgu çalışmasına gelmiş. Bu yaşta bu olgunluk, bu olmuşluk anlaşılır şey değil; bu enerji, istek, doğurganlık: Anlaşılması zor. HHG’i, Anouilh’un iki oyun metninden kalkarak kurduğu özgün senaryo üzerinden gerçekleştirmiş. Bileydim önceden bakardım Anouilh’un oyunlarına; bilmiyordum, filimi izledikten sonra ulaştım kitaplara, Resnais’nin alabildiğine özgün bir yorum geliştirdiğini gördüm. Ana izlek: Büyük sevdanın tetiklediği dipsiz kıskançlık, “saltık”ın makaralarını zorlayarak geçmişe doğru da sarmak dürtüsü, dolayısıyla yüksek bir doza erişmiş marazın kuşatımı. Çok geniş ve zengin bir oyuncu kadrosu (çoğu Resnais’nin sinemasının müdavim ervasız pertavsız ENİS BATUR Hayatın en içinin kamerası A TURHAN GÜNAY [email protected] eposta: [email protected] twitter: www.twitter.com/CumKitap oyuncuları). Koskoca bir salonda buluşturulmuşlar, ünlü bir tiyatro yazarının vasiyetine ayak uydurmuş tümü, farklı dönemlerde aynı oyununda rol almışlar, salondaki bir ekrandan oyunun yepyeni bir versiyonunu izliyorlar, sık sık kendi repliklerini ezberden söylüyorlar, besbelli farklı kameraları işe koşuyor aynı anda yönetmen. TiyatroSinema çiftleşmesi kimi usta yönetmenleri hem ikiye bölmüş, hem ikiyle çarpmıştır uğraşlarında. Bazan kendilerinin bir eksiği, bazan bir fazlası, açılımlar ve tıkanışlar içre sürdürmüşlerdir serüvenlerini. Ne yazık ki, bugüne gelesiye, yakın zamana dek, tiyatro bir dilde, onun için de bir ülkenin bir salonunda, o dili konuşan ve anlayanların ilgi alanında kapalı kalakalmaya yazgılıydı ? hiçbirimiz, İsveççe bilmiyorsak Bergman’ın, İtalyanca bilmiyorsak Visconti’nin sahneye koyduğu oyunları görme olanağı bulamıyorduk, bulamadık. Bu somut ve zorlu engel artık, alt (ya da üst) yazı kullanım ve kayıt sistemiyle aşılıyor usul usul. HHG, ha sahneye koyulmuş, ha filme çekilmiş, diyebilirim. “Mizansen” iki alana da uygun, uygun olmanın ötesinde dağlayıcı. Biri ya da öteki olabilirmiş ya, Resnais ikisini birden, aynı anda yapmayı başarmış. Bir palmares filmi ? bence. HHH HHG: Sinema içre Tiyatro içre Sinema içre Tiyatro ? tamıtamına bir karşılıklı ayna tutma oyunu. Böyle olunca, ister istemez farklı zamanlar aynı ekranda üst üste biniyor, kendi seyir zamanımızı unutmazsak hele. Alain Resnais Bir yapıtın serüvenini getiren üstyapıt, iyi yapıldığında bütün öykülü filimlerden anlamlı geliyor bana. Uyarlamalardan söz etmiyorum ama; Resnais’ninki uyarlama çemberini fersah fersah aşan girişim. Bir oyun, bir beste, bir fotoğraf üstüne bir filim, bir roman, bir öykü... asıl beni saran bu. Kuralları, geçmişleri, incelikleri ve zaafları temelde ciddi farklılıklar barındıran iki ifade yolunun bir noktada kesişmeleri heyecan tetikliyor içimde. Bir başkasının “iş”ine dikkat kesilerek kendi “iş”ini yapmak besleyici boyölçüşme. AŞK, 2012 Kalburüstü bir yönetmen (Haneke), iki başoyuncu (Trintignant ve Emmanuelle Riva), bir konu (80’ini aşmış bir çift, kadın doludizgin çöküşünü getiren bir hastalığın pençesinde): “Aşk”. Büyük olasılıkla beklenti dozumun yüksekliği nedeniyle, salondan buruk ayrıldım. Düşkırıklığı, fazla olur, değil: Her şeye karşın, elbet ortalamanın üstünde bir yapım; burukluğumun kökeninde daha tok, sert, amansız bir anlatı/m beklemiş olmamın payı azımsanamaz. Filmin “adı” sakatlıyor olabilir mi duygularımı, düşüncelerimi? Belki. Bana kalsa, “son” diye vaftiz ederdim. Bir “aşk hikâyesi” yok burada, işin içinde Aşk olsa da. Duygusallıktan hiç söz etmiyorum, doğal olarak, bekleyeceğim şey olmazdı. Felç, hızla çözüyor yaşlı kadını. Hastanede örselenmiş, eve malul dönüyor, kendi başına hiçbir işini göremeyecek halde, durumun günden güne daha da kötüleşeceğini farkediyoruz. Yemin ettiriyor adama: Ne olursa olsun bir kez daha hastaneye götürülmeyecek. Yaşlı adam, besbelli aşkla, sondan bir önceki evreye dek bakıyor yarım yüzyıllık eşine, onu herkesten, kızlarından bile koruyor (güçlü bir yan oyun, İsabelle Huppert’den). Son kavşakta, şiddetli bir sahne: Yastıkla boğuyor adam, karısını. Özenle giydiriyor cesedi, yatağı çiçeklerle süslüyor, koku dışarı sızmasın diye bütün sızıntı yerlerini tıkıyor, giyinip sokağa çıkıyor: Kendi ölümüne doğru. Aşk değilse ne, peki? Aşk ne, nasıldır? Aşk, André Gorz’un Dorine’in sonuna eşlik edişinde asıl ? Haneke’ye dirsekle ufak dokunuş. Daha sert, amansız bir yaklaşıma hazır olmam, “durum” bunu gerektirdiği için bana kalırsa. Hayatın, burada aktarılandan birkaç derece daha kötü tamamlandığını düşündürüyor, bugüne dek tanık olduklarım. Kamera, “Aşk”ta, iki ana kişiye eşit mesafede kalmış, mesafe bence ikisi için de fazla olmuş. Hastalığın içinden gitgide çözülerek ölümüne doğru ilerlemesi kişinin, yalnızca seyrettirilir mi? n İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç t Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız t Yayın Yönetmeni: Turhan Günay t Sorumlu Müdür: Aykut Küçükkaya t Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı t Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. t İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 t Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. t Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden t Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü t Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya t Reklam Müdürü: Ayla Atamer t Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74 t Yerel süreli yayın t Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1234 10 E K İ M 2013 n S A Y F A 3