Katalog

Can Yayınları'ndan cep kitapları dizîsi Cebinize dünyalar sığar Yolda (kısa ya da uzun fark etmez), belde, evde, çay bahçesinde cebinizden kolayca çıkarıp okuyabileceğiniz küçük kitaplar yayımlamaya başladı Can Yayınları. Yayınevlerimizin zaman zaman başladıkları bu diziler pek uzun ömürlü olamadı nedense. Can Yayınları diziyi sürdürmekte son derece kararlı. Dizinin yönetmeni Celal Üsterle diziyi konuştuk ı~l Gamze AKDEMİR ORUMSUZ: Türkiyc Cumhuri ycti Ba^bakanı Recep Tayyip Er doğan der ki; "Bcnım zamanımda nicc arkadaşım vardı, çok okurlardı, kütüphanclcri vardı. 1 lep 10 alırlardı. Şimdi sefüleri oynııyorlar. Kitap ların arasının dışındaki dıinya cşittir başarı." Istatistikler Türkiye'deki kitap okuma oranının düşüklüğünü dchşet verici sonuçlarla ortaya koyuyor. Bir Japon yılda 25 kitap, tsveçli 10, Fransız 7 kitap okurken, 6 Türk'e bir kitap düşüyor. Ülkemiz dc ortalama 122 kişıye bir kahvchane düs,erken, 49 bin 500 kişiye bir kütüphane düşüyor. Bir Norveçli kitaba yılda 1 37 do lar, Almaıı 122 dolar, tsveçli, Avııstralyalr vc Belçıkalı 100 dolar, ABD'li 95 dolar harcarkcn bir Tiırk yılda kitap için dünya oıtalanniM olaıı 1.3 doların çok altında ka laı ak yalnız 45 sent para ayırıyor, Tiirki yc'de vcrilcn bütün hcdiyelere, yapılan biitün promosyonlara ragmen gazctelerin toplarn tirajı üç milyunu geçemezken top lanı tiraj Japonya'da 68 milyonıı, ABD'de isc 63 milyonıı geçiyor. tansiyelli arabesk salvolara karşı nasıl gard 1 ahnabılirr Ya da Epsilon Yayıncvı'nın sahibi rtmer Ycnici'nin dcdij^i gibi bu ucuz kitap mcsclesinc kar^ı (,ıkaıılar sağduyuya nıı davet edilıneli?. Yayıncılık ışinin Tiir kiye'de neden 70 yılda 70 santim ılerlemediftt iyi tartılmalı vc işi sanayiyc ta^ımak gcrcgi mi algJanmalı? Kitaplar satılıyor... Çerez gıbı. . I Iangi 1 kitabın çok basılması ölçütr Ucuz kitap lııryası malunı... lştc bu 'malum'a mcvcut durum göz önünde bulutulurulduğunda sevindiricı istısnalardan bırı (lan Yayinları'nın Celal tlster editorliığunde okurla bııhıştıırdugıı hcr biri 3 YTL iiyuila satı^a sunulaıı CanCep dizisi. Herşeyden önce klasikler söz konusu. CanCcp dizisindc okurlarla buluşacak olan kitaplardaıı biri Yaroslav Haşek'tn, Celal Üster'in Türkçeleştirdiğı 'Aslan As ker Şvayk'. 'Aslan A.skcr Şvavk' 60'lardan bu yana yabancımız dcğil aslında. Tiyatrosevcıler sahne uyarlamalarında Cienco lir kal ve Şener Şen'den izlediler Şvayk'ı. Yaroslav fTaşek var olanla yctinmcycn, kurıılu düzenle uzlaşmayan, mulıalif ruhlu, banka ınemurluğu, ga/etecilik derken Prag'daki asıl üniinii meyhanelerde ger çekleştirdiğı politik taşlamalarla bczeli tek kışilik gosterilerle kazanan, zauıanının 'bolıeın'leriııden biri olduğu söylenen ve askere alındığı 1 Dünya Savaşf nda tutsak kamplarında kalmış bir yazar. Savaşın acımasızlıklarını, anlamsızlıklannı, gulunçlıiklcriyle yerdcn yerc vurdugu ycrgi başyapılı Ablan Âsker Şvayk'ı da savaş dönüşü Prag'da yazmış. Savas, çığırtkanlıgının, nıilitarizmin, devlet bu yurganlığını kımı ınceden inceye, kimi yabanılca eleştiren yapıt, yayımlandı ğı dönemde tüm ülkede savaşa karşı direnişlere <>nayak olmu^, savai; taijlamalarıyla da etkisini kısa siircde yayıldığı tüm Avrııpa'da sürclürmüş. Heııı akıllıdır, hcm deli, hem zekidir hem aptal, hem alçakgönüllii adsız bir kahraman, hem hrsatçının, çıkareının tekidir îjvayk. Bazen scssiz sakin, yüzü yerde dolaşır durur, etliye sütlüye karışmaz, bazen de gevezeliğinden geçilmez. I ler işe bıımunu sokar, ortalığı birbirıne katar. Ama yaşadığı diınyanın zorbalıklanna karşı edtlgin bir direni^ içindedir. Işte bu nedenle kimilerince Don Kışot'un Sanço Panço'suna benzetilmiş olsa da yapıtı Türkçeleştircn (x'lal Uster'e zaman zaman Keloğlaıı'ı bile düşündürür. Dizinin bir diğer kitabı Nikolay Gogol'ün, Mehmet Ozgül'ün Türkçeleştirdiği 'Neva Caddesi'. Rtkilen Dostoyevski'den