Katalog

duşundurucıı ve bıraz ıııkutucu bır baklş halıne gclır Ballard yıne <,oğu kışının be nımscmesı muhtcmcl olmayan, fakat yıne de hem duşunccyı kışkııtıp hem dc bır parça paranoya uyandıran bıraz tııhaf hı potezlerle karşı karşıya bırakıyor okuyıı Liıyıı, Ballaıd'ın kcndı yarattığı ve gelıştır dığı bır yontcmdır bu vc her zamankı gı bl, romanını mukemmcl bu şcklldc su rukleyıp gotıırııyor Kokaın Gecelerı'nde bır sınır taşı nıte Iığındekı (, arpışma'nın ezıcılığı ya da vah şı etkısı yok ama, Ballard severlerı la/la sıyla tatmın edecek sosyal bağlantılar ve alçak perdeden bır ıırpertıcılık var yıne de Ballard'ın alternatıf gerçegınde hep olduğu gıbı onun en cazıp bulduğu oğe ler olan, roman kahramanlarının en sap kın tıpler çıkması en normal olayların bı le sapıkça çarpık bır mantıkla yıırutuldu ğunun nnlaşılması ve sağlıklı sosyal ve psı kolojık ılkelerın temelını bu mantığın oluşturduğunun ortaya tıkması da bu ger çeğın en urkutucu taralıdır • Suha Sırtabıboğlu Ayrıntı \ayınlan **Çarpışma,/ GBallıird Çtv Nurgul Dıvaı Ayrıntı Yayınlaıı *Kokain Geceleri, / Cı Rallard Çev Keskin bir yorum ( 1 F. Casa B allard'ın bu son romanı aynı anda hem gcleneksel bıt polısıye, hem dalavcrc uzerınc bır araştırma, hem de modern ııtopya kavramı hakkında keskin bıı yoııımdıır Anlatıcı Charles Prcntıce, tspanyol tatıJ koyu Est rella de Mar'a, kaıdeşı 1 ıank'ı kundakçı lıkla beş kışıyı oldurmek sucundan tcmı zc çıkarmak ıc,ın gelmıs bıı gezı yazarıdır Frank'ın ( lııb Nautıco dcncn bır kulıı bıııı (,ok sculcn yonctııısi olmasına k ıı sm kımscnııı onun vaıılımın ı koşınadıgı gouılııı mııhtcmcluı sıı<,ıııuı ııııaf ctmış \ı. aıabasında su<, kınıtlaımm bııluıınnıs olm ısındandır bclkı bıı Aııı ı ( harksyı nı dc I raıık ııı su<,!>uz oldugıındaıı uııııı dır ve bunıı elınden gclılıgıncc kanıtlama yagırtşır C harlcs'ın hcıııen fatk cttıjîı sey çogun lııgıı lspanya dayaşayan İngılı/lcrdenolu san 1 stıella de Mar lıalkının sankı Agat h,ı ( hnstıe'nm lomanlaıından cıkmış gı bı son derecc kapalı bır loplum olduğu duı ( harlcs bunu iaık cttıgındı Estrel la dc Mar butok yondcn 1930 lar îngıl tcresı nın kıs ortasında bahar yaşayan etsanevı kasabasının canlanmış ve gu ncye, guneşe doğrıı goçnııış halı gı bı" der Bu gızemlı, klasık senaryo nıın gunccllcştırılmış halınc gunu mıı/e has bır de cıla (,ckılmıştır Uyuşturııcular pornogratı, ev soy gunları vc rasgele bır kargaşa, bun ların hepsı de pastoral dekora kar şıt bır tema oluşturur Charles, oralılardan bırı,ok kışıy le ve neredeyse fılozofvarı bır polıs mufettışıyle hıkâyeyı daha da mo dernle^tıren, zıt bır roldur bu ko nu^tukça bakış açısı bır değışıme uğrar Bırkere.kurbanlarlaılgılıılk dusjuncelerı tumuyle değışmıştır Yalnızca bır deıeceye kadar manı pulasyona değıl, hı<,bır şeyın gorun duğu gıbı olmadığını dd kabul et meye zaten hazır okuyucuya, bu ya nıltma gırışımı becerıksızce ve ge rcksu gıbı gelebılır Ama (]harles hıkâyeyı okuyan kışı dcğıl, anlatıcı dır ve tum uyanıklığına ve basjar dakı kuskuculuğuna karşın kolay aldanır bır tıp olarak kalır hep