Katalog

• kâyat" vc "Allofçu Muhabbet Hanım") kahramanları sevda (vc aldatılma) nede nıylc bırı kocasını, otekı sevgılısını olduren kadınlaıdır Bu ıkı oykuden ılkı nın kdhıamanı, koca katılı Rahımc Ha nim'ın sozlerıyle "Bcn ıstcdım kı yalnı/ bcnı scvsın, bcnım onu sevdığım gıbı O kadar çok değıl ısc dc, bcnım sevdıgı me yakın sevsın " Yalnız benı ozlesın, benımle mutlu olsıın Rcnım ılmırnın, kadmlığımın, du/enımın, ışretımın ote sını o/lemesın Evın ıçındekı kımı ıncc lıklerı sc/sın Sacımı ayn bıum taıami!} ısem, faıketsın benden go7lerını kaçır masın, kaçarnaklarından scbep Bana, bt.ni neçe sevdığını sevgısı vr ıse dc, ddfc ları dcni7İcrı tutar ısc dc, kcndı dıllcrıy le soylesın Lrkeğı senı sevıyorum' dedığınde, kadını bırkadın bereketınde oluı, bııı niislı guzelleşır Oykunun "fınal" ı ıımlelerını etkılen meksızın okunıak olanaksi7 "O rabanca gcldı, bcnı buldu Gcl dı o benı buldu, ardarda patladığını dııy dum Mor yorganım ki7ardı Onu bır daha lııç goıemeyeceğımı du şıınuyordıım o sıra, bıından acı duyu yordum Yuzunu goreyım ıstıyordum son bır kez Go7İerım buğuluydu, seçe mıyordum Doyma/lığını tcnının, o us lanmaz kadın açiığ'ını toprak doyııracak tı bıından boylc () kcsın scssızlık ülunı Onun kadın koynundan çıkıp da yanına vardığı hcr gece azar azar olu yordum anıa ben de Cmnden gune ol mekler toplanıp, bır donulmcz, kcsın olume varıyormuş dcmek ışte boyle Bebegım ağladı Sonra Sonra Son rası yok'" Ayşe Kılımcı halk kadınlarını, ama tck bır yorcnın dcgıl çeşıtlı çevrelerın kadın laıını anlatıyor 'Yeşıl Pancurlıı Yııva mı/"ınkahramanı kocası yurtdışında ça lışmaktaykcn Tıırkıye'dekı kooperatıf cvlerı ıçın savaşım vercn bır halk kadı nıysa 'Taktor Aşk'ta koy kokcnlı bır devrımcı kızdır bu Kıtaba adını vcrcn "Yeni Moda Aşklar Destanı"nda Al mancı Alı'nın vanına katıp meınleketc gctudı^ı gâvuı kızı Magda "MaviKız Maria ile Helvacı Hamza'Ma "ulkcsı Yunanistan vatanı J urkıye' olan Ana dolıılu Rum ki7i Marıya dır Onların yaşanı oykulcrının, cn once psıkoloıık ayrıntılarına ınılcrtk bıtımlencn kışılık o/cllıkluının çcvresınde ıse ulkcmı/de halk yaşammın (kımı kc7 cn gunıel top lumsal sorunlaıı da ustclık "Yeşil Pancurlu Lvimiz"dekı gıbı çok O7gun bır yaklaşımla ıçcrcn) çokgenış bır panaro ması çızılmcktedıı Tum bu oykulcıın kadın ya da crkek kahidmanlau bırcı m.tsal ya da dcstan kahramanını andırırlar Oykulerdekı tutku dokı oıtanı, ya/arın destansı tııt kıılıı ve yer yer dıi7ya/ı dıl vc kurgusu nun sınıılaıının otesıne taşmaktan kcn dını alamayar ık oykııyıı dcstanlara ozgu bu dıl vc kuıguyla