Katalog

sı gerektığını duşunur Estrella de Mar bu tur şeylenn soğukkanlılıkla karşılanacağı ve ( harles'la Paııla arasında aşağıda ge çcn konuşmanın gayet normal olduğu bır yerdır ' Haıold Pınter tıyatro sezonlan, koro toplulukları vc hcykel kıırsları, bunlann hepsı duyarlı bır oyun grubu Bu arada, bıınun dışındakılenn hepsı asıl ışlerını yu rutuyorlar " "Peki nedır bıP" "Para, seks, uyuşturucu Bugunlerde başka ne varkı^ Rstrella dc Mar'ın dışın da kımsenın sanatla bır zoru yok Polısler dcn başka gerçck fılozof kalmamış " Keşke oyle olsaydı Kokaın Gecelc n'ndckı baş fılozof, sonunda utopık bır toplum muhendısı, fıılı bır suçlulıık Fourı cı'ı ***çıkan profesyonel tenısçıdır Yanı Bobby Crawford, yasaları, kural ları çığnemekle uygarlık arasında çok oncmlı bır bağlantının var olduğunu keş fetmışür Sonunda, Pınter tıyatro sezon larının ve koro topluluklarının, Estrella de Mar'ın azgın serserılıklennın ve vahşe tının bır kamufla|i olmadığı çıkar ortaya, aslında suç bu kultıır çıçelderının boy ata cağı bereketlı topraktır Ya da, Charles, Bobby'nın yenı dımnegırıp de, komşu kı yıdakı dcvasa ve ııyku mahmuru bır dın lenme kompleksınde vaaz veıırken soyle dığı gıbı, 'Suç ve yaratıcılık bırlıkte gıdı yor ve bu hep boyle olnıuş bugune dek Suç duygusu ne kadar yoğun olursa uygar bılınç de o kadar guçlu ve uygarlık da o kadar zengın olur Başka hıçbır şey toplu mu bııbnınc bağlayamaz Garıp bır para doks bu " Evct, garıp, kıtabın ıkıncı yarısında Bobby'yle Charles bıınun ne anlama gel dığını, heyecanlı unıversıtelıler gıbı tartı şıp durdukça tckıarlanması gerckecek ka darhem de I akat bıresprının açıklanma sı nıı/ahı nasıl \ok ederse yasa ve kural laıın çığnennıcsının tcorılcştırılmesı de heyeeanı koreltıyor Bu seıt vc çiıkın suç ıomanı kendı ken dıne verdığt buuık oncmın lımonluğun da zavallı Iıaıık Prentıcc'ın hapıshane hueıesındc yattıgı gıbı yalıyor " 'Psycho' stılındı fılnu donuştuıulmuş Kafka bu," dıyoı Bobln ( lauiordhıı yerde I akat o vc Ballaıd hılc yapıyoı Ballard, bır Pat rıeıa Hıghsmıth lomanının korku veren etkisine nıı yoksa bjr Cıraham Cıreen 'eğ Iencelığı'nemı yoncleceğınekaraı vcrmc lıydı Oysa Kokaın Geeelen, canı sıkılmış ycnı mezun sınunaulaım o doğrudan vı deoya çekılcn, esprıden yoksun ' erotık geıılım ' tar/mda yenıden çevırdıklerı bır '( okınıbo ' dızısı bolumune benzıyor • "Çarpışma, J C Ballard Çev Nurgul Dd'ıct Ayrıntı \a\inlan Çev knııne Gıın lı Ayrıntı Yayınları *""CharU\houmr(1772 1Sİ7), branuz utopık soiyalıs/t (ç n ) " G u n e ş tmparatorluğu, / O Ballard Fakat bır kundaklama sonucu beş kışı olur Bellı zıımreye has bır kulup olan CJup Nautıeo'nun yonetıcısı 1 rank Pren tıce'ın bu suçu ustlenmesıne karşın, onu tanıyanların hıçbm onun bu cınayetı ışle yebıleceğıne ınanmamaktadır Onun, kı tapları çok satan bır gezı yazarı olan ap,A beyı Charles, son bır gırışımde bulunup onu suç ıtırafını gerı almaya ıkna etmek ıçın ( osta del Sol'a gelır ama, Lstrella dc Mar'ın uyuşuk zevklerıne kaptırır