Katalog

umhurıyet, emekleme ev resındeyken gelmıştı dunyaya Amerıkan tıra şıyla kırparlarken onu aramızdan ayrıldı Adı Kenm Af şar'dı Fıırk tıyatrosunun M sayıdakı pırıltılı yıldızından bırıydı, oyun culuğu ahlaksallıkla karmış anıttı Tiyatroda yonetmcnlık sınemada oyunculuk radyoda okuyuculıık yaptıysa da kımlık kartında ' tıyat ro oyuncusu" yazıyordu yıne de onun duzcltlyorum oyunculu ğun bayraktarı llk duş kurmalannda dayısının buyuk rolu bulunmalı Kerım Af şaı'ın ağ7indan dınlcvelım bunu Dayını Sabıı Ştnguı maran gozdu / Kurbağalıdcre'dekı ev fa kırdı fılan ama acayıp ncşesı var dı Dayını bahçeyc havuz yapar, ıçıne rcnklı ışıklar koyardı Vagon rulmanları getırır araba yapardı onlardan Ama once kendı bıner, bıze ıttırırdı (,ok ıvı cıla vapar, bı ze de oğrctırdı Bır de ağabeyım anlatm'şlı bu kızak oykusıı Fv, bu bayırın ustundeydı Kışın dayım gclmış, bayırdan aşağı kova kova SLI dokmıış dondurmuş Almış ağabeyımı kucağına, bınmışler kı zağa Kayıyorlar ü zamanlar koy luler Kurbağalıdere'ye eşek ılc odun taşırlardı Onlardan bırı ge çıyormuş tam o sırada aşağıdan Sen vureşek ıleko>luve Koylu kızmış tabıı, 'Ulan' demış davıma, haydı şu çocuğu anladım da sana ne oluyoı kazık kadaı herıt1' Da yım boyle bır adamdı Çocuğu gıbı bakmıştı bıze (Işık Kansu Çocukluğa Yolculuk, Bılgı 2002, 19) C M. Sadık Aslankara Kitaplar Adası Türk tiyatrosunun az sayıdaki pırıltılı yıldızından biriydi, oyunculuğu ahlaksallıkla karmış anıttı. Tiyatroda yönetmenlik, sinemada oyunculuk, radyoda okuyuculuk yaptıysa da kimlik kartında "tiyatro oyuncusu" yazıyordu yine de onun, düzeltiyorum; "oyunculuğun bayraktarı". yaşayan dığer gerçek (') sanatçılar gıbı "(27 9 2003) A Ertuğrul Fımıır un Yıne Geç Kaldık1" başlıldı yazısına da bır goz atalım "Sayın Kerım Afşar'ın Anka ra'da Başkent Hastanesı'nde yo ğun bakımda olduğunu bır sure once Izmır Dokuz Eylııl Unıversı tesı Tıyatro Bolumu hocalarımız dan Doç DrSemıh Çelenk'ın bıl dırımıyle oğrenmıştık Aynı gun bılgı almak uzere Ankara'da bulu nan arkadaşımız Cercn Gergeroğ lu'nıı seferber etmıştık Anka radan tzmır'e lzmır'den tstan bul'a ve buradan Ankara'ya akset mıştı bır cndışenın sı/ısı (Dunya ne kadar kuçuktu ya da duygular ne kadaı yakın) Sağlık durumuyla bırlıkte oğrendığrmız bır başka şcy ısc eskı dostlarının tıyatro dunya sının arayıp sormadığıydı ya da haberlerının bıle olmadığıydı (Dunya ne kadar buyuktu ya da dostluklar nıce ırak) / Dusunduk Iyı tamam haber aldık haberdar cttık sayfalarınıızdan ama ya so nuç'' Bu ustaya karşı gorevırnızı