suıdurduğu ("AHöfçu Muhabbet Ilanım", v b ) ncredeyse 'patctık ' anlatımıyla orulmuştur Oy kulerdekı masalsı ortamın gerçcklıgın ta ' kcndısı olmast ısc, yırmıncı yu/yıl 'I ur kıycM nın şu /atnan dılımınde o/ellıklc halk ınsanlarının yaşadıkları alt ustoluş laıın (sadecc olumsu/ anlamda değıl olumlıı anlamlarda I\A) masalsılıkla ılış kısındcndıı Ayşe KılımLi'nın oykulcıındckı dıl 7engınlıklcıı ayrıntı vc ıncclıko/cllıklc rı, halk dılıyle deyımlcrle gunumuzdc halkın konus,tıığu dılın smtc/lcrtnden olujjan dılscl çeşıtlılık apayıı bıı ıncele menın konusu olabılır Bcn, sıradanla şan, tatsızlaşan konuşnıa ve yazı dılımı /ın Ayşe Kılımu'dckı gıbı bır dıl vc ya şam ustdiığıyla nasıl ıcııklenıp dcrınleşe ceğını gosteren saymakla tukcnmc/ or ncklcrdcn bırkaçıyla vclınınck ycrınt dılımuın vc ya^am ı kııltıırumıı/un sıj* laşmasından lcdııgınlık duyan hcıkcsm "Ycın Moda A^klaı Dcstanı nda bır so luk almalarını dılıyorum • SAYFA 10 Uzavlı bip sair Bir dünyalı simgesi sayılan Poyra/ soyadını, şiır evreninden dı^layıp unutmuş gıbı görünen şairimiz, yapıtlarının her dızcsine Dİrcyscl kımliğinın mührünü Mehrizat damgası ıle basıyor Uzayin bilinmez hangi gezegenındc bıraktığı, belki dc yaşadığını duşleaiği sevgılısinı dünyanın, dunyamızin eşsiz güzclliklcrınc çağınyor. M. AGAH ONEN dır Bu nedenle yuksek sesle okunan bu şıırlerde, bır kumaşa O7gun descnler çı 7cn bır rcssam tıtızlığıyle şıırın bıçımsel yapısına ozen gostermektedır Hemen butun şıırlerındc olduğu gıbı Karşılama (70)'da da uç bolumluk kurguda, her bolumu, altı dızelık bırçok şurde değışık olmak uzere (8+3), (9+2), (7+4) gıbı bı lınçlı hcsaplı bolumlemelerle ozgur soy leyı^ ıçınde bıçım yaratmanın gostergelerıdır !jıırııııı/dekı gelem ksı I k w u^tak yıne lemelerı Mchrızat'ın şunndc ycnı veoz gun bıı soylem bıçımı yaratıyor Yatay vc dıkey du/lemde bakı^ımlı (sımetnk) kurgular, yınelemelerın ıç orgusuylc an latımı soylcyışı dcngcyc kavujtuıuyoı Scvda lkızı (16), Umutsıi7 (18) bu dcn gcnın başarılı orncklcrı olarak, bolumle rın baş vc sonlarındakı ıç ve dış orgusııy le yenı ve bılınçlı bır yapı kurgu olusju ruyor Boylcce bu usta ı^ı sovleyışle ses oğesınıoneçıkaranduygııyııkluolu'jum, okııru yuksek scsle okunıaya çağınyor Sonsuza Bır Kala (20), L v (62), Scvgılcr lc (68) umudun destansı co^kusunu vur gulayan ornekler Yıne de "scvı ufiruna ığneyle kuyu kazmayı" (77) surduren Mehrizat uzaylı ruhunıın bırer sımgesı olan gcvegcn adları YC mavı bc/cğı (mo tıiı) ılc susledıgı soyleyışının Çoğulla şma (J2), Mavılc^mek Senınlc (38) gıbı s,ıırlcrınde, guçlu