Katalog

Aziz Nesin KitaDlını1998 ONER YAGCI "Güldürmek ısttyorum tnsanlart, / Hep ^üldürmck / Bu sevda başka şey canım " (Aziz NesinT"On Dakika") . AZIZ NESİN MLRAL CiLlh bunlaruır. masına yol açan sözler A ziz Ncsin, öliimüncicn sonra da kitaplanyla ve hakkında yazılanlarla yaşamımızı aydınlatmayı sürdürdü, sürdürüyor. Aziz Nesin kitaplığı, ölümiinden sonra yayımlanan Aziz Nesin Tahsin Saraç Mektuplaşmaları (mektııp, Düşün Yayıncılık 1995), Böyle Gelmiş Böyfe Gitmez3: Yokuş Yukarı (anı, Adam Yayıncılık, 1996), Mum Hala (günce, Diişün Yayıncılık, 1996), Gözünüz Aydın Efendim (gülmece öyküleri, Adam Yayıncılık, 1997) ile zenginleşmişti. Aziz Nesin hakkında ise 1995'te "Ç" Arkadaşım Aziz Nesin (Müjdat Gezcn, Milliyet Yaymları), Gözyaşından Giilmeceye Aziz Nesin (Alpay Kabacalı, Çağdaş Yayınları), Aziz Nesin li Fotoğraflar (Ataol Behramoğlu, Diişün Yayıncılık), Denıirtaş Ceyhun (Sisçanı Yayıncılık), Tersine Tebbet (Yalın lstenç Köktürk, Toplumsal Dönüşüm Yayınları), Yaz Babam Yaz (Ahmer Nesin, Düşün Yayıncılık); 1996'da Aziz Njesin Günleri (Edçbiyatçılar Derneği), Olümü Hak Eden Olümsüz Aziz Nesin (Çağdaş Gazetecilcr Derneği); 1997'de Güle Güle Aziz Nesin (liayri Bildik, Toplunısal Dönüşüm Ya yınlan), Aziz Nesin Aydınlığı (ÖnerYağcı, Erıgin Yayıncılık) ve Gcnco Erkal'ın Nesin'in yazdıklarından uyarlayın oyıınlaştırdığı Birtakım Azizlikler (Âdanı Ya yıncılık) adlı kitap yayımlanmıştı. tşte Aziz Nesin kitaplığını 1998'de büyüten yeni kitaplar. Aziz Ncsin kitaplığı, ölümiinden sonra yayımlanan Aziz Nesin Tahsin Saraç Mektuplaşmalan, Böyle Gelmiş Böyle Gitmez3: Yokuş Yukarı, Mum Hala, Gözünüz Aydın Efendim ile zenginleşmişti. Aziz Nesin hakkında ise 1995'te "Ç" Arkadaşım Aziz Nesin, Gözyaşından Gülmeceye Aziz Nesin , Aziz Nesin'li Fotoğraflar, Tcrsine Tebbet, Yaz Babam Yaz; 1996'da Aziz Nesin Günleri, Olümü Hak Eden Ölümsüz Aziz Nesin; 1997'de Güle Güle Aziz Nesin, Aziz Nesin Aydınlığı, Birtakım Azizlikler yayımlandı. Kongrede ()ktay Akbal'ın başkan oldu ;u yeni yönetım seçiir ve TYS'den istitalar başlar ve Tomris Uyar Aziz Nesin'e on milyon liralık mancvi tazminat davası açar. Aziz Nesin'in sendika çalışmalarıyla ilgili notlanndan, kongredeki konuşmasuıa kaynaklık eden belge lerden ve kongre öncesinden başlayarak basında çıkan yazılardan oluşan bu bölümden sonra sıra "vicdan davası"na gelir. Kitabın ikinci bölümünde tazminat davasının belgeleri, son bölümünde de davanın basında yansıması yer alır. Î ri 1930'lu, öteki de 1950'li yıllardan beri toplumsalsiyasalkültürel ortamımıza yaşamları ve yapıtlarıyla damgasını vurmuş olan iki büyük Türk aydını buluşuyor. Aziz Nesin'in 1976 yılında "Vatan" gazetesinde tcfrika edilen bu çahşmasımn oğlu Ali Nesin tarafından kitap halinegetirilmesiyle orraya çıkan buyapıt siyaset ve edebiyat tarihimize önemli bir katkıdır. Yakın tarihimizin