yaptık mı? Tıyatro kamuoyunu az çok haberdar ettık ama neyı başar dık^" (wwwtıyatrom com) Yok, hayır Ceren'le Ertuğrul bır şeyı başarmışlardı yıne de TİYATRONUN CELECEĞI Kerım Afşar, gorevının yukum luluğunun bılıncınde bır aydınlan macıydı O, çocukluğunu, ılk gençuğını, cumhurıyetın kanatları altında, aydınlanmacıların koru masında geçırmıştı, kendısı de bu yonde çaba gostermek zorunday dı lclâl Aydın'ın duygu yuklu, us telık duyarlıklarla orulıı yazısın dan, onun bu yondekı çabalayışını alımlamak olası "Turk tıyatro tarıhının ozel adamlarından bındır o Yıllar ge çıp ben de tıyatro okumava başla dığımda yakından tanıma şansına erışmıştım Ankara'da gırış katındakı e\ ının bahtcsımk t •! I evla } H ınım ılc bıılıktı ınua//anı sotra 1 ıtda guiı, o)iıııcııl ııı ıgıılı\or o < II/Llıııı scMvk ınl ıtlıkt ı ınl ıtı vonlıı H<*\.ı/ s iı,lı dı lık ııılını ı tcpıak bilık u rn u m tuıkusıı lıiv. ı ı u ı t k yibı ı>r'inu\(> lu Vulııı \lsaı ın v»n > ıııık ruv ı't kn vı/ısıııı şoylı soııl ımiııı\oı kalkı\cise ı, ıhıu ık liın \n V ıı ı ıl ı sııjaıı bı lıııılt. I ' \ ısııvl ı I I 1 II ' ) (1 R ' H I I d II' IIpl Duşunuyorum da bıı yoksul yurdumuz çocuklarını, "kazık ka dar" olmuş yetışkınlerın duşlerıyle buyutmuş bıraz da Sonrasında bu çoculdarı kazandığına bakılırsa, ıyı de yapmış KERİM AFŞAR: TİYATRODA "ERKE"DEN "ERK"E Keıım Arşar'ın \ıtımı u/erıne kalcnu. alınan \ a/ılara goz atıvo ıunı Bııuık bolumu onu \uccl tcıı v ı/ı! ı lîııiKİan ıloğıl nc ola bılıı l>n ı<i| ı ıkl ıı ın utıslııdıeı bı ı ı ı (.ın ı ıi/i Ikınckı >ıı nııl ı m ı ıkınul ıkı ^ıınk ı sıı ısıı ı' ı ! h»ılaı ın dılı t'cıınlnıt • sı \ Miuı Miııışının ırdınd ııı S(\)'l\l( blllllll II) / \ M H . 1 İ H İ 1 1 1 C M l Tiyatronun Gençliği luk'ta dıle gctırdlğı gıbı Anka ra'nın o soğuk kışlarını paltosuz da geçırebılırdı elbette, yeter kı başarsın yoksul tnplumunun ken dısı i(,ın katlandıklarına karşılık \LiLbilsin1 Erkcsını giRe d o n u s t ı ı r m c d e k u ı d ı voksul va^anıı k a d a ı A n a ılolıı V d ı n l a n n ı Kil ııınııı kctıJı I ıını \ok s a \ n ı mı ı lnı ııa I ı ı l l I ımı u i i L İ ı ı p ııli u ı ı |'t.siııdı ı iMiııU b ( . n ı i P ı \ K U k ettıklerının dı şında kıtabı apaçık ortaya koyuyordıı bu nu Tııtanı ı\ıp kuıdınu uk I'1 n ı s ııılılıı ı ( )/ıı ıııdııı 41 t ı ınıs b u k 'ıı ı ın mı '\ ı ı \fşaı n,ın ı ı ' ıl k ltlk \.1IM "' I 1 AMIAK yANilıııı MI? JCUUÜK ııııı'ıııııiu 1 l l l l l l l s l k l l s k l l S U / dl I ' l l ' s l ' i l l k , ( ICJ'I d ( (.r 1\ 1 I ( . \ l s II 1 g ^ IİL İCI JOIMIIIU/ bıı iııılıı bıı \ ı/ılaıdaıı, hahtrlcıdm Sahı ncden "yııce dcrsını/ Kcrım Afşar, ne dıyc >u ~ celtıyoruz bız onıP Bır alanda ' ıi7 olmak buna veter mP Sahne u/erındekı yorumu, yansıtışı, yan sılayışı sonra ne bıleyım sesı, tavrı, tıyatıo oyunculuğunun gerektırdığı daha pek çok oğe bır araya ge lıp kendısınc ozellık katıyor dıyc kışı bu olçude yuceltılebılır mı, olası mı bu ? Sanatçının yuceleştırılmesı çok farklı duzlemde bırıkımlı olmabinı gerektırıyor, otesınde farldı bır kımlık de 1 Gerçekten de Kerım Afşar'ı, ıkı ayrı hoyutta aJmak ohnakk gorv nuyor 1 Ondakı tıyatro erkesı, 2 Bu erkeyı erke donuşturmesı Herkes bır tıyatro erkesıne sa hıp olacaktır elbette, bu yola ada dıktan sonra kendısını Ne kı o, Anadolu Aydınlanmasının ortaya çıkardığı bır tıyatro sanatçısı oldu ğunu, bu nedenlc yukumlulukler, t sorumluluklar taşıdığını bır an ol sun usundan çıkarmamıştı Işık Kansu'nun, Çocukluğa Yolcu ıli rnlu bıılıınm ılı Nmıı^iın n IIID mıtııı ı citnuı.tu 1 < n ı clın lanm.i(.ıların bır ııdılı olaıak da\ ı ınım^rı h t p ( K ıJ^L 1< jlı^kı ı buııı ıp iı,ık 1 nı ı\ ı ku\U*Ol<Ju k u ı d ı j»uı^lı gını bo ^eiKjlıkTc gi7İı 11 kı \ ı , I unutuîamıijtı hıından M)iıı.ı #crı£* | lerle dı^kıleniijindehetkfiıştç bu erke olacaktı onun ^ LEYLA AFŞAR ADU ı •*OTANSIK En ıyısı baştan alayım konuyu Leyla Afşar'ı tanımıyor degıl dım kuşkusuz Ne kı, tsın Af ^ar'ın o ' değerbılır' ya/ısı, onu çok daha yakından tanımama yol açtı dıyebılırım Şoyle dıyordu, andığun yazısında Esın Afşar "Uzun suredır karacığerınden rahatsız olan Kerım'ın sağlık ha berlennı eşı Leyla'dan oğrenı yordum Bır ıkı kez de Ankara'da I ( ' I I I! l l l bırdn ı II II III | 1)1' s 111 11 ı ını ı\ ı , ılı\ ın btı 1 1 1 lL' ı I lck ' 1 I II 11 l s l II C ı ' l III I I II ıl \K 1 II 1 1 1 II I 1 I I.K l l l l l ,. I til evkrıne zıyarcte ıptrmşum Bu arada bu kadar ozverıyle eşıne baktığı ıçın Leyla'yı kutlamamak olası değıl" (Cumhurıyet, 7 10 2003) Esın Afşar'rn yıllar once Cum hurıyct'ın ıkıncı sayfasında yayım lanan o yazısı geldı gozumun onu ne "Buyuk Çocuklarımız Yaşlı lar" (Bak Anılar Yanılur mı? (Arıon, 1995,350) Evet, Esın Af şar da bır aydınlanmacıydı, yapıp Ama kıw\ ı «.vkılıuıkk kı\n\ ı sııt tlonıııcdı^ıuı bıı kalıı mıanı eş olmanın d ı bılınç gcıtktırdıgı nı, bunu oAerıyle, gonullulukle taşıdığını onun Çekıldığı kıyıda başuuında onun scssız vakııı onıırlu bır scsle sıçrıyor Kerım Afş ır gıtgıdc gomulıııkcn karanlığa Iknuz hıç kımseleı avırdmda dcğıl vıır dun bır kultur anıtınm aydınlan ma çınarının yıkılmakta