Katalog

Modern toplumun üyelerinin kendilerini eğlendirecek daha fazla ve daha büyük gösteri talebinde bulunmasına neuen olan şey can sıkıntısıydı. Bu dürtü bireyin kendi benliğinden yabancılaşmasına, kimliğini tıpkı sanatın yaptığı gibi kendini ambalajlamasına neden oluyordu. Modern hayatın yabancılaşması yeni bir konu değil. Fakat Ruj Lekesi bunu etkili bir şekılde anlatıyor, çünkü içeriğindeki zengin ayrıntılar ve toplumsal teoriler Marcus'un ayrıksı kişisel görüşleriyle harmanlanmış. Ancak Sex Pistols'ın insanın içini titreten gücüyle Sitüasyonist projenin radikalliğini aynı şekilde özümsemiş böyle bir eleştirmen onlann yenilgilerini tarihe geçme hakkına şahip olabilirdi. Örneğin, Marcus renkli, dik punk saçının stfl ve imgenin üretkenliği aracılığıyla nasıl Londra'yı simgeleyen ağırbaşlı bir kartpostala dönüstüğünü irdeliyor. Toplumsal ve sanatsal hareketlerin nasıl sayısal bir güç kazandığı, gruplar halinde bir araya geldıkten sonra da gündemlerini ifşa ederek ve motivasyonlannın gizemlerini teşhir ederek nasıl tehlikeli olmaktan uzaklaştıklan ve bir tehdit unsuru olmaktan çıktıklan da Marcus'un o hassas gözünden kaçmıyor. Böylece bir grup kolayca azlediıebİlmekte, sonra da kendini bir 'hareket' haline gelmek üzere ambalajlayıp daha fazla etki kazanmaya terk eduerek unutulabilmektedir. Sayfalan, toplumsal teori ve kişisel deneyimle işlenmiş olan Ruj Lekesi günlük hayatı teorinin açıklamadığını, teorinin geçerliliğini günlük hayatın belirlediğini tasvir ediyor. • Chıcago Tribune Book World Situasyonistler, Sex Pistols ve Dada GAIL CALDVVELL Bu kışkırtıcı kitabın tek başına başlığı bile sizi derinlilderine dalmaya çağırmaya yetiyor. Adını 1962 yılına ait bir Benny Spellman bestesi olan "Lipstick Traces (on a cigarette)"ten (Ruj Lekesi (bir sigara izmariti üzerindeki)) alan kitabında Greil Marcus'nun avangard tarihini irdeleyişi son derece zekice, metaforik ve kinayeli; hayatın gizemleriyle ve pop simgeleriyle dopdolu, canlı bir kitap. Rock 'n' roll'la ilgili müthiş kitabı "Mystery Train"le tanınan Marcus, rock janr'ını tanımlayan en önemli rock eleştirmenlerinden biri; müziğin doruk duygularıyla ve anlatısının nefes kesiciliğiyle beslenen bu eleştiriler edebiyat kuramından pop gösterge bilimine kadar her alanda çözümlemeye olanak tanıyan entelektüel bir cephaneliğe sahip. Genellikle bu eleştiri ekolü konu edindiği müzikten daha zeki; 1980'lerin başlannda rock eleştirisi, kendi kendini yok eden anlık bir sanat biçimi olmanın bir gölge dansı yaratan ve artık onsuz hayatını sürdüremez olan bir biçimin bütün belirtilerini göstermekteydi. RujLekesi, Marcus'un "Mystery Train"indeki gibi rock 'n' roll nayatınızıdeğiştirebuir duygusuyla yazılmış, ki bu duygu onun zor okunur olmasının yanında cezbedici olmasını da sağlayan bir özelliği. Johnny Rotten ve Sex Pistols'ın zamanındaki patlayıcı olguyu başlangıç noktası alan Marcus, Avrupa lı avangardların ve onlann ateşli taraftarlarının tarihinin kaba bir haritasını çıkarıyor ve iki ayrı dönem