veedebiyatımızın bu iki büyük ııstasını sevenlerin mutlaka okuma ları gerektiğıni düşündüğüm bu kitapta Nazım Hikmet'in özel yaşamından bilin meyen yönlerinden kesitler buluyoruz. Aziz Nesin'in Nazım Hikmet'le ilgili yazılanlarla, anılarla, anlatılanlarla, gözlencnlerle karşılaştırarak, yoğunlaştırarak sunduğu saptamalar, ülkemizin büyük ozanı nın daha yakından tanınması için önemli veriler safilıyor bizc. Piraye ile dolu hapis hane günlerinden Munevvcr'c aşık olduöu günlere, aclık grevinden yurtdışına çı kışına, Moskova'daki Galina ve Vcra'yla yaşadığı aşktan Polonya'ya giden Münev ver'le ve oğlu Memet'le ilişkisine kadar Nazım Hikmct'in özellikle son yıllarıyla il gili bu tanıklık Nazım I likmet'in biitünüyle kavranılması için önemli ipuçları veriyor. Kitapta Aziz Nesin'in Nazım I likmet'e ilişkin yazdıklarına Adnan Ccmgil, Alp Kuran, Dr. Ziya üykut, l'aik Muzafler Amaç, Ataol Behramoğlu, A. Kadir, Asım Bezirci, Ibrahim Balaban, Kemal Sülker, Müzehher Vânu, Samiye Yaltırım, Arif Damar, Zckeriya ve Yıldız Sertel gibi avdınların ve bazı okuyucuların tepkileri, eklemeleri, açıklamaları da yer alıyor. Yaşadıklarından yazdıklarına kadar Nazım 1 likmet'le ilgili birçok aynntının vcrildiği, birçok bilinmeycnin gözler önüne serildi ği, birçok konunıın tartışıldığı bu kitap, ncm Nazım Hiknıet'in hcm de Aziz Ne sin'in kitaplığını ve aydınlıg'ını büyütüyor. Aziz Nesin'in Türkiye Yazarlar Sendika sı Başkanlığından ayrılışı ve Tomris Uyar'ın açtığı tazminat davasıyla ilgili hazırladığı "Vicdan Nerde" dosyası, Bir Vic dan Davası (Adam Yayıncılık, 240s.) adıyla sıınuldu. Aziz Nesin, 29 Ocak 1992'de yazdığı ve kitabın başında yer alan açıklamasında, kuruculanndan olduğu Türkiye Yazarlar Sendıkası (TYS)'nda 15 yıldır (1974'ten beri) sürdürdüğü genel başkanlıktan 2 Aıalık 1989'da istifa ettiğini; bu 15 yılın "yazarlığından bile özveride buluntlugu îürMyeŞarkısıNanm Ali Nesın'ın hazırladıgı ve daha önce "Temel Taşlar Dizisi"nde Sabahaltiıı Ali, Münir Nurettin Selçuk, 1 laldıın Taner, Yaşar Kemal, Atilla Ilhan, Çetin Altan'la ilgili yapıtlar sunan Sel Yayıncılık'ın yayımladığı Gömüyü Arayan Adam "Fotoğraflarla Aziz Nesin'in Yaşam Oykü sü..." altbaşlığinı taşıyor (20x23.5 cm, 1. hanıur, 168 s.) Ali Nesin, kitaba yazdığı önsözde bir çocuğun babasının yaşamöyküsünü nesnel bir biçimde yazanıayaca ğını ve onun yaşamöyküsünü kendi ağzındananlatmayakararverdiğini;bukitabın amacının, "Aziz Nesin sevenlerini sevindirmek olduğu kadar, gençlcrin Aziz Nesin'i tanımalarını sağlamak ve bunu olabildiğince sevimli bir biçimde yapmak" olduğunu söylüyor. Kitapta, 20 Aralık 1915 giinü "Çanakkale Savaşı'nın en civcivli zarnanında, Istanbul'un Hcybeliadası'nda Mehmet Nusrct adıyla ve yoksııl bir ailenin çocuğu olarak" dunyaya gelen Aziz Nesin'in "çok sıkıntılı, yoructı ve yıpratıcı ama bir o kadar da zengin, verimli ve yoğun geçeıı seksen yıllık bir yaşamdan sonra, 1995'in 5 Temmuz'unu6Temmuz'a bağlayan gece saat 00.3 O'da kitap im zalamaya gittiği Çeşme'de ünlıi bir yazar olarak kalp yetmezliğinden ölen" Aziz Nesin'in, oğlu Ali Nesin'in derlediği kendi anlatımından yaşam scrüvenini okuyor ve bu sefüvendeıı lotoğraflarla izliyoruz. Ali Nesin, bu kitapta "düşmanları dostlanndan fazla olan" ama gerek düştnan larının gerekse dostlarının "Türkiye'nin yetiştirdiği en ilginç kişiliklerden biri olduguna inaıulıklarını sandığı" babasını anlatıyor. Gömüyii Arayan Adam.edebiyatımızın ve lopluııısal yaşamımızın bilge sı Aziz Nesin'i daha çok sevmek isteyenler için önemli bir lırsat. Aziz Nesin'in Na/.ım I likmet'le ilgili kitabınm adı Türkiyc Şarkısı Nazım (Adam Yayıncılık, 352 s.) Bu yapıtta, bı SAYFA 8 Gömüyii Arayan Adam Bir Vicdan Davan uzun bir zaman dilimi" olduğunu soyLy 4» ekliyor: "Ben ki, aşk da içinde olmak üzere, niçbir şey uğrunayazarlığımdan özveride bulunmazken, TYS için bunu da yaptım. Peki, değer miydi? Hayır, değmezdi. "Değmeyeceğini baştan bildiği için bu sonucun kendisinde duşkırıklığı yaratmadı;ını, bu kitapta anlatılanlar gibi kötü olayarla karşılaşacağmı baştan kestirdiğini söyleyip, "Bu yüzden bu kitapta belgelerini bulabileceğiniz bana yönelik iftiralar, yalanlar, dayanıksız ve ağır suçlamalar ve dedikodular gibi tatsız olaylar bende bir duşkırıklığı yaratmadı. Ama elbet beni sevindirmedi de... Biryazarduyarlığıyladoğal olarak çok derindcn acılar çektim, kız gınhklar duydıım ve yapım gereği bu kızgınliklaıın çok sert tepkilerini dışa vur dum" diyor. Kitapta yer alan belgeler Aziz Nesin'in sendika yaşamının hiç olmazsa bir bölümünü yansıtıyor. Once, "Bu davayı gerektiren olay nasıl başladı" bölümüylc karşılaşıyoruz. 24 Eylül 1989 tarihli "tkibine Doğru" dergisinde "TYS" ile ilgili bir haber yayımlanır. Haberde, "Atmadıkları için hâlâ üyeyim","TYS seyahat organizatörlüğü yapıyor" diyen "sendikaya niç üye olmayan, ama sendika aidatlarının da belli kişilerin dış gezileri için kullanıldığını düşünen", "sendikaya üye olmayı düşünmeyen" bırkaç yazarın TYS yönetimine yönelik eleştirileri, suçlamaları vardır. Aynı dergide Aziz Nesin'in "Yönetimi Beğenmeyen Gelir Dcğiştirir" başlıklı ve içinde başkanı bulunduğu sendika yönetimine yönelik eleştirilere karşı "Bunu söyleyenler alçaktır. Ilan ediyorum, bu na mussuzluktur..." sözlerinin olduğu demeci de yer alır Olay başka basın organlarına yanstr, tartışma büyük ve TYS yönetimi Olağanüstü Genel Kurul kararı alır. Kongrede başkanlığa adaylığını koyma yan Aziz Nesin, TYS'nin geçmişiyle ilgili belgelerle desteklediği ve onca özverisine karşın haksız yere suçlandığını belirten sert bir konuşma yapar. Tomris Uyar'a ilişkin de," Bu sözleri edebildiğine göre ııtan ma yoktur Klini vicdanına değil, sarhoşlukla başka bir yerine kovmuş olmalıdır" der. Işte dava konusu olan ve Aziz Nesin'in yargılanıp tazminata mahkum edil diği ve Bir Vicdan Davası'nın ortaya çık f Bir Vicdan Davası'nı yayına hazırlayan Ali Nesin, "Sonsöz de, Aziz Nesin'in yanlış anlaşılan sözlerini, davranışlarını açıklamayı gururuna yedi.. ^ remediğini, bıınca yıllık yazarın daha iyi anlaşılması gerektiğini düşündüğünü; örneğin birçok romanının kahramanı kadın olduğu halde, "kadın sorununa hiç değinmemiştir" denildiğinde "madem öyle diyorlar, öyledir" dediğini; bu ki/ şilikte olan Aziz Nesin'in ağzı bozuk bir insan olmadığmı, o sözleriyle Tomris Uyar'ın elini vicdanına koymadığını belirtmck istediğini, yalan söyleme diğini, helc kendisini savunmak için asla yalan söylemeye ceğini, onun sözlerinc inanmak gerektiğini ve kişiliği ne ılıiııylı. lazminat davasında kendisini 'Yanlış anlaşıldığı" biçiminde savunmadı ğını; insanların bunu anlamaları gerektiğini, "Aziz Nesin'i yakından tanıyan biri olarak, Aziz Nesin'in daha iyi anlaşılması amacryla bu açıklamayı" cklediğini söylüyor. Bir Vicdan Davası, Aziz Nesin'in ya şamından, Türkiye Yazarlar Sendikası tarihinden, bir kesit, ayrıca yazarlar arası tar tışmalardan da ilginç bir örnek olarak edebiyat tarihimizde yerini alacaktır. ••/ Aziz Nesin'in yaşamından öğrenmeye devam ediyoıuz. Anmet Nesin'in yayına hazırladıgı ve "Dönülmezim, Mecburum, Herşeyim" altbaşlığıyla sunulan Aziz Ne sinMeral Çelen Mektuplaşmalan (Düşün Yayıncılık, 347 sayfa ve fotoğraflar) mek tııplarda Aziz Nesin'in özel yaşamından uzun kesiderle karşı karşıya geliyoruz. Aziz Nesin'in iki kcz evienip boşandığı ve iki çocuğunun annesi olan Meral Çelen'le 30 yılı geçen (1955'ten 1988'e kadar) mek tuplaşmalarının yer aldığı kitapta Nesin'le Meral Çelen'in evlilikleri, aşkları, tartış maları, ayrılıklara varan sorunlar, özlemleri, geçinmek ve çocuklannı yetiştirmek için nasıl çabaladıkianna ilişkin düşünceleri var. Duygularla düşüncelerin iç içe ol dıığu bu mektuplaşmalarda, "Ben iç ıluygıılanmı açığa vurmasını beceremem. Kar şımdaki beni sözlerimle değil davranışla rımla ansın isterim" diyen yalnız insan" Aziz Nesin'le bulusuyoruz. Yaşama sevgisiyle ölüm korkusunun, çocuk eğitimiyle evlilik sorunlarının, yo öun bir temptiyla süren yazarlık serüveniyle yurtdışı gezi izletıimlerinin yer aldığı bu mektuplar Aziz Nesin'in bir kısmı bilinmeyen yaşamına ışıldak tutuyor. Toplumsal yaşamımızda etkili olan bir yazarın günlük koşuşturma içindeki yaşam kesitleriyle tarihimizin uzunca bir dö nemiyle ilgili verdigi ipuçlan hem Aziz Nesin'i daha iyi anlamamızı, hem de onun ilişkilerinden yakın tarihimizdeki kimi yaşanmışlıkları öğrenmemizi sağlıyor. Aydınlığınla yaşa Aziz Nesin. • Aziz Nesin Meral Çelen Mektuplaşmalan / Yayına Hazırlayan: Abmct Ncsin / Düşün Yayıncılık / i">2 \. K İ T A P S AYI 4 6 2 AzbNesinMeralÇelen Mektuplaşmalan C U M H U R İ Y E T