olduğıı nun Gencecık bır fılız ses Ceren Gergeroğlu, Kerım Afşar ıçın ya pabıleceklerı bır şey olup olmadı ğını soruyor Leyla Afşar'a Sonrasında www tıyat rom com'da şunları yazacak Ce ren " Yıllarını oyuna verdı tum gucu ve cesaretıyle1 Ve koca bır omru onurla yaşadı1 Sanata verdı, ken dını, yaşamını Ve oynadı bır omur boyu Tıyatro emekçısı Kerım Afşar'dan bahsedıyorum Kcrım Afşar'ın hasta olduğunu bana tı yatrom com'un kurucusu Ertuğrul Tımur bıldırdı Benı etkıleyen sa dece bu duyarlılık değıl, fırtınalı bjşma k ılm I^'MII1 Sadctc bır sı ıı ıtçna s ı tl ı soz komısıı tk^ıl burada Unuıulma\a çalışılan, unutmava yuz tutan ınsanı dcğeı ve ılışkılerımı/ın on plana çıkma sıydı 1 Iemen hastancyc koştum, doktorlardan bılgı almava çalış tım Doktoıun vakını olmadığım ıçın yanıt bıle savılmayan ısteksız konuşması bıle benım ıçın bır ıımut oldu Ardından hastaneyı te letonla bırkaç kez daha arayıp bıl gı aldını ve bu gelışmelerı yıne tı yatrom com'a bıldırdını Tıyat rom com'un aynı şekılde tutarlı ve duyarlı davranışıyla bu buyuk us tanın hastalığı konuşulmaya ve bı lınmeye başlandı " "Artık sesını de kaybettığını az once q ı Leyla Afşar'dan oğrendım Eşı Leyla Afşar'ın sesı neler anlatıyordu bır bılsenız Çok yakını olup da, şu an çok uzağında olanları " "Ben ma alesef tanışma fırsatı bulamadım Kcrım Afşar'la Onu oyunları ka dar tanıyorum ve zaten o kadarı bıle, sonsuz saygıya yetıyor Ve son olarak dıyeceğım şu lu, olmeden once buna ıhtıyacı vardı Olme dcn once yalnız bırakılmamalıydı, nı s ıl un Ali'lı ı l m I ıı ıpı ı 11 clnlıı lo^odalanl ın gcı,ıp 1'ilisı.sı nc ı,ıksak C) lı\ ILK>\ ı lu^lddıgı vılları anlatba / koıknııço cuk ' dcsc / Llımı/ı bu an oncc ısıtsa "(Vatan, 17 9 2003) Ahmet Cemal, bır yazısını şu tartışma sorusuna ayırmıştı " Benım onerım, 'Devlet, tı yatrolar ıçın nc yapıyor' sorusunu aıtık cn azından ıkıncı plana atıp once sıvıl kcsım tıyatroları ne ol çude sahıplenıvor ya da sahıplen mıyor, ona bakmak ve bu sahıp lenmemeyı sahıplenmcye donuş turebılecek akılcı yolları tartışma ya açmak, ne dersınız?" (Cumhu nyet,25 12 2003) Sorunun yanıtını C^eren'le Er tuğrul ıkılısı, onların arkadaşları venyor Ustclık ne de guzel bır ya nıt bıı1 Boyle bır tıyatro gençlığıne sahıp olmak ınsanı yalnız mutlan dırmıyor otesınde onurlandırıyor da Tıyatromu7iın geleceğınden kuşku duymaya gerek yok o halde 27 Mart Dunya Tıyatro Gunu nuz kutlu olsun' Sızın ılkın sevgılı 1 "çocuk"lar, ılkın sızın Ustamız Kerım Afşar da boyle duşunurdu herhalde • KİTAP SAYI 736 SAYFA 22 CUMHURIYET