arasında gizemli, gizemli olduğu kadar da mantıklı bağlantılar kuruyor. Sonuç, ortaçağ Avrupası'nda kurt ulumalannın yüzlerce yıl sonra Londra'da punk hareketinin çığlıklarında yankılandığı bir çeşit dejavu gobleni. Rock'ın Dadacı Kökenlerl "I am an antichrist!" (Ben bir deccalim!) diye söylüyor. Johnny Rotten 'Anarchy in the U.K."de. Marcus onun için "belki de rock 'n' roll'un bugüne kadar bildiği gerçek anlamda korkunç tek vokalist" dıyor. Punk'ın nihilist karmaşasından, insanlann ortak varsayımlarını veya pop müziğin temel kurallarını reddeaişinden etkilenen Marcus Punk'la onu müjdeleyen hareketler arasında bağlar kurmaya başlıyor: En çok Dada, yani yirminci yüzyılın başlannda Avrupa'nın her şeye lcarşı olan sanat hareketi ve onun yüzyılın ortasında Fransa'daki entelektüel mirasları arasında. Tarihi yakalamaya çalışırken bir şeyi fark ediyor: "Beni en çok cezbeden şeyin onun boşluklan ve hikâyenin sesini kaybettiği sırada bir şekilde sesini tekrar ele geçirmesi ve ondan sonra gelişen olaylar olduğunu..." Ruj Lekest, geleneksel entelektül tarih yazımıyla ilgilenmiyor; ipuçlarını kaydın karanlık sınırlarında buluyor, zeki içeriği kara bir egzantriklik peleriniyle örtülü. Marcus yıktığı kuralları bilmiyor olsaydı bu yazım tekniği bir işe yaramazdı; o tıpkı klasik müzik eğitimi almış bir cazcı gibi. Hissederek yolunu buluyor, uçuşları her zaman önceden kestirüemiyor veya her zaman güvenli değil, ama yüksek perdeden çıkardığı sesler muhteşem. Ruj Lekesi boyunca karşımıza tanıdık bir hayalet çıkar: Modernizm dünyayı ikiye ayıran kıtasal hareket. Kitaptakı kahraman antikahramanlar sadece dünyayı değiştirmeyi değil onu veniden keşfetmeyi istiyorlar; eğer her şey umutsuz idiyse, o zaman her şey mümkündü. llk Dadacılar'ın Zürih'teki Cabaret Voltaire'de çizdikleri duruş ("altı kişiden oluşan bir grup" diye adlandırır dadacılığı daha sonra onlara katılan biri, "herbiri kendi enstrümanını çalardı, yani kendisini" (nihilizm değildi, coşkun, patlama noktasında bir olumsuzlamaydı. Dadacılar sosyopat gibi davranan ahlakçılardı ve onlann neden olduklan sonuçlar elbette ölçülebilir sonuçlan Duchamp'ın pisuvarından ve diğer 'readymade'lerden performanslara ve kullandığı dili güçsüzleştiren antisistemlere kadar çeşitlilik göstermekteydi Punk Ortamı O zamanlar dünya şok yaratan bir yermis; artık Dada'dan itibaren günümüze kadar gerçekleşmiş her çlıgınlığın izi sürülerek bir durum değerlendirmesi yapılabileceğini düşünebiliyorum. Masal olmuş bir toprağın ardından okunan toplu ağıt Zeugma'yı, Şurripak'ı, Halfeti'yi, Hasankeyfi bilir misiniz? Peki, oralardan gemili gemisiz göç edenleri ? Onbinlerce çocuğun adı niçin "Fıraf'tır, hiç düşündünüz mü ? Suyun yuttuklarına gözyaşı dökmenin sırası değil, sıra bu romanda kendinizi okumaya geldi. , ^ BU YAYINEVİ San veTıc Lld Şti Molla Fenan Sk No 33 34410 Cağaloğlu / İSTANBUL Tel (0212)511 58 58 PBX Fax (0212)511 86 19 www buyayınevi com tr [email protected] tr ( Suda Hurudu Höhipr Mustafa Tuncel W BU Y A Y I N E V ROMAN