Katalog

onun tıenlerınılen geçeı' Vagonlı1 Incı Asena nın şıırındı fc lı nekscl sov İLmc dcgıp gcçmeltı goıuyoıu/ Nedıı kı bu populıst olma kaygusunıı ıçermı voı üaha dogıusu Ycnı, kendıne ozgu nır dıl vc so7 kaygusu taşıdiğından şıırın butunu ıundc bır akı$ yaıatıyor, yal ni7ta HLI kadar değıl anlam olarak des tek vcı lyot şaıre Atılam" olaı ak da de öılyalnı/ca yakınlık taşıyorbı/e lçten lık *jaııı c n e,ok yakışan vc bır anlamda şıınn altın yerı Orneğın Iranıvay Do$c rız Ay Do\crız" dc IşıgımBenım" adlı şıır "Ufuktan ufuklan bır ı$ık gcldı Geldt koynuma gırdı bu sahah Bu \abah btn Pctcr Pan'ım' Gene aynı kıtapta Kuvantum Tıorı sı 'nde morgozlunı vaı ama şıırın butunu ıçın dc (baktığımı/da), bu "dcnu nın başka bır 'lazclıkvı yakınlık" o\dufcunu gore ceğız, "Ardaban a Ardthan dcmelc gı bı Dir ışlcvı olduğunu da Ve hatta "lop lumtal' bır dcrınhğe sebep olduğunu da "Hep ama aynı ınsanlartn ba\ına duştu uç ılma Hanı \anal bayal(lar) var ya gundemımızde, bakın şaır gene bır halk soylcmı olarak "du$"u nasıl "gerçtk" tut muş Duşundthı yar sankı gog'mnde"' Ya/ımın başında konıı ettığım ıçlcn lık" sankı bu 1 "Scsını yureğınt koyan şı tr dedığım de sankı bu 1 'Nerden buldun sın o nrıgı mor iiçık "Kara gozlıtm yc ştlgozlum c la gozlum Şıırın tamamınt ne adımdan otıırıı nc dc tek/bmuk yavrıım A>lıhan dan otıı ru yazdım Esrâr Deıle nın abvâlımı yazdım hutım c vrak ı dtlımdı / dı stındı kımttmua ınâçarıunııtma 'dızelerındc kı "snyıleme" ve 'anlam" gu/ellığını ba na ta^ıdığı i(,ın yazdım Bırde bıı <,ocuk anne sesıne tırmanır gıbı 'ıçlcn" almayı buldunı "jaırın kcndı sesıyle yazmabinı Kı ya/ımın ba^ında, u \ını yureğıne ko yan bır ^ıır" duııı^tım "Ben kı o çncuğu kızaklarla a\ırmı\tm karlı daŞlaraan Yabanıl ormanlarda opmuşum kork masın dıyt Yağmıır yağmış guncş açmış lutmuşum ılındın \ıvmı\ım bı kı bın tstanbııl doğumlıı olan ve haltn lstan bul'da ya^ayan ^aırın "Utanbul tutkusu ağır baMyorher ıkı kıtabında da Bır nos talıı ktndını duyurmakla bırhkte, daha çok gıttık^e, "azalan bır ^ebır kaygusu var ' Istanhul duşerkı n çareuzdım, Bıtun gc hncıklı n gı lıyorduyalnız, ak lıma" "Şehır"\e sınırlı tutmuyor şaır ozlemı nı "tçı"y\c buluştııruyor "Yumuşaktı fur şıy anncm ve tabutı dıyor Kaldı kı Iramvay Do^trtz Ay Dağda çiçeklenmiş bir deniz feneri "Deniz ve Ten", güncel dünya ıle bağını asgariden öteye atmış, sonsuz bir doğa huznünü yansıtan, zaman zaman arkaik soylemc göndermeler yapmasına karşın Yesenin'de olduğu gibihep taşralı bir yalnızlığı dile etiren şıırlerden örülü bir itap. CİHAN OĞUZ bır çelışkıyı yan sıtır "Komşuda Olum" sjiııındc olduğu gıbı bcnlığımı/c bcl kıdeasıl yonunu ka7andıran o ku çuk ayrıntılar, unuttuğumuz bı rcr yıldı/ kumcsı olup gecemızı şaşırtırlar " len sondu Azer Yarandan "Deniz ve Ten" f Doşırız bıı ıronı yle bırlıkte nostaljıyı getırıyor Çıplak Bakamıyorum" Her ijcyın gundcn gune kırlendığı, guzel ın azaldığı bır dunyada, bır toplumda ' utan<,"\ ımlıyor Jjaııın htanbuT