orneklennı vermekte dır Mehrizat nıyor Bırıncı yapı tındakı ızlek (tema) ve be/ck (motıf)'le rı yenı sımge bezek lcrle surdururkcn Scruven Sevı (ll)'dekı duygusal ortamdan Oykusel (13)'de bırıncı tekıl kışıye donuşen Mehri7at, U7aysal çevrcndc arayıp durduğu sevgılıyı kendı ıçınde t>ula rak, aşkın yucelığını anlatma çabasında kı o/anlaı kafılesınc katılıyor Kaıanfıllı dı/eler lc olıışan Bırlıkte (15) şıırını, şaınmıze bır selam gondcrır Kibı, yuksek sesle bırlıkte soyleyelım BlRLtKTF yasam en tutkulu guzellıktı / bı/ var ken bırlıkte karanfıllı kıırşun lar yolladım sana / vuruldun uzerınden akkanatlı / şahın bakışlı kuşlar uçarkcn toz / duman goklerı astım korkusuzca bulutları soydum / yıldızları saydım yıtıklerde ara şımdı benı / sonsu/luğa kaydım guneş en dayanılmaz sıcaklıktı / sevı varken bırlıkte ceylanh surııler yolladım sana / uslandın yanımdan sarışın bakışlı aslanlar gc çerkcn top / tufek ormanları astım usançsız ağaçları budadım / dagları bastım çollerde ara şımdı benı / yoklara karış tım denı/ en dcvıngen sıgınaktı / bız vaı ken bıılıkte martılı dızclcr yolladım sana / coştun ılığımden yangın yerı depremler ko parken tok / aç ulkclcrı aştım yorulmasız dostları tanıdım / duşmanları astım yurcgınde ara şımdı benı / ozlemlere kapandım (Cjokırmakları s 16) Mehrı/at m bıı yapıtında d.\ surdıır dugu uzavsal bc/eklcr, Uıanus ya/ıtları, sarı balık kobra, mavı 2000 yıl bc/ck lcrı bırı r sımge gostergc olarak soylc mındekı ozgunluğu belırleven çı/gıltr dır O/gurluk veçevreduyaılığı.C.okır makları nda ycnı seslenmeleı ın tcmcl ı/ leklerını olıışturuyor Ikı Bııı Yılın A£ı dı (49) çevrccı bırhaykırı ly()/guıluk (55) ça^daş bır ozlcm turkıısu Nokta lama ımlcrını dışlayan ya/ım gclcncgıne uvan hcr ıkı yapıtında da şaırın soyieyısındıkı kurgu sağlamlığı oylesine oıgu Iu kı hıçbır karmaşaya, karışıkhga yol aç mıyor Yaşam tutkusunun yucelıöını dıle gc tırcn Sayrılık (61), bakışımlı Kurgulama nın guçlu bıı urunu.gurulgurul seslencn bır çağrı Bıra/ Lrınc Ister mısın Bana CJCI (71) yapıtın yaı ı bır çozuınleım ge rektırecck olçudeyoğun yapıtlar • (V Poyraz, Mehrizat, Ben Dıınyalı De ğıltm, Üranu<; Dızelen, PK 2 tıktrtepe î\ tarıbul, 1989, s 95 (2) Poyraz, Mehrizat, Cokırmakları , / S ırlcr, PK117 Kadıkoy Istanhul, 1W7 (3) Ön kapak ın n dcsenlcr M U Pıof RamtzAydın, Arkakapak Mehrtzat'ınhııst yontusu M U Prof Mmta/a Gurunlu CUMHURİYET KİTAP SAYI 434 Biçem Kaygısımn Öğeleri B ır dıınyalının bedenındc ya^adığı nı duyumsayan, bu yuzden de Ben Dıınyalı Dcgılım (1989) (1) adlı yapıtı ılc ılctibinı