Katalog

0 K U R L k R A Enis Batur'un dergimizde oldukça sık birbiçimde yer atdığt dikkatinizden kaçmamıstır sanırız. Biz dergiolarak, Enis Batur'un üretkenligine yetişmekte bir hayti zortamyoruz denebilir. Batur'un kitap sayısı neredeyse 100'e ulaştı. Batur'un edebiyatçt yanıyla ilgilipaneller, sempozyumlar da neredeyse bu sayıya yakın. Bu sempozyumlardan bir yenisi de bugün ve yann Antalya'da gerçeklestiriliyor. Uludağ Universitesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Durak yönetiminde gerçekleşecek olan sempozyuma on altı bilim insanı ve edebiyatçı bildirileriyle katılıyor. llgiyle izlenecek olan bu sempozyumu düzenleyen Prof. Dr. Mustafa Durak'ın Enis Batur'la yaptığı bir söyleşiyi ve Mehmet Sarsmaz'ın Batur'un Bu Kalem Bukalemun" ve "Bu Kalem Melun"u üzerine yazdtğı bir • yazıyı sunuyoruz. Kitapseverleri önümüzdeki hafta sonundan başlamak üzere yoğun bir kitap maratonu bekliyor. TÜYAP16. htanbul Kitap Fuarı 31 Ekim9 Kasım 1997 tarihleri arastnda Tepebast'ndaki sergi salonunda gerçekleştirilecek. Önümüzdeki sayımızı her yıl olduğu gibi bir fuar özel sayısı olarak yayımlayacağız. Tüm okurlartmıza keyifli bir fuar diliyoruz. Bol kitaplı günlerl... TURHAN GÜNAY Türkiye'nin antik resim tarihi Almanya'da yayımlandı Antik Çafida Türkiye'de Resim ve Mozaik Günümüzde pek çok arkeoloğun hâlâ bir kitap yazmadığı düşünülecek olursa Prof. Orhan Bingöl'ün bu yayınını, üstelik Almanya'da Almanca yayımlatması başlı başına bir olay. "Malerei und Mosaik der Antike in der Türkei Antik Dönemde Türkiye'de Resim ve Mozaik" adlı bu kitabın, arkeoloji, sanat tarihi ve resim dünyasında önemli bir boşluğu dolduracağından hiç kimsenin kuşkusu olamaz. OZGEN ACAR T ürkiye'nin dört bir köşesinde; ovasında yaylasında, bazan raslantı ile bazan bilimsel kazılarla çeşitli antik resim ler ya da mozaikler bulunur. Bu buluntular ya gazetelerin 24 saatlik ömürlerinden dolayı sayfaları içinde yiter ya da bilimsel toplantılarda gösterilen saydamlarla gözleri büyüledikten bir siire sonra belleklerden uçar gider. Bu nedenle olacak, A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Klasik Arkeoloji Profesörü Dr. Orhan Bingöl, bir bilim adamı titizliği içinde şimdiye değin Anadolu'da bulunmuş "duvar resimleri" ile "mozaikleri" Almanca bir kitapta topladı. Günümüzde pek çok arkeoloğun hâlâ bir kitap yazmadığı düşünülecek olursa Prof. Bingöl'ün bu yayınını, üstelik Almanya'da Almanca yayımlatması başlı başına bir olaydır. "Malerei und Mosaik der Antike in der Türkei Antik Dönemde Türkiye'de Resim ve Mozaik" adlı bu kitabın, arkeoloji, sanat tarihi ve resim dünyasında önemli bir boşluğu dolduracağından hiç kimsenin kuşkusu olamaz. Prof. Bingöl önsözünde şöyle yazıyor: "Roma tmparatorluğu'nun erken dönemlerinde yaşamış iki yazar, Vitruvius ve Plinius antik dönem resimlerinde kullanılan toprak boyalann nerelerden elde edildiğini yazarlar. Bu kaynaklardan Anadolu insanının toprak boyalarla haşır neşir olmasının ne kadar doğal olduğu anlaşümaktadır. Daha Paleolitik Çağ'da, önce doğada bulduklan boyaları kuılanmaya başlamışlar, daha sonra da kökler filizler ve sürgünlerden elde ettikleri kök boyalarla kilim ve halılarını dokuduk Prof. Dr. Orhan Bingöl. Imtlyaz Sahibi: Berin Nadl OBasan ve Yayart: Yeni Cün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. o Genel Yayın Yönetmenl: Orhan Erlnc c Cenel Yayın Koordlnatörü: Hlkmet çetlnkaya OYazılsleri Müdürieri: Ibrahim Yıldız, DlnçTayanç csorumlu MüdUr: Flkret llklz OYaym Yönetmeni: Turhan Günay 0 GrafIk Yönetmen: Dllek Ilkorur OReklam:MedyaC CUMHURİYET Karun Hazlnesl'nln bulunduğu uşak'ta blrmezar odası resmlnde bir kadın portresi. SAYI 401 ları ipleri boyamışlardır. Insanların kendilerine daha renkli bir yuva yaratma arzusu Türkiye'de bugün de yaşamaktadır." Yazarın bu yargısını haldı çıkaran bir olayı da burada belirtmem gerekecek. Burdur'un Hacılar Köyü, "Neolitik Dönem" bulguları arasında yeralan pişmiş toprak tan Ana Tanrıça heykelciklerinin yanısıra, çizgiliboyalı seramikleri ile de ünlüdür. Hacılar'ın kap kacaklarının bej rengi fon üzerine kiremit rengi sanatsal geometrik çizgileri özgündür. Aradan 7 binyıl geçtıkten sonra bu eserlerin kopyalannı yapıp uluslararası müzeleri gerçek parçalar niyetiyle aldatan Haalar Köyü nden Şevket Çetinkaya bu başarısımn gizini bana şöyle anlatmıştı: Kopyalar için şöyle düşündüm: O zamanın insanı, bu eserlerin toprağını da boyasmı da buradan elde etmişti. Bunlar ithal değildi ki... Ben de toprağı buradan kullandım, boyayı da buranm doğasından elde ettim. Eskilerine yakın renk elde edebilmek için doğal boyayı bazan sulandırdım, bazan koyulaştırdım. Eserdeki rengi elde edebilmek için toprak eseri bazan az, bazan çok pişirdim!" Gerçekten Şevket Çetinkaya, 78 bin yıl önceki atalannın kullandıkları boyayı bulmuştu. Prof. Bingöl, günümüzden dokuz binytl önce Çatalhöyük'ün ünlü duvar resimlerinden başlayarak Geç Antik Döneme değin uzanan oldukça geniş bir süre içinde sadece Anadolu resminin fotoğraflannı bu kitapta toplamakla kalmıyor. Ayrıca, çoğunun siyahbeyaz çizimlerini de vererek, okurun resimleri daha iyi algılamasını da saölayan bir yöntem izliyor. Hiç kuşkusuz Anadolu Uygarlığı'nın en güzel, en eski duvar resimleri Çatalhöyük'ten. Bu resimlerin her biri o dönemde yazı olmadıfiı için çok önemli belge niteliğinde. Çatalhöyüklü bir ressam Hasan Dağı'nı yanardağ olarak göstermekle kalmamış, kentin planını da günümüze bırakmış. Demek ki o günlerde Anadolu'da yanardaölar canlıvmış, kentler bugünkü Anadolu kent ve kasabalarına kıyasla planla yapılıyormuş! Bir başka ressam ise sadece kafa koparıp beyin yiyen akbabaları çizerek belgelemiş. Bu da o günkü ressamın gözlemi sonucu olduğu için bir başka önemli belge özelliğini taşıyor. Prof. Bingöl'ün bir şanssızlığı var. Kitap yayıma hazırlanırken Alman Prof. Anneliese Peschlow Bafa Gölü'nün yakınında, kayalar arasında Çatalhöyük'ten birkaç binyıl daha cski mağara resimleri buldu. Bu resimlerin yazarın bu kitabına yetişmediği anlaşılıyor. Prof. Bingöl'ün, şimdi kitabın daha kapsamh Türkçe baskısını hazırladığı içinbu eksikliği o kitapta gidereceğine eminiz. Kitapta sadece soyluların saraylarında, sıradan vatandaşın evlerinde, kahramanların mezar odalarmdaki duvar resimleri ve taban mozaikleri yer almıyor, ayrıca boyalı lahitlerden, bronz nesnelerden ve mezar taşlarından da bolca ilginç örnekler veriliyor. Kitabın ön ve arka cilt içlerindeki haritaya baktığınız zaman, Türkiye'nin olur olmadık her yerinde bir resim ya da mozayiğin varlığı, bu sanat dalında da Anadolu uygarlığı'nın ne kadar zengin olduğunu ortaya ıcoyuyor. Prof. Bingöl, bu arada şu değerlendirmeyi de yapıyor: "Anadolu aaki evlerin Hellenistik Dönemde kesin bir biçimde görüldüğü gibi Pompei'dekilerden hiç de geri kalmayan bir görkem içinde, rengârenk dekore edildikleri görülmektedir." Kitap; sadece arkeologlara değil, Türkiye'de ve dünyada resim öğreten lcurumlardan, müze yöneticilerine kadar geniş bir alanda "referansdanışım" kitabı olma işlevini de yükleniyor. Bu nedenle, kitabm arkeolog ve sanat tarihçileri dışında resim tutkunları ile sanatseverlere de nizmet edeceği bir gerçek. Yazarın bir özelliği de Ingiltere'de yayımlanan dünyanın en pahalı 'Sanat Sözlüğü" adlı ansiklopediye Türkiye'den katkıdabulunan ender bilirn adamlarından biri oluşu. Aydın Ortaklar'daki "Menderes Magnesia"sı adlı antik kentte 14 yıldır arkeolojik kazılar yapan Prof. Bingöl, kitabını Almanya'nın Würzburg kentinde 21 Ekim'de özel olarak düzenlenen bir toplantıda tanıttı. Toplantının ilginç yanı o gün tanıtım kokteyline giden ve Pror Bingöl'ün konferansını dinleyen konuklar 25'er mark (yaklaşık 2.5 milyon lira) ödemekle kalmadılar, Magnesia kazısına bağışta da bulundular. Bir başka nokta ise yazarın Almanya'nın en ünlü yayınevlerinden biri olan "Philipp von Zabern" ile anlaşmasına göre kitaptan sağlanacak geliri bu kazının fınansmanında kullanacak oluşudur. • "Malerei und Mosaik der Antike in der Türkei Antik Çağ'da Türkiye'de Resim ve Mozaik'YPro/ Dr Orhan Bingöl/ YaytneviPhıltppe von Zabern Almanya/ ISBN 3805318804/150 s. Miıienei untl m der Türkei Mltolojlnln unlu "Uc Cuzeller Yarışması" öyküsü kitabın kapağım süslüyor. KİTAP SAYFA 3