Kolay aldanan C harles'm ruh ha lı gunden gune, tatıl koyunde bır araya geldığı kısılerte ve hepsınden ote de, Club Nautıco'nun profesK İ T A P yonel tenısçısı ve Estrella de Mar sayfıye koyunun sosyopatı Bobby Cravvford tara fından bıçımlenır ( rawford gayrı resmı bır sosyal yonetıcı fonksıyonundadır ve uyuklayan sayfıye koyunıı kendı sapkın felseresını uygulayarak uyuşukluktan uyandırmıştır Suç, der Cravvford, ınsan ların hayatındakı motıve edıcı faktor ola rak sıyasetın ve dının yerını almıştır, ve hıç olmayacak bır şeymı^ gıbı gorunse de Estıella de Mar'da doğrudur bu Şımdı Crawford sapık^a buyusunu Resıdencıa ( ostasol dencn, dunyadan daha da soyut lanmış bır yerde tekrarlamaya hazırlan maktadır ve ( harles'ı da bu tatıl koyun dekı spor kulubunun yonetıcibi olarak go rev almaya tağırır, açıkça Frank'ın bır ye degı olmaya yanı Charles bu yenı gorevıyle oyle bır ken dınden geçer kı asıl suçluyu arama duşun cesı arkadan gelen bır ıstım durumuna duser Aslında cınayetlerın sırrını asla ger çek anlamda çozeme?, cınayet kendı ken dıne çozulup sırrrnı açığa çıkarır ve ço/um de Agatha Chrıstıe'yı hatırlatır yıne Tek fark, Cravvford'un, gııvenlık kapılarıyla korunnıuş toplumlar gıbı, gomnu^te post modern olmasına karşın neo faijist >one lımltrı alt etmek amacında başka bır neo laşjst yonelım ıçeıen ldeolojlsının bastan çıkarıcılığıdır Yakın tarıhımızden çıkarı lan bır ders tıpık bır Ballard tamyla yı nelenır boylcce Pasıflıgın ahlaksal belır si7İı^e meydan verdığı (ya da bıınun ter sının gerçekleştı^ı) hcr yerde karsımıza bır kotukık çıkataktır mutlaka Kokaın Geceleri nı boylesıne cazıp kılan da, bıı gayet apaçık dcrsın ardında, okuyucunun kayıtsı? kalamayacağı bır ınanç dcgıştırme (,ağrısının gızlenmesıdır • Kumsalda Harold Pinter l l A. 0 . SCOTT nın belkı de en çok bılınenı, otomobıl ka /alarının ku(,umsenemez bır ^eküde ero tık oldııgu ve bıınun tcrsıne ıyı bır scksın de otomobıl ka/asından farksız bır ^ey ol dugu tezını savunan Çarpışma* adlı roıtu nıdır Bu kıtap (Davıd Cronenberg'ın yo nettı^ı) aynı ısımlı c,ok ılgın^ bır fılmın ve Cıallcr Prcnsesı Dıana'nın olumuylc dgılı (onca ınsan arasından Salman Rujjtu'nun The New Yorker'uı sayfalarında sundu ğu) son derecc şok edıcı bır yorıımun da doğmaMna yol a<,tı Ama Ballard en (,ok, II Dunya Savaşı'nda bır fapon esır kam pında geçırdığı çocuklıığunun anılarıyla ya?dığı yurek burkan bır anı roman olan ve Steven Spıelberg'ıın Jaws dışında, ıkın cı kez gorulmeye deöer tek fılmıne donu şen o tuhaf Cîuneş Imparatorluğu'**yla tanınır Ballard'ın (,ocukluk travmaları, tngılte re'de 1996 yılında yayımlanmış, Amen ka'daysa henuz (,ıkmış romanı Kokaın Geceleri nın ılk bolumlerınde de goru nur Koklerınden kopmuş Ingılız gezı ya zarı ve Kokaın Cıccclcn'nın anlatıcısı Charles Prentıce, kardeşı Frank'le bırlık te Suudı Arabıstan'da Ingılız ana babala rının yanında buyumustıır Annelcrının (u/un ve yıkıcı bır depresyonun ardından) ıntıhar etmesınden sonra çaresız kalan ba balaıı ıkı kardeşı lngıltere'yc gerı gotur mu^tur ve orada Frank, acısını