Kafka'ya kadar tızanan Gogol, birçoklarının gözünde Kus edebiyatında gerçekçiligin babasıdır. Hatta biiyük bir özveriyle aldığı şık paltosunun çalınması üzerine üzüntüden ölen küçük bir memımın öyküsünü anlattığı, küçük insanın trajedisini büyük aynntılarla işleyen ve bir ölçüde, Franz Kafka'nın bürokratik karabasanlarının da öncüsü olarak nitelenebilecek olan 'Palto'sunu okııduktan sonra, tüm Rus gerçekçiJerinin, 'Gogol'ün paltosıından' çıktıklarını süylemiştir Dostoyevski. Y Celal Üster edltöriüuünde okurla buluşan CanCep dlzislnln her blrl 3 YTL flyatla satısa sunuluyor. Bu arada dizide Dostoyevskı'nın Mch met Ozgül tarafından Turkçeleştirilen, karısı intihar etmi^ biı adamın dü^üncele ri arasında gezinen diişsel öyküsü Uysal Kız' ile Kafka'nın, uzun sıire insanların etkisinde kaldıfiı için gerçek kopcklcre. ya bancıla^mış bir köpegin gö/iiınlen çağı mız insanının korku ve kaygılarını, yalnızlığını usta kara mizah üslubuyla deştigi, Mehmet H. Dogan tarahndan Türkçele^ tirilen, 'Bir Köpeğin Araştımıaları' aıllı yapıtı da yer alıyor. C^an(ep dizisinde yer alan 'Neva (lad desi'nde yapıta adını veren cadde St. Pe tersburg'u saran çıkar kavgalarının, gıin lük gcreksinmelerın, her tiirki tecimsel kaygıların unutulduöu, her garibanın gez nıe zevkini tattıgı, toplumsal sınıflaıın bu luştuğıı bir catldedır. Komantık bir hayalci ile kaba, umarsız bir maaTacıııın karşılaşmasmdan yola çıkan 'Neva Caddesi', delicesine â^ık olduğu kadının lalıişe ol duğunu öğrenınce büyük bir hayal kırıklığına ugrayarak intihar eden yetenekli bir ressaııı ckscnindc gelisjyoı. Bir kitabın ucuz Hyatla çok satnıası... Kaı^ı olunacak bir konıı değil elbet. Hele kı tasarrııf edilen para daha çok kitap almak için kullanılıyorsa daha da güzel. Kitabın tüketimi... Neye göre? Televizyonla ıın alıştırdığı tükctim politikalarının bir benzeri... Kitap ucuzlarsa çok satılır da hangı kitap ucuzlııyor, ucuzlayan yalnız fi yatlar nıı... Nitclik kaybı okurun kaybı... Kimisi yazar olan iinlii isimleri basbayağı clc geçiren gevşek bıçem ve anlayış... Nercyc kadar? Yayınevlerinin nıakııl yaşama kaygısı ile okurun heklentilerı arasındaki bağıntı nı telik yitırilmedcn nasıl sagianabilir, korunabilir? Kitap okuma elit bir kisvcyc mi büründürülüyor? Yayıncvlerine düşenler? Ticaretten soyutlanamaz yayıncılık iğneli fıçı, okıır ise her şcyin üstündc... Işin sonıı ncye gidiyor? Kinı ncyi nereyc kadar atoroz edecck? Tehdit açık, ııcuzluk, okura ne kadar, ne verdiği ve niteligi tartışılır kitaplarla sürerse kâğıt tükctmcklen ötcye gidemc yeceğiz. Zaten kitap okuma oranı anlamında bilinç yokluğu, eksikliği ya da yitimi söz konusu olan iilkcmizdc cdcbiyat dünyasını sarmaya ba^layan bu yt>zluk po SAYFA 12 BİNBİRCECE MASALLARI 19. yüzyılın ünlü Ingiliz kâşit, bilgin ve Doğubilimcisi Richard 1'. Burton'ın, 1 la san Fehmi Nemli'nın Türkçeleştirdiğı "Binbir Gece Masallan"nda ise masal dünyalar cebimizde. Can(xp dizisinde Burton'ın, 1885 1888 arasında Aıabian Nights (Arabistan (ieceleri) adıyla yayım lanan çevirisindeki hayvan masallarından tadımlık bir seçki sunuluyor. Hindistan'dan geldiği varsayılan 'Binbir Ciece Masallan', tran'da değişiklige uğramış, daha zengin boyutlara eriijmiij. Bir süre sonra Farsçadan Arapçaya uktanlmı^, lrak ve Mısır'a ulaşmış, oradan Batı ülkelerini sarmış. Bizdeki en kapsamlı basımın ise, AJim îjcrif Onaran'ın Mardrus'ten yaptığı çeviıi olduğunu düşünüyoı Celal Üster. Dizide yer alan ustalardan biri de 'Güzel Eleni' adlı öyküsüyle gazeteci, yazar, besteci Ahmet Rasim. Sayisi 14O'ı bulan, edebiyat, tarih, cografya, ders kitabı, seyahat, anı, sohbet, hikâye, şiir ve roman gibi çok genis, alana yaydan yapıtları arasında Istanbul ile ilgili anı ve gözlemlerini dilc K İ T A P canCep dlzislnln tasanmı, Erkal Yavl tarafından gerceklestirtldi C U M H U R İ Y E T S AYI 7 94