kendı nı Kokaın Geceleri, 'hıçbır şey gorundu ğu gıbı değd' tarzı bır polısıye gıbı çıkıyor karşımıza Bu nazık kabuğun altında, sos yopatık şıddet tecavuze dayalı bır seks ve bunlann arasındakı kaçınılmaz pornog rafı ağından oluşan bızc tanıdık gelen Bal lard'varı bır dunya var Vc* tum bunların merke/ındc de, Ballard'ın en lyı kahra manlarından bırı, aynı 7amanda hem çok komık hem de korkunç tehlıkelı bır tıp olan Bobby Crawford karakterı var Club Nautıco'nun profesyonel tenısçısı Craw ford, suçu bır gosterı sanatına donuştu ren, mesıhvarı bır tıp halıne gelmış Frank bıı lspanyol hapıshane lıucresın de çıle doldururken Charles da gerçek kundakçının peşıne duşer Ve sonunda yangının, Ispanya'ya yerleşmış olu gıbı bakan Ingılı/ grubunun humıunu boz mak bır yana Estrella de Mar sakınlerının kendı eğlencelerı ıçin yarattıkları suç dal gasının bır parçası oldıığunu keşleder J G Ballard, bır şeyler anlatmak ıçın hafıfçe kurgulanmış denemeler olan ro manlar ya/ma/pek Vc yaptığı şey thınk tank (beyın takımı) martavallarının çağın da, herkesın hayalındekı ccnnet gıbı bıı sayfıye kasabasmın aslında nasıl bır ycr olacağını gostermektır Fuzu kurular let hedılme? gııvenlık odalaıından dışarı>ı gozler ve mutsuzluk ancak başkalarının başına gelen bır şeydır orada Pekı ya sonra dıye sorar Ballard Can sıkıntısı çokunce ncler olıır' lyı yaşam de dıklerı şey, gıderek, yaşayan bır olııye ben zemeye donuşurse ne yaparsınız1 Ballard ınsanlaıın hıısızlık yağmacılık yaptığı, ıı/agcçügı yaııgın çıkaıclığı boş zanıan ctkınlıkkrı olarak fahışelık yaptığı vc esıaı sattığı, kendı polisinı kııımuş post sıvılıze bır toplumu getıııyor gozu nuzıın onunc J G Ballard'ın bu romanı gc rçckten eş sız bır yapıt Ama telaşlanmayın bunlar gerçek değıl • Alışılmışı yıkan yazar: Ballard "I BmceCANVVEL I Mutluluğun ardındaki sıkıntının romanı: Geceleri O Martin BRICHT» KoKain E strella de Mar, Ispanya dakı ln gılı/leı ın \ aşadıg ı her tuı lu dert ten, tasadan armmış sayhyekasa balanndan bırıdıı boş zaman ct kınlıkleııyle dolu bu yeıın sakııılerı za manlarını tenıs vc tıyatro oynayaıak, zına yaparak geçırırler ve bu arada başka yer lerdekı yatırımlanyla da para kazanmaya devam ederler spanya'dakı sakın emeklı sayfıyesı Estrella de Mar bır trajedı ve skan dalla sarsılır Korkunç bır yangın beş kıijinın olumune yol açar, kasa banın toplumsal aktıvıtesının ıtıcı gucu C lub Nautıco'nun yonetıcısı f rank Pren tıce kundakçilık ve cınayetten tutuklanır Frank'ın ağabeyı Charles gerçek katılın kımlıgını saptamaya ve kardeşının adını temıze çıkarmaya kararlı bır şekılde gırer olaya Yorenın ılerı gelenlerı ve memleketın den ayrılmış Ingılız sakınler bu konuda çok anlayışlıdır ama, gerçek bır yardım da bulunmaları mumkun değıldır ve Charles Estrella de Mar'ın kaygısız dış gorunuşunun ardında kokus,muş, şıddet dolu ve tehlıkelı bır kasabanın, evlı genç kadınların tum gunlerını fahışelık yapa rak geçırdığı korkunç mıktarda kokaın kullanılan ve ırza geçmenın herkes tara