kıi(,uk hır sızlıklarla dışavurmuş ve ( harles da koru yucu bır rol oynayarak ustlenmıştır bu suçları îjımdıyse I rank, bır vıllayı yakıp ı^ındekı beş kışıyı oldurmek suçuyla bır Ispanyol hapıshanesınde yatmaktadır I rank'ın suçunu ıtıraf ctmış olmasına rağmen Charles onun suclu olduğunu ka bul etmez ve kendı başına, gayct rasgele bır araştırmaya gırışır hakat romanın gı rışuıde sunıılan aılesel ve kışısel geçmışın hıçbır şcyı açıklamadığı hemen ^ıkar or taya Prentıce kardeşlerın acıklı çocukJu ğu, dıkkatlerı hassas konudan başka yone ^eken bır ayrıntıdır sadece, gelencksel ıo man anlatım anlayışıyla yapllmış bır |est tır ve en a/ından bu romanda, olayla ta mamen ılgısız bır konudur Romanın ger çek ı/leğı ve en dıkkatlıce ^ı/ılmış karak ten geçtığı yerdır, Costa deî Sol'da guncş tcn solmuş bır sayfıye kasabası yanı Estrella dc Mar, hıçbır şeyın gorundu ğu gıbı olmadıgı ycrlcrden bırıdır Bu ta tıl kasabası, tekduzclıktcn ve boş vakıtle rın can sıkıcılığından oluyc donmuş bır bolgenın tam ortasıncia bır kultıır ve ak tıf bır toplumsal bırlıktclık vahasıdır Bu ranın çok canlı sosyal yaşamının merke/ı de, Frank Prcntıcc'ın gorevlendırılmış ol duğu bır spor mcrkezı ve dıskotek karışı mı Club Nautıco'dur Fakat Estrella de Mar'ın zararsız dış gorunuşıınun altında, Club Nautıco'nun kari7matık profesyo nel tenısçısı Bobby Crawford'un başını çektığı korkıınç bır uyuşturucu, vahşet ve seks suçları ağı gelışmıştır Charles, kardeşının tanıdıklarından oluşan vc Crawford'la ( lııb Nautıco'da kı ış arkadaşlarının yanı sıra, Frank'ın sev gılısıolmuş ve( harles'm dasevgılısıolan okşanırken yaralanmış guzel Dr Paula Hamılton'un dadahıl olduğu bır yığın ın sanın arasında bır şeyler ararken esraren gız olaylarla karşılaşmaya başlar Arabalar ve tekneler yakılır, Charlcs varlıklı tatılcı kadınların amator fahışelık yaptıklarını gorur, Club Nautıco'nun park yerınde bır ırza geçmc gırışımınc tanık olur ve goru! meyen bır saldırgan taıafından, olmesıne ramak kaiana dek boğazlanır Her vaka da, kımı muğlak kımı bclırgın bazı kanıt lar, Estrella de Mar'a hayat vc ılham vcren tehlıkenın ve heyecanın sımgesı Bobby Crawfbrd'u gosterır hep Kokaın Gecelerı'ne, boş boş bakan bır kayıtsızlılda, neredeyse komık bır sıkıl ganlıgın garıp bır karışınıı sınmış ' Bır zamanlar Ku zey Bomeo'da protesyonel adaııı bogunılaıı, haytlut (kıiLiı kıınsclcıı ıdam edcı kciı gotmuştıını ' dıvc lıa tıılar Chaıks kcndısınc saldııan kışının ellcrme prolesvoncl adaııı boğıı culaıın kullaııdıgl o/ıl bıı yağ" sııı muş olduğu lahmınııulc bulundııktan sonra Ayıici, F rank'ın <,ıkarmakla suçlan dığı yangını çıkaran kışı nın ancak askerı sabo tajcı olarak cğıtılnıış klşılerde bulunan yetcncklere sa hıp" bırı olrna I ngılı/ \a/,ır | Cı Ballatd Lcslıc 1 ıd ler'ın Paııl Bovvles hakkında yazaı ken soz cttığı 'entclcktuel teıor ro manı nın onde gelen uretıcılerınden bırıdır Ballaıd yıllardır cınsellığı ve şıd cletı bır teorıyle bırlıkte tercıh eden, sa dık bır okuvucu kultu yarat tı Onun bu «,alış ma1arı C U M H U R İ Y E T S A Y I 7 36 SAYFA 5