ılk kcv biınan Mehı i7at tam sekı/ yıl sonra ıkıncı yapıtı Cıokır makları (1997) (2) ıle yazın çevresınde kı vaılığını sıırduruyor Bır dıınyalı sımgcsı sayılan Poyraz so yadını, ^ıır evreninden dışlayın unutmuş gıbı gorunen ^aırımız, yapıtlarının heı dızesıne bırcysel kımliğinın muhrunu Mehrı/at damgası ılc basıyor Uzayin bı lınmcz hangı gczegenınde bıraktığı, bclkı dc yaşadığını du^Iedığı scvgılısıııı dun yanın, dunyamızin es,sı/ gıi7ellıklcrınc çağınyor Sc vgının ınsanı yucclten sıcak lığını bılınmczhklcr, bo^lııklar kaosun dakı sevgılısıvlc bolu^mck ıstcrkcn ^ı ırındckı oz dcğerlerı geliijen bır çerçcv ıc i(,ınde bı/lcrc, okurlarına sunuyor Ilk kıtabının korsan yayını ıle genış, bır okur kıtlesıne ula^an Mehri7dt'ı, dokırmakla rı yapıtı vcnı bıılus,malara gotuıuyoı Gökırmakları'nın Kıyılarında Üranus Döelepi'ndekı fletiler: Uç bolunılu Bcn Dunyalı Degılım'dt sevı soztıığunıı ycf*lcycn yalnızca bır kcz a!;k so/cugunu kullanan saır, bu tcmcl ızlcklebutunlcşcnyalnı/liK.kımscsızlık, (>7İcm ı/lcklcrını olabıldığıncc an duru bıı soylcyı^lt dıle getırıyor Şu omcklcr dılınclckı stçkınlı^ın bırcrgoslcıgesıdır ctkılı, goıkcmlı dırcnc, evrcn, o/lcm, bı tımsız, goncııç, scvgı, boyut doruk, say rılık suskun çagrı gı/em dcnklcm, tımııt, dırcnmc, devınme, doğa doyum suz.sure, ozguı saydam dıi!;sel u/ay vb Bcklcmcnın derın acısına guı, katlaııan ^aır (var mısiıi'' yok mıısun'' Bu bır gı/) dcdıgı scvpıhsıylc sankı bır ımgc varlık la koi)U!)Ui gıbı ona scsıııı duyurmak ıs tcrcesıne yuksek bır scslc konıiijmakta Sekı/ bolunılu bu yenı yapıtında, Cıo kırmakları'nda (1997) şaııın bıtım kay gısı bakışımlı (sımctrık) olu^umlardan gcomctık bıçımlendırmclcrc donuşerek suruyor Yınelcmcler boluıj (kıta) bas, lannda vc sonlarında bır ıç uyaklama ça bası degı^ık bıçım ve ses olu^umları ya ratıyor Kısa dı/clcrın aıt aıda, artan u/unluktakı dı/elcıle yukselen soyleyış,, doruğa ulaştıktan sonra gıttıkçc kısalan dı/tlcrc donu^crck bıı vuksclıp alçalan dalgalanmayla şıırınc ycnı bır uyum ara ma çabasını sc/dıııyor Bıı so/c ıık dağarındakı an vc scçkın dıl varsıllığı, ^aırın soylemındc doğal bır çcrçevcye verleşıyor, yadırgatmıyor Bu iKincı yapıtta da ozvcrım, kesıt odak, nıuştu gı/ıl ıstem ılkya7, çavcvı sayrı cvı tutukcM u/am surcm, gomutluk bılgclık dcvıngen u/ıınç vb gıbı so/ ıııklc r bıtc mındekı co^kuyu, u/gunlugu vc uyuıııu kayna^tırıp bırııuıl ı^lev ı yerı ne gctırmckttdır Yınclcmelı vc ıç uyak lı>cnı bıçmılcı clcncven %aır Yıı/un Bcn (ıiılu%un Ay C>V) da An Mu'îtu (21)'da dorııgj ulaijan bu bıçım yetkınlıgı ka/a