şıırı Ben bu kentt Gozum açık tanıyamıyorum dan ıbarcttır bır bakıma Kıtabın (Çıplak Bakamıyorum) "Çağrijimlar" adlı ıkın cı bolumu bııtunuyle Istanbul'a aynlmı^ tır Nasıl mı1 Taksım Cıhangır Galatasaray "Butun çoıuklarımı hutun kocalarımı karnımda ısttyorum' Beyoglu lunıl "Çabuk gel, bemen gel, hadı Uşuyorum" Cennıt Mahallcsı Gulhane Şehremını Kâğıthane Perjimbı Pazarı llaskoy îkıtellı Aksaray " Roii çtieklertn cn guzelı sentn olma lı" Uskudar Yoğurtçu Parkı Çatalçeşmı Bıbck "Bu mektubu sana nlak ve çıplak ya zıyorum" Adalar ' Artık benı kendıadımlaçagırtn Bc nım adım ay" Caddcbostan "Afi) bana bakamaz toplumsal bıryır tılmaya uğramtş" Anadolu Fencrı Osmanbey bmınonu Muhurdar Kuçukparmakkapı "Ycnı gunaydınlanm var Yt.ni tyı akşamlartm Kunduraam, elektrıkçım" • Tramvay Doşeriz Ay Doşeriz/ Incı Asena/ Adam Yayınları/ 199} Çıplak Bakamıyorum/ Incı Asena/ Adam Yayınları/ 1996 T Itr" ( kopartrlar oper "Çıplak Bakamıyorum ' da daha bır ıçtı rı lık cdınıyor açılıyor dızeler şıırın butununu soyluyor "Saçların demtjtım, nasıl \ıyah " "Uyan derdım uyan bak tabab oldu" • "Gençtım mutluluktan yanaydım Mutluluk halktan yanaydı özgurluk derdım kardeşlık, eşttltk Bız bu duzenı deSı^tırcceg'tz Hapıücrdeyatardım, kurşunlara açar dım gog\umu Kurşunlara açardım yureğımt1 Bu, ne guzel "soylemek"tır* Sesını yu reğıne ne guzel demek"tır' "Kan/"m, "Sanat, guzelbırşeyın tasanmlanması de ğtl, ama bır şeyın guzel tasarımlanmau dtr" sozunu haklı çıkanyor, somutlaştın yor onumuze koyuyor şaır dızelennde "LEYLÂ ÎLE ASLI'YA DERS OLSÜN DlYEDtR Bana yazdıg'ın bu \evda $ıırım !}imdı bı n 'arıyttt n ' alıyarum "Arıyeten" sevtmyorum, baştm go^c erıyor Koynuma sokuyorum aradabtr çıkarıp opmck ıçın Sankı goğsumde ellerın dolaşıynr "artyeUn" Uç gun mu dc vc m, ay mı ytl mı U<, zaman gtçvcck ustundın Yiergun bır dızı u(,up gıdıcek yung'tndı.n Kâğıt (prımış Sı vdan ıprımı^ olacak, korkacaksın Korknta Bana anntm ogrıttı Butun \ı vda iiırlı rı (JI rı alınmaya yazılmı^ttr" CUMHURİYET KİTAP SAYI 440 urk şıırının "kadrı bılınmcycn" şaırlerınden Azcr Yaran, "Mayıs" (Turkıye Yazıları, 1979) ve "Bu rada dunı^ıgı Turk" (Gıbı Yayınları, 1996) adlı yapıtlanndan sonra, "Denız ve Tcn"ı dc okurlarına sundu Toplam 24 ijiırdcn oluijan yapıt, Yesenın'den Pasternak a Puşkın aen Lcrmontov'a kadar pck(,ok Rus yazarı dılımue kazan dıı an Azcr Yaran ın bırıncıl ozellığı olan şaırlığını bır ke7 daha hatırlatıyor %ıır dunyamıza Yaran Cıi/ Menekşesı" adlı sıırıyle başladı^ı kıtabında, tıpkı "Buraua Gu nı^ıgı lurk"te olduğu gıbı, doöanın fı sıltsını ınsanın ıçsel çıölığı ılc bırarada sunarak, ^aşırtıcı bır dunyayı getırıyor onumuze "Kuller ıçındc do^ruldum, adımlarırn/ toprağı duymuyor, toprak duymu yor adımlarımı,/ bulutlar Kuf çıllcrıyle goge îijlıyor,/ karanlık akışta su duşmuş, kanlı kazılarla/ alabora olmuş yer, gokte olu yuzlerınden/ kurulu pıramıtler, kuller ıçınde/ doğruldum " "Dcnız vc 'Ien"ın arka kapagında Ah met Tellı'nın belırttığı uzre, "Toprak bır yoldan karşıya geçmeye cabalayan bır tırtıl kadar acelecı, o tırtu kadar sabır lı Bu ı/leğın, ınsan omrundekı meta forlarıdır Azer Yaran'ın şıırı Yapıt, guncel dıınya ıle bağını asgariden oteye atmış, sonsuz bır doğa huznunu yansıtan, zaman zaman arkaik soyle me göndermeler yapmasına karşın Ve senın'de olduğu gıbı hep taşralı bır yal nızlığı dıle gctıren şıırlerden orulu 'Orulu dıyorıım, ç,unku dızelerın vur gusu ılc /amana bağlanmayan o tanım sı/ kımıltı, bır yılanın sessızce soyledığı şarkıdan, ısırganotunun ruzgâradırenen varlığına uzanan olağanustu bır doğa senfonısını yansıtıyor ' Susak çalısında omrun dolandı tck açtı gul sıslcr ı<,ınde gulu sozc yazdım yazı gullendı geceyc gulu yazdım allandı kara allandı aşkın yoğunluklara ağdı duşuncenın sesı ıçınden susak çalısında omrun dolandım dolanuım tck gul derdım guller ıçın de" (Gul Üstüne Çeşitleme) Kımı ^ıırlcrındt bır 'turku' tadı açığa vursa da A/cr Yaran'ın genel şıırscl an lavı^ında içsel dunya ıle dış dıınyanm buna ııvmayan pıramıtlcn hep sonsuz Ruh alevının ardında bıraktığı kozc şeytan fışeklerı attılar Patladı sondu patladı ağnlar gommc torcnıne yetıştıgı surece uzak oğullar kızlar torunlar " Artık "avlu ateşınde kara ka/anlar/dc rın bır soluğun erınçlı telaşında"dırlar, olu evınde ve "Dut ağacının ışıltılı yap raklarından/ uzun uzun bakıyordu gu muşlenen ay/suren yasam parçasının ca mekânlarına doğrıı Kendısını bır haylı ıç,e cckcn bır haya tın bılmedığımız ya da bılmek ıstemedı ğımız kasvetı yer alır "Denız ve Ten'Vlc Okuyanı o dıyarlara surukler, koparır eoturur bızı somut ve basıt hayatımi7 dan bır başka basıt hayatın onemlı ay rıntılarına1 Bu dunyasal çelışkı aynı gokyuzunu paylaşan ayrı hayatların tra jedısıdır bıraz da Azer Yaran'ın şıırı, ış te bu gerçeğı kanatır "ruhun su tozu ruzgârda bın yıl sayıkladı ruhum onmadı ozunu surer kıyıya denız postunu soyunıır denız dağılır ruhum bın yıl sayıkiadı bın yıl eğnınden devrıldı sozu bedenın suduşumu tozudu akşamla kararır gunle ağarır deni7 07 tenı yuzulen su'ca ozunu sure sure kıyıya varır dıplerın kutleyı koştuğu uca ozunu surer dcnız kumda taranır akşamla kararır gunle ağarır duyum benım su, usum kara enel hak acunda ruhum yuzuldu ruhum 1 sevgılım kopuk tanrıça" (Deniz ve Ten) Sonunda, "dağda çorcklcnmış bır dc nı/ feneri" olan o ıçsel yalnızlık "Şaırc Ağıt" şıırındc olduğu gıbı, asıl kımfığını ortayakoyar Herşcydoğal "bıryağmur damlasına gomun onu" dıyccek kadar dunyasal, "bır kır masalına gomun onu' şeklınde haykıracak denlı de buyusel dır, nc kı, bu son 'vasıyet', kıtabın bıtış çığlığı olur "bın koy kıtaplığına buruyun anayuruun ana'sına buruvun mananın go/csınc buruyun gokscl damda bcsinı kasırga basaı soluğunun humusunda Azcr olur şaır1 olumun uzre bır fılı/ surmuş A7er'ın turkusune gomun onu şıırın ıızamına gomun tanrılar zamanına gomun " Aynhayatlarmtrajedisi BtPdoğahüznü • "Deniz ve Ten"/Azer Yaran / Öukı Yayıncvı.Ankara Nısan 1998 SAYFA 7