lından zevkle seyredılen bır spor halıne gcldığı bır toplumun nlduğunu fark cder hemen Toplumun bu gıdışatı sıkı bır ^e kılde ( lub Nautıco'nun profesyonel te nısçisı ve C harles'ın araştırmaları surduk çe onun hayatına yonelık gıderek tırma nan bıı dızı tehdıdın arkasındakı kışı ol ması muhtemcl, gızemlı ve taşkın mızaç lı Bobby ( rawford a bağlıdır | Cı Ballaıd bu yuzyılın en onde gelen romancılarından bırı O mukemmei Cîu neş lmparatorlugu'nu vavımladığı 1984 ten ben bıı bılımkurgu yazarı ola rak bılınmıyorsa da Suva Batmış Dunya, Sınırsı? Kuyalar Dıyarı ve Krıstal Dunya gıbı romanlardan ve Uzay Ça^ı Anıları ve VenusA\ciları gıbı oyku seçkılerınden oluşmuş bır bılımkurgu kullıvatınınyaza rı olaıak bızden bırıdır kuşkusıi7 lster ınanın ıstcr ınanmayın onun son romanı Kokaın decelerı tum o unsıyet sırn tu /aklaıma ve bugunde geçıyor olmasına karşın en a/ından Ballard ın standartla rıyla ılerı derecede bır bılımkurgu turu nu koyuyor onumuze Ballard daha 1962'den ben, ınsan ru hıınun ıç u/avını" keştetmek gerektıgı nı savundıı Kırmı/ı Kumlar'da toplan mışkısaovkııleıınden 1994'tekı mukem IIKI romanı ( ennetc Bıı Koşu va* dek, onun lomanının ıkıncı buyuk ı/Ieğl de utopyanm karanlık alt yuzunu araştır mak oldu Kokaın Gecelerı'ndc de ışle ncn asıl ızlekler bunlardır Ballard Frank Prentıce'le ya da gerçek kundakçı/katılın kımlığını açığa çıkar makla pek ılgılı değıldır, bu kur gusal sayfıye toplumunun goru nurdekı dış yuzunun altındakını deşmek, oranın sakınlerının psı şık dunyasının harıtasını çıkarmak tır asıl amacı ( harles Estrella de Mar'dakı ük gun lerınde, gelıp mallarını Club Nautıco'da satan esrar satıcılarının çokluju hakkın da yorıımda bulunduğu bır sayfıyelıden şuyanıtıalır "Insanlaı oylesıkılıyorlarkı, uyuşturucular onları delırmekten kur tarıyor ( ) tum o trankılızanlar ( ) gerçekten tehlıkelı ılaçlar Bobby Crawtord gelmeden once butun kasaba Valıum'la kafayı yemıştı tn sanlar bır kııtu daha ılaçtan başka hıçbn şeye ıhtıyaç duymuyor dıı ( )' Sonunda ( harles, Crawford'un kasaba halkına aşılamaya çalıştığı, ta/la hu/urun toplumun kaynaşma sını yok edecegı yolundakı felsefeyı kavrar vc hatta buna katılır da "Bura da kaç tane heykel kursu olduğu benım umurumda değıl" der Charles, "asıl onemhsı, ınsanlar yenıden duşunuyor, kım olduklarına dıkkatle bakıyorlar On kapıya daha fazla kılıt takmakla kalmı yor, kendılcrıne anlamlı bır dunya kuru yorlar Nereye baksan lngılterc'yc Amerıka'ya, Batı Avrupa'ya ınsanlar kendılerını suçtan arınmış adacıklara ka patıyorlar Bu bır hata bellı mıktarda suç, yaşam ıçın gereklı kaba lıflı gıdanın bır parçasıdır Tam guvenlık bır yoksun luk hastalığıdır' Ballard'ın perspektıfınden bu, ycnı mı lenyum ıçın tam bır bılımkurgu malze mesıdır Onun anlatmak ıstedığı hıkâye ler teknolojının radıkal ılerlemelerıyle de ğıl, bu ılerlemelerın yaratacağı ıkıncı ve uçuncu kuşak dalgaların etkılerıyle bun ların ınsan duygularını nasıl etkıleyeceğı ve topluma nasıl bır bıçım vereceğıyle ıl gılıdır Ben yenı Ballard'a daıma buyuk umut larla yaklaşırım, ama Kokaın Gecelen'nı duzensız ve ısabetlı şeyler kadar, ısabet sı/lıklerle de dolu bulduğıımu soylcmelı yım Kıtap, sosyal bılımler dalında bır de neme belkı, fakat polısıye kılığına burun muş ve bu arenada sık sık aksıyor ve pck ınandırıcı değıl Ballard'dan, Rosa Mac Donald ya da Patrıcıa Cornwell tarzı bır oyku yaratmasını beklıyor değılım kıta ba bu tur beklentılcrle yaklaşanlar daha başından bılmelıdır bunu fakat Char les'ın kotu nıyetlı bır uçurtma planorcu su tarafından tehdıt edıldığı sahne, Hıtc hcock'un Kuzeybatıdan Kuzeyc adlı fıl mının ıınlu havadan saldırı sahnesının ko tu bır tdklulı gıbı ve hıkâvcnın kaclın kah ramanı Doktor Paula I lamılton un sakla dığı suç sırııvsa okuyucu tarafından ne redeyse daha ılk baştan berı fark cdılıyor ve okuyucu C harles ın ıkıyle ıkıyı topla mada neden boylc can sikıcı bıı şekılde yavaş davrandığını merak edıyor Bu gormczdcn gelınemeyecek sorunla ra karşın, Ballaıd ın ırkıltıcı goıuntulerı yakalayan gozlemcıhğı tortnunun /ırve sınde ("Yatak odalaıı grattıtıyle sıvan mış sıyah ve gıımuş renklı spırallerden oluşan bır cuıcıma, bcynı araştıran çılgın bırLEG çızgisı kaplamıştı hcı ycrı ' "So tograndc'yc yaüaştıkça golf sahaları, ıleı lemış bır çay ıılık kansennın bclııtılcıı gı bıçoğalmayabaşladı ') Ballaıd ın vanıl ya gıbı saf ve puı uzsuz bıı clılle gerçekııs tu hıpnotık pasajlar yaratabılme bccerı sı, her zaman oldııpıı gıbı çok net bır şe kılde hıssedılıyor ve Hıtchcock'tan soz açılmışken, Hıtchcock olsaydı Kokaın Gecelen'nın fınal sahnesınc bayılırdı doğrusu Ballard geçenlerde The New Yorker dd basılan bır soyleşısınde romanlarındakı kahramanlatm ılk once, darmadağın ol muş bır dunyada yaşamlarına anlam vc recck kışısel bır mıtolojı yarattıklarını, sonra da bu mıtolojıyc dayanarak, kışı lıklerını tatmın etmeye yonelık macerala ra atıldıklarını belırttı Bu model kesınlık le burada da geçcrlılığını korııyor Char les Prentıce'ın başlangıçtakı kardeşını kurtarma mısyonu, Estrella de Mar'da olan bıten garıplıklerın anlamını bulmak gıbı karşı konulmaz bır ısteğe donuşuyor ve bu bılgıye ulaşmasının yan etkısı de, Charles'ın yaşamını bambaşka bır şeye donuşturen bır ınanç sıstemını kabullen mesı oluyor Kardeşınınkıne paralel bır yolda yurumeye başlar bırdenbıre ve Frank'ın çok yaklaşmış cınayet davasıyla ılgılı tum duşunceler arkadan gelen bır ıs tım durumuna duşer Ne yazık kı Ballard'ın modelını, polı sıye romanlarda çok yaygın "suç veceza", ya da "gunah ve kefaret" ızleğıne uydur mak zor Eğer bu tur şeyler onun ılgısını çekmıyorsa Ballard belkı de polısıye tar zından tunnıyle va/geçmelı Otc yandan eğer en son amacı kendı benzersız dunva goruşıınu polısıse tarzıyla kaynaştıımak sa, Kokaın Gecelerı nı çok heveslı takat başarısı/ bıı gııışim saymalı \c bıı kaç \ıl sonra yenıden denemelı • *Cennete Bir Koşu,/ C! Ballard Çev Suha Strtabıboğlu Ayrıntı Yayınları K İ T A P SAYI 736 SAYFA 6